Tymczasowe aresztowanie – co musisz wiedzieć?

Tymczasowe aresztowanie to surowy środek zapobiegawczy. Stosuje go sąd przed wydaniem wyroku. Dowiedz się, kiedy można go zastosować. Poznaj czas jego trwania i prawa aresztowanego. Wyjaśniamy też, czy wlicza się na poczet kary.

Co to jest tymczasowe aresztowanie?

Definicja i cel środka zapobiegawczego

Tymczasowe aresztowanie to środek zapobiegawczy. Ma charakter izolacyjny. Jest to najdalej idący środek w polskim prawie. Areszt tymczasowy to narzędzie prawne. Wykorzystuje się je w prawie karnym.

Głównym zadaniem aresztu jest zabezpieczenie postępowania. Ma on zagwarantować prawidłowy przebieg procesu. Zapobiega zakłóceniu postępowania karnego. Stosowanie tego środka reguluje Kodeks postępowania karnego.

Celem aresztu tymczasowego jest zabezpieczenie prawidłowego przebiegu postępowania karnego i niedopuszczenie do jego zakłócenia.

Kto decyduje o aresztowaniu?

Decyzję o zastosowaniu aresztu wydaje sąd. Sąd Rejonowy orzeka w tej sprawie. Działa na wniosek prokuratora. Bez postanowienia sądu areszt jest niemożliwy.

Przesłanki i procedura stosowania aresztu tymczasowego

Warunki nałożenia aresztu

Tymczasowe aresztowanie stosuje się wyjątkowo. Przepisy Kodeksu postępowania karnego określają warunki. Stosuje się je w określonych sytuacjach. Przesłanki stosowania aresztu zawiera art. 258 KPK.

Areszt ma zabezpieczyć prawidłowy tok postępowania. Można go stosować, gdy istnieją konkretne obawy. Na przykład obawa ucieczki podejrzanego. Lub ukrywania się przed wymiarem sprawiedliwości. Inny powód to mataczenie w sprawie. Chodzi o utrudnianie zbierania dowodów.

Jak przebiega aresztowanie?

Procedura aresztowania rozpoczyna się od wniosku prokuratora. Sąd rozpatruje wniosek na posiedzeniu. Podejrzany ma prawo do obrońcy. Sąd wydaje postanowienie o aresztowaniu. Areszt ogranicza kontakty z otoczeniem. Monitoruje komunikację podejrzanego.

Jak długo trwa tymczasowe aresztowanie?

Limity czasowe w postępowaniu

Czas trwania aresztu jest ograniczony. W postępowaniu przygotowawczym trwa do 3 miesięcy. Ten okres może być przedłużony. Przedłużenie jest możliwe do 12 miesięcy. W wyjątkowych sytuacjach trwa do 2 lat. Limity czasowe określa art. 263 KPK.

Etap postępowania	Maksymalny czas aresztu
Postępowanie przygotowawcze (standard)	3 miesiące
Postępowanie przygotowawcze (przedłużenie)	Do 12 miesięcy
Łączny okres do wydania wyroku (wyjątkowe sytuacje)	Do 2 lat

Kiedy areszt może być przedłużony?

Sąd może przedłużyć areszt. Decyzja zależy od skomplikowania sprawy. Długotrwałe śledztwo wymaga więcej czasu. Sąd Apelacyjny może przedłużyć areszt. Dzieje się to na wniosek prokuratora. Przedłużenie musi być uzasadnione.

Prawa osoby tymczasowo aresztowanej

Podstawowe prawa osadzonego

Osoby w areszcie mają swoje prawa. Prawa te są podobne do praw skazanych. Aresztowany musi być o nich poinformowany. Wynika to z art. 214 KKW. Ma prawo do kontaktu z obrońcą. Może składać wnioski i zażalenia.

Aresztowany ma prawo do widzeń. Zgodę na widzenie wydaje prokurator lub sąd. Rodzina może ubiegać się o widzenie. Prawo do widzeń z osobą tymczasowo aresztowaną jest ważne.

• Osoby przebywające w areszcie muszą być poinformowane o swoich prawach.

Czy areszt tymczasowy wlicza się do wyroku?

To częste pytanie. Czy areszt tymczasowy wlicza się do wyroku? Tak, okres aresztu zalicza się do kary. Jest to standardowa praktyka.

Zasada zaliczania okresu pozbawienia wolności

Areszt tymczasowy zazwyczaj wlicza się do orzeczonej kary. Czas spędzony w areszcie liczy się. Kodeks karny to reguluje. Art. 63 § 1 Kodeksu karnego jest kluczowy.

Art. 63. KK § 1. Na poczet orzeczonej kary zalicza się okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie, zaokrąglając do pełnego dnia.

Okres rzeczywistego pozbawienia wolności wlicza się. Sąd musi zaliczyć ten okres. Nie zależy to od uznania sądu. Zaliczenie następuje tylko raz.

Zaliczenie aresztu z innej sprawy

Areszt z innej sprawy także się zalicza. Mówi o tym art. 417 k.p.k. Okres aresztowania odbytego w innej sprawie podlega zaliczeniu. Jest to możliwe, gdy oba postępowania toczyły się równocześnie.

Zgodnie z treścią art. 417 KPK zaliczeniu na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności podlega również okres tymczasowego aresztowania odbytego przez oskarżonego – (podejrzanego) w innej sprawie…

Na przykład Jan K. był aresztowany w sprawie A. W trakcie aresztu zakończono sprawę B. Sąd w sprawie B. zaliczył mu okres aresztu ze sprawy A. Zaliczenie na poczet orzeczonej kary podlega również okres tymczasowego aresztowania odbytego przez oskarżonego w innej sprawie.

Kiedy areszt nie jest zaliczany?

Zalicza się okres rzeczywistego pozbawienia wolności. Nie można uznać przerw w wykonywaniu kary za odbycie kary. Jeśli areszt został uchylony bez orzeczenia kary pozbawienia wolności, nie ma czego zaliczyć.

Jak sąd oblicza zaliczenie?

Sąd oblicza okres zaliczenia. Czas aresztu zaokrągla się do pełnego dnia. Jeden dzień rzeczywistego pozbawienia wolności odpowiada dwóm dziennym stawkom grzywny. Sąd uwzględnia ten przelicznik przy innych karach.

Odwołanie od aresztu i alternatywy

Środki odwoławcze i rola obrońcy

Od postanowienia o aresztowaniu można się odwołać. Służy do tego zażalenie. Zażalenie składa się do sądu wyższej instancji. Rola obrońcy jest kluczowa. Obrońca pomaga w przygotowaniu zażalenia. Warto spróbować wystąpić z wnioskiem o uchylenie aresztowania. Można też złożyć zażalenie na postanowienie w przedmiocie zaliczenia okresu aresztu.

Czas działa na Twoją niekorzyść. Areszt tymczasowy można skrócić lub się do niego odwołać.

Inne środki zapobiegawcze

Areszt tymczasowy to ostateczność. Zawsze rozważyć inne środki. Kodeks postępowania karnego przewiduje alternatywy. Są to środki łagodniejsze. Na przykład dozór policyjny. Albo poręczenie majątkowe (kaucja). Możliwe jest poręczenie społeczne. Warto rozważyć te opcje.

Dla nieletnich stosuje się schronisko młodzieżowe. Jest to odpowiednik aresztu tymczasowego. Dotyczy osób poniżej 17 lat.

Statystyki i praktyka stosowania aresztu tymczasowego

Dane o liczbie aresztowań

Liczba zastosowanych aresztowań rośnie. W 2016 roku sądy zastosowały areszt 6081 razy. W 2023 roku liczba ta wzrosła. Areszt tymczasowy zastosowano w 8490 sprawach. To pokazuje tendencję wzrostową.

Liczba zastosowań tymczasowego aresztowania w latach 2016 i 2023

Krytyka praktyki sądowej

Praktyka polskich sądów budzi zastrzeżenia. Przedstawia się jako nadużywanie aresztu. Tymczasowe aresztowanie powinno być stosowane wyjątkowo. Nowelizacja Kodeksu karnego ma to zmienić. Przepisy dostosowuje się do standardów. Chodzi o standardy konstytucyjne i europejskie.

Tworzenie prawa musi być racjonalne i zgodne z Konstytucją RP, również w kontekście potrzeby przywrócenia zasad praworządności.

Zabezpieczenie szerszego dostępu do akt jest ważne. Dotyczy to podejrzanego i jego obrońcy. Obecnie brak możliwości zdalnych posiedzeń aresztowych.

Różnice między aresztem tymczasowym a więzieniem

Warunki i cel pobytu

Areszt tymczasowy różni się od więzienia. Areszt stosuje się przed wyrokiem. Celem jest zabezpieczenie postępowania. Pobyt w więzieniu odbywa się po prawomocnym skazaniu. Celem jest wykonanie orzeczonej kary.

Warunki pobytu mogą być podobne. Osoby w areszcie mają prawa zbliżone do skazanych. Główna różnica leży w statusie prawnym. Aresztowany jest podejrzanym lub oskarżonym. Skazany odbywa karę.

Kiedy szukać pomocy prawnej?

Rola prawnika w sprawie aresztu

Sytuacja aresztowania jest trudna. Warto skorzystać z pomocy prawnej. Skontaktuj się z kancelarią. Prawnik specjalizujący się w sprawach karnych pomoże. Przedstaw całą sytuację radcy prawnemu.

Prawnik doradzi w kwestii zażalenia. Pomoże w kontakcie z rodziną. Wyjaśni prawa osoby aresztowanej. Korzystanie z pomocy prawnej jest zalecane. Szczególnie w sytuacjach związanych z aresztem tymczasowym.

• Aby uzyskać poradę prawną skontaktuj się z kancelarią.
• Zaleca się przedstawienie całej sytuacji radcy prawnemu specjalizującemu się w zakresie postępowań karnych.
• Korzystanie z pomocy prawnej w sytuacjach związanych z aresztem tymczasowym.