Zwolnienie na opiekę nad dzieckiem: Czy pracodawca może odmówić?
Pracownikowi przysługują dwa dni zwolnienia na opiekę nad dzieckiem. Prawo to gwarantuje Kodeks pracy. Zastanawiasz się, czy pracodawca może odmówić udzielenia tego zwolnienia? Wyjaśniamy zasady i Twoje uprawnienia.
Prawo do zwolnienia na opiekę nad dzieckiem
Każdy pracownik wychowujący dziecko ma swoje prawa. Kodeks pracy przyznaje specjalne uprawnienia. Jednym z nich jest zwolnienie na opiekę nad dzieckiem. Przysługuje ono pracownikom zatrudnionym na umowę o pracę. Zwolnienie to nie jest formalnie urlopem. To jest zwolnienie od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia.
Zwolnienie przysługuje na dziecko do 14 roku życia. Otrzymujesz je w wymiarze 16 godzin. Możesz też wybrać 2 dni zwolnienia. Pracownik decyduje o formie w pierwszym wniosku w danym roku. Zwolnienie przysługuje w każdym roku kalendarzowym. Nie zależy od liczby posiadanych dzieci. Przysługuje do dnia 14 urodzin najmłodszego dziecka.
Zwolnienie na opiekę można podzielić między rodziców. Oboje rodzice mogą z niego korzystać. Drugi rodzic składa oświadczenie o braku zamiaru korzystania. Pracownik korzystający z elastycznej organizacji pracy ma inne zasady. Dotyczy to dziecka do 8 roku życia.
Jak złożyć wniosek o zwolnienie?
Pracownik składa wniosek o zwolnienie. Wniosek może być w formie papierowej. Możesz złożyć go też elektronicznie. Użyj poczty elektronicznej lub intranetu firmowego. Nie ma przepisu o koniecznym wyprzedzeniu. Pracodawca może wprowadzić takie regulacje. Mogą znaleźć się w przepisach wewnątrzzakładowych. Pracownik powinien poinformować stosunkowo wcześnie. Uprzedź pracodawcę o planowanej nieobecności. Podaj przyczynę i przewidywany okres. Zrób to, jeśli przyczyna jest z góry wiadoma. Dotyczy to sytuacji możliwej do przewidzenia.
Co zrobić w nagłych przypadkach? Pracownik powinien niezwłocznie zawiadomić pracodawcę. Poinformuj o przyczynie nagłej nieobecności. Pracownik nie musi uzasadniać swojego wniosku szczegółowo. Ważne jest zgłoszenie potrzeby skorzystania ze zwolnienia.
Czy pracodawca może odmówić udzielenia dni opieki?
Pracodawca jest obowiązany zwolnić pracownika. Obowiązek wynika z Kodeksu pracy. Dotyczy to przepisów wykonawczych. Wynika też z innych przepisów prawa. Zwolnienie na opiekę nad dzieckiem jest takim uprawnieniem. Prawo do niego jest zagwarantowane ustawowo. Pracodawca nie może odmówić udzielenia 2 dni wolnych. Nie może odmówić też 16 godzin zwolnienia.
Jednak pracodawca może odmówić udzielenia zwolnienia. Może odmówić w konkretnym, wskazanym przez pracownika terminie. Powodem mogą być organizacyjne potrzeby firmy. Odmowa musi być uzasadniona. Musi wynikać z rzeczywistych problemów organizacyjnych. Pracodawca nie ma obowiązku uzasadniania odmowy na piśmie. Ale taka odmowa może być kwestionowana. Nieudzielenie dni wolnych na żądanie pracownika może być wykroczeniem. Zgodnie z art. 281 pkt 5 K.p. grozi za to grzywna. Grzywna wynosi do 5.000 zł.
Niektórzy uważają, że wniosek pracownika jest wiążący. W forum dyskusyjnym pojawiła się taka opinia.
Kierownik odmówił dnia opieki, co jest niezgodne z prawem.
– djanex.
Przepisy nie zabraniają wykorzystania opieki nad dzieckiem przez pracującego rodzica nawet w sytuacji, gdy drugi rodzic jest na urlopie wychowawczym.
– Gobolek.
Kierownik to nie pracodawca, pracownik ma prawo do dnia wolnego.
– Siisii. Te opinie pokazują różne interpretacje. Podstawą prawną jest art 188 K.p.
Przykłady odmowy i co wtedy zrobić?
Pracodawca może napotkać trudności. Przykładem jest nieoczekiwane zebranie w pracy. Pani Maria chciała wolne na wizytę lekarską dzieci. Jej dzieci mają 6 i 10 lat. Pracodawca mógł odmówić terminu z powodu zebrania. Inna sytuacja to sezonowy szczyt w firmie. Pan Jan potrzebował dnia wolnego. Jego żona miała ważne szkolenie. Dziecko pana Jana ma 7 lat. Sezonowy szczyt mógł być powodem odmowy terminu. Nagła awaria systemu to kolejny przykład. Pani Kasia planowała operację córki. Córka ma 9 lat. Awaria mogła uzasadniać odmowę terminu.
