Sąd Apelacyjny w Polsce – rola, struktura i kompetencje

Sąd Apelacyjny to kluczowy element polskiego systemu sądownictwa. Pełni ważną rolę w rozpatrywaniu spraw w drugiej instancji. Dowiedz się, czym dokładnie zajmuje się ten sąd i jak jest zorganizowany.

Czym jest Sąd Apelacyjny?

Sąd Apelacyjny należy do sądów powszechnych. Stanowi ważny element systemu sądownictwa. Polska ma strukturę hierarchiczną sądów. Najniższy szczebel to sądy rejonowe. Wyżej znajdują się sądy okręgowe. Na szczycie sądów powszechnych są sądy apelacyjne. Istnieje też Sąd Najwyższy. Pełni on rolę sądu kasacyjnego. Sąd Apelacyjny rozstrzyga sprawy w drugiej instancji. Jest organem wymiaru sprawiedliwości.

Struktura i organizacja Sądów Apelacyjnych

Polska posiada jedenaście sądów apelacyjnych. Taki stan odnotowano 22 maja 2023 roku. W kraju działa 47 sądów okręgowych. Funkcjonuje także 318 sądów rejonowych. Minister Sprawiedliwości tworzy sądy apelacyjne. Może je również znosić. Robi to po opinii Krajowej Rady Sądownictwa. Sąd apelacyjny ma swoje wydziały. Sądy te dzielą się na wydział cywilny. Istnieje też wydział karny. Mają również wydział pracy i ubezpieczeń społecznych. Sąd apelacyjny obejmuje obszar kilku sądów okręgowych. Tworzy się go dla co najmniej dwóch sądów okręgowych. Prezes sądu apelacyjnego powołuje Minister Sprawiedliwości. Kolegium sądu apelacyjnego liczy pięć osób. Jego kadencja trwa trzy lata.

Kompetencje Sądu Apelacyjnego

Sąd Apelacyjny rozpatruje apelacje. Dotyczą one wyroków sądów okręgowych. Sąd okręgowy to sąd pierwszej instancji dla tych spraw. Sąd Apelacyjny zajmuje się różnymi dziedzinami prawa. Rozpatruje sprawy cywilne. Zajmuje się sprawami karnymi. Prowadzi sprawy rodzinne. Orzeka w sprawach gospodarczych. Sąd Apelacyjny rozstrzyga też apelacje. Obejmują one sprawy upadłościowe. Dotyczą oddłużenia i egzekucji komorniczej. Działanie sądów regulują ustawy. Ważna jest ustawa o sądach powszechnych. Procedury określa Kodeks postępowania cywilnego. Stosuje się także Kodeks postępowania karnego.

Historia Sądów Apelacyjnych

Sądy apelacyjne powