Urlop wypoczynkowy w okresie wypowiedzenia umowy o pracę

Urlop wypoczynkowy przysługuje każdemu pracownikowi. Jego wykorzystanie w okresie wypowiedzenia umowy o pracę rządzi się szczególnymi zasadami. Decyzja o terminie urlopu należy wtedy do pracodawcy.

Prawo do urlopu wypoczynkowego

Każdy pracownik zatrudniony na umowę o pracę ma prawo do urlopu. Jest to prawo coroczne, nieprzerwane i płatne. Pracownik nie może zrzec się swojego prawa do urlopu. Nie może też przekazać go innej osobie.

Wymiar urlopu zależy od stażu pracy. Pracownikom przysługuje 20 lub 26 dni urlopu w ciągu roku. Staż pracy do 10 lat to 20 dni urlopu. Staż pracy powyżej 10 lat to 26 dni urlopu. Czas wolny udzielany jest w każdym roku kalendarzowym. W wyjątkowych sytuacjach pracownikowi może należeć się nawet 35 dni urlopu.

Pracownikowi przysługuje prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego. – Art. 152 § 1 Kodeksu pracy

Urlop w okresie wypowiedzenia – zasady

W okresie wypowiedzenia umowy o pracę obowiązują szczególne reguły dotyczące urlopu. Pracownik jest obowiązany wykorzystać przysługujący mu urlop. Dzieje się tak, jeżeli pracodawca udzieli mu urlopu w tym okresie. Decyzja o udzieleniu urlopu w okresie wypowiedzenia należy do pracodawcy.

Pracodawca w okresie wypowiedzenia jest jedyną stroną, która decyduje o wykorzystaniu urlopu. Udzielenie urlopu wypoczynkowego zależy jedynie od woli pracodawcy. Pracownik może wnioskować o urlop na okres wypowiedzenia. Pracodawca nie jest jednak zobowiązany do uwzględnienia tego wniosku.

Zgodnie z art. 167 ¹ ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1510 ze zm.) – w okresie wypowiedzenia umowy o pracę pracownik jest obowiązany wykorzystać przysługujący mu urlop.

Czy pracodawca może narzucić urlop na wypowiedzeniu?

Pracodawca może jednostronnie wyznaczyć termin urlopu. Nie potrzebuje zgody pracownika na skierowanie go na urlop w okresie wypowiedzenia. Pracownik jest zobowiązany do wykorzystania tego urlopu. Zgodnie z art. 167¹ Kodeksu pracy pracownik musi wykorzystać urlop udzielony przez pracodawcę. Nawet jeśli pracownik planował inny termin urlopu, decyzja pracodawcy jest wiążąca.

Zenon F. złożył wypowiedzenie 7 lipca 2023 r. Jego umowa miała rozwiązać się 31 października 2023 r. Pracodawca skierował Zenona F. na urlop od 11 lipca 2023 r. Zenon F. odmówił pójścia na urlop. Planował wyjazd w listopadzie 2023 r. Mimo jego planów, pracodawca miał prawo skierować go na urlop.

Pracodawca może jednostronnie zmienić swoją decyzję o zwolnieniu pracownika z obowiązku świadczenia pracy oraz udzielić mu bez jego zgody urlopu wypoczynkowego w okresie wypowiedzenia. – Wyrok Sądu Najwyższego z 5 września 2019 r. (sygn. akt III PK 96/18)

Obowiązek pracownika wykorzystania urlopu

Gdy pracodawca skieruje pracownika na urlop w okresie wypowiedzenia, pracownik musi go wykorzystać. Jest to obowiązek wynikający z Kodeksu pracy. Pracownik nie może odmówić pójścia na urlop w tym terminie. Odmowa może mieć konsekwencje dyscyplinarne. Pracownik musi wykorzystać przysługujące mu dni wolne.

Urlop wypoczynkowy w okresie wypowiedzenia jest płatny. Pracownik otrzymuje normalne wynagrodzenie za czas urlopu. Zachowuje prawo do wynagrodzenia jakby pracował.

Obliczanie wymiaru urlopu na wypowiedzeniu

Wymiar urlopu w okresie wypowiedzenia oblicza się proporcjonalnie. Obliczenia zależą od długości okresu wypowiedzenia. Zależą też od stażu pracy pracownika w danym roku. Pracownik nabywa prawo do urlopu z każdym przepracowanym miesiącem. Przysługuje mu 1/12 wymiaru rocznego za każdy miesiąc pracy. Liczba dni urlopu zależy od tego, ile miesięcy pracownik przepracuje w roku rozwiązania umowy.

Ile dni urlopu przysługuje przy rozwiązaniu umowy?