Co może zrobić pracownik po odmowie? Warto udać się do działu kadrowego. Wyjaśnij sytuację z pracownikami kadr. Możesz też powiadomić Państwową Inspekcję Pracy. Właściwy inspektor pracy może zbadać sprawę. Odmowa bez uzasadnionych przyczyn organizacyjnych jest niezgodna z prawem. W razie nagłej konieczności pracownikowi nie można odmówić zwolnienia.
Zwolnienie a elastyczna organizacja pracy
Kodeks pracy przewiduje też inne uprawnienia. Dotyczą one pracowników wychowujących dzieci. Pracownik z dzieckiem do 8 roku życia ma dodatkowe prawo. Może złożyć wniosek o elastyczną organizację pracy. Wniosek dotyczy różnych form pracy. Obejmuje pracę zdalną. Dotyczy też systemu przerywanego czasu pracy. Wniosek może dotyczyć skróconego tygodnia pracy. Możliwy jest system pracy weekendowej. Obejmuje ruchomy czas pracy. Dotyczy też indywidualnego rozkładu czasu pracy.
Wniosek składa się 21 dni wcześniej. Liczy się przed planowanym startem elastycznej pracy. Pracodawca rozpatruje wniosek. Informuje o decyzji w ciągu 7 dni. Podaje przyczynę odmowy. Złożenie wniosku o elastyczną pracę jest chronione. Nie może być powodem wypowiedzenia umowy o pracę. To ważne zabezpieczenie dla rodziców.
Podsumowanie i kluczowe informacje
Prawo do 2 dni lub 16 godzin opieki nad dzieckiem przysługuje każdemu pracownikowi. Dotyczy dzieci do 14 lat. Pracodawca musi udzielić tego zwolnienia. Może jednak odmówić wskazanego terminu. Odmowa musi mieć uzasadnienie. Powodem są organizacyjne potrzeby firmy. Nieuzasadniona odmowa jest wykroczeniem. Grozi za to grzywna. Zwolnienie niewykorzystane w danym roku przepada. Nie przechodzi na kolejny rok. Pamiętaj o swoich prawach. Informuj pracodawcę o planowanym zwolnieniu.
Czy zwolnienie na opiekę nad dzieckiem to urlop?
Nie, zwolnienie na opiekę nad dzieckiem to nie jest urlop. To jest zwolnienie od pracy. Pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.
Ile dni opieki przysługuje na dziecko?
Pracownikowi przysługują 2 dni zwolnienia na opiekę. Może też wybrać 16 godzin. Wymiar jest roczny i niezależny od liczby dzieci.
Do kiedy przysługuje zwolnienie na dziecko?
Zwolnienie przysługuje do dnia, w którym najmłodsze dziecko pracownika ukończy 14 lat.
Czy oboje rodzice mogą korzystać ze zwolnienia?
Tak, zwolnienie można podzielić między rodziców. Pracownik korzystający składa oświadczenie o braku zamiaru korzystania przez drugiego rodzica.
Czy pracodawca może zawsze odmówić udzielenia zwolnienia?
Nie, pracodawca nie może odmówić samego prawa do zwolnienia. Może odmówić udzielenia go w konkretnym, wskazanym terminie. Odmowa musi być uzasadniona potrzebami firmy.
Co grozi pracodawcy za nieuzasadnioną odmowę?
Nieuzasadniona odmowa udzielenia zwolnienia może być wykroczeniem. Zgodnie z Kodeksem pracy grozi za to kara grzywny.
Potrzebujesz pomocy prawnej?
Przepisy prawa pracy bywają skomplikowane. Masz wątpliwości dotyczące Twoich praw? Pomagamy w podobnych sprawach. Skontaktuj się z nami online. Uzyskaj profesjonalne wsparcie prawne. Możesz to zrobić bez wychodzenia z domu. Kancelaria Lexine Gawek i Kielar Spółka Jawna oferuje porady. Działamy pod adresem ul. Witkowicka 82, 31-242 Kraków. Nasze dane to KRS: 0000335571, REGON: 141990967, NIP: 7010197031. Jesteśmy ekspertami w prawie pracy.
Możesz zadać bezpłatne pytanie. Skorzystaj z formularza na stronie. Pomożemy rozwiązać Twój problem.
O ekspercie
Artykuł przygotował Michał Podsiedlik. Jest ekspertem prawa pracy. Materiał powstał we współpracy z Małgorzatą Jagusiak. Pani Małgorzata jest księgową. Specjalizuje się w rozliczeniach podatkowych.