Wymiar urlopu oblicza się proporcjonalnie do przepracowanego okresu. Jeżeli pracownik ma prawo do 20 dni rocznie, za każdy miesiąc przysługuje mu 1,66 dnia. Jeżeli pracownik ma prawo do 26 dni rocznie, za każdy miesiąc przysługuje mu 2,16 dnia. Liczbę dni zaokrągla się w górę do pełnego dnia.

Przykład obliczenia urlopu:

Zenon F. pracował od 15 maja 2016 r. Umowa rozwiązała się 31 października 2023 r. Jego staż pracy wynosił ponad 7 lat (mniej niż 10). Miał prawo do 20 dni urlopu rocznie. W 2023 roku przepracował 6 pełnych miesięcy (styczeń-czerwiec). Za lipiec, sierpień, wrzesień, październik pracował w okresie wypowiedzenia. Pracował łącznie 10 miesięcy w 2023 roku (od stycznia do października włącznie). Urlop proporcjonalny wynosi:

20 dni / 12 miesięcy * 10 miesięcy = 16,66 dnia. Zaokrąglone do 17 dni.

Zenon F. miał prawo do 17 dni urlopu za 2023 rok. Pracodawca mógł skierować go na te 17 dni urlopu w okresie wypowiedzenia (lipiec-październik).

Staż pracy	Roczny wymiar urlopu	Dni urlopu miesięcznie (proporcjonalnie)
Krótszy niż 10 lat	20 dni	ok. 1,66 dnia
Co najmniej 10 lat	26 dni	ok. 2,16 dnia

Pracownik powinien wykorzystać wszystkie przysługujące dni urlopu wypoczynkowego w okresie wypowiedzenia.

Ekwiwalent za niewykorzystany urlop

Co dzieje się z urlopem, którego nie wykorzystano w okresie wypowiedzenia? Za niewykorzystany urlop należy się ekwiwalent pieniężny. Pracodawca ma obowiązek wypłacić ekwiwalent przy rozwiązaniu umowy o pracę. Dzieje się tak, jeśli okres wypowiedzenia był za krótki na wykorzystanie całego urlopu. Ekwiwalent przysługuje tylko w przypadku rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy. Pracownik otrzymuje pieniądze za każdy dzień niewykorzystanego urlopu. Wypłata ekwiwalentu powinna nastąpić w dniu rozwiązania umowy.

Przykład wypłaty ekwiwalentu:

Pracownik ma 20 dni zaległego urlopu. Okres wypowiedzenia trwa 14 dni. Dni roboczych w okresie wypowiedzenia jest 10. Pracodawca może skierować pracownika na 10 dni urlopu. Pozostałe 10 dni urlopu zostanie wypłacone jako ekwiwalent. Pracodawca musi wypłacić ekwiwalent za 10 niewykorzystanych dni urlopu.

Przykład obliczenia ekwiwalentu za niewykorzystany urlop.

Odmowa udzielenia urlopu w okresie wypowiedzenia

Kodeks pracy daje pracodawcy prawo do odmowy urlopu wypoczynkowego. Dotyczy to wniosku pracownika o urlop. Pracodawca może odmówić udzielenia urlopu w terminie wskazanym we wniosku. Musi jednak udzielić pracownikowi wolnego w innym terminie. Odmowa udzielenia urlopu wypoczynkowego musi być uzasadniona. Może być uzasadniona potrzebami pracodawcy. Na przykład, gdy obecność pracownika jest niezbędna. Pracodawca nie ma obowiązku uwzględniania próśb pracowników w planie urlopów.

W okresie wypowiedzenia sytuacja jest specyficzna. Pracodawca decyduje o terminie urlopu. Skierowanie pracownika na urlop w tym okresie jest jednostronną decyzją pracodawcy. Odmowa udzielenia urlopu w okresie wypowiedzenia może naruszać prawa pracownika. Pracownik ma prawo do korzystania z urlopu w okresie wypowiedzenia. Odmowa udzielenia urlopu może prowadzić do niezadowolenia pracownika. Może też obniżyć jego motywację. Pracownik może domagać się odszkodowania za naruszenie jego praw.

Kiedy pracodawca może odmówić urlopu na wypowiedzeniu?

Pracodawca może odmówić uwzględnienia wniosku pracownika o konkretny termin urlopu. Dotyczy to urlopu w okresie wypowiedzenia. Pracodawca ma prawo sam wyznaczyć termin. Nie może jednak całkowicie odmówić udzielenia urlopu przysługującego pracownikowi w tym okresie. Pracownik jest obowiązany wykorzystać urlop, *jeżeli pracodawca mu go udzieli* (Art. 167¹ KP). Oznacza to, że pracodawca ma obowiązek udzielić tego urlopu, jeśli chce, żeby pracownik go wykorzystał w naturze. Jeśli go nie udzieli, musi wypłacić ekwiwalent.

Pracodawca może odmówić urlopu w przypadku nagłej absencji innych pracowników. Może odmówić w przypadku zagrożenia ciągłości działania firmy. Zdarzenia losowe lub kryzysowe również uzasadniają odmowę. Odmowa urlopu wypoczynkowego musi mieć formę pisemną dla celów dowodowych.

Skutki odmowy udzielenia urlopu

Nieuzasadniona odmowa udzielenia urlopu może mieć poważne skutki dla pracodawcy. Zgodnie z art. 282 § 1 pkt 2 Kodeksu pracy grozi za to kara grzywny. Kara wynosi od 1 tysiąca do 30 tysięcy złotych. Dotyczy to odmowy udzielenia 14-dniowego nieprzerwanego urlopu. Pracownik może zgłosić naruszenie przepisów do Państwowej Inspekcji Pracy. Zenon F. nie zamierza zignorować naruszenia jego praw pracowniczych. Pracodawca powinien liczyć się z poniesieniem dotkliwych konsekwencji.

Pracodawca jest obowiązany udzielić pracownikowi urlopu w tym roku kalendarzowym, w którym pracownik uzyskał do niego prawo. Dotyczy to również okresu wypowiedzenia. Jeśli pracodawca nie udzieli urlopu w tym okresie, musi wypłacić ekwiwalent. Odmowa udzielenia urlopu w okresie wypowiedzenia może naruszać prawa pracownika do wypoczynku.

Wysokość kary grzywny za nieuzasadnioną odmowę udzielenia urlopu (w zł).

Inne kwestie związane z urlopem na wypowiedzeniu

Urlop na żądanie w okresie wypowiedzenia

Pracownik ma prawo do urlopu na żądanie. Przysługuje mu 4 dni w roku. Czy można wziąć urlop na żądanie w okresie wypowiedzenia? Tak, przepisy na to pozwalają. Pracownik zgłasza żądanie najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu. Pracodawca może odmówić urlopu na żądanie w wyjątkowych sytuacjach. Na przykład, gdy obecność pracownika jest niezbędna do zapewnienia ciągłości pracy.

Zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy

Pracodawca może zwolnić pracownika z obowiązku świadczenia pracy. Dzieje się tak w okresie wypowiedzenia. Pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia. Jest to alternatywa dla udzielenia urlopu. Zwolnienie z pracy oznacza, że pracownik nie musi przychodzić do firmy. Ma czas na poszukiwanie nowej pracy. Pracownikowi przysługują dni wolne na poszukiwanie pracy. W przypadku dwutygodniowego i jednomiesięcznego wypowiedzenia są to 2 dni robocze. Przy trzymiesięcznym wypowiedzeniu są to 3 dni robocze. Zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy przysługuje pracownikowi w wymiarze określonym przez przepisy.

Pracownik na urlopie wypoczynkowym w okresie wypowiedzenia może podjąć zatrudnienie w innym przedsiębiorstwie. Pracodawca może go jednak odwołać z urlopu. Odwołanie z urlopu jest możliwe tylko w wyjątkowych sytuacjach. Muszą to być okoliczności nieprzewidziane w chwili rozpoczynania urlopu. Przywołanie z urlopu nakłada na pracodawcę obowiązek pokrycia kosztów pracownika.

Okres wypowiedzenia	Dni wolne na poszukiwanie pracy
2 tygodnie	2 dni robocze
1 miesiąc	2 dni robocze
3 miesiące	3 dni robocze

Urlop a zwolnienie lekarskie w okresie wypowiedzenia

Co się dzieje, gdy pracownik zachoruje na urlopie w okresie wypowiedzenia? Zwolnienie lekarskie przerywa urlop wypoczynkowy. Pracownik nie traci dni urlopu. Dni te może wykorzystać w innym terminie. Jeśli choroba trwa do końca okresu wypowiedzenia, urlop pozostaje niewykorzystany. Wtedy pracownikowi przysługuje ekwiwalent za te dni.

Warto monitorować stan urlopów przed zakończeniem stosunku pracy. Pracownik powinien wykorzystać zaległy urlop wypoczynkowy. Jeśli nie jest to możliwe, przysługuje ekwiwalent. W przypadku problemów prawnych, warto skontaktować się z prawnikiem. Specjalista w prawie pracy może udzielić porady.

Pracodawca powinien dokładnie określić termin urlopu. Polecenie pójścia na urlop musi być wiążące. Aby odróżnić urlop wypoczynkowy od zwolnienia z pracy, pracodawca powinien wyraźnie określić granice czasowe urlopu.

Pracodawca powinien komunikować pracownikowi decyzje dotyczące urlopu. Urlopy powinny być udzielane zgodnie z planem urlopów. Plan ustala pracodawca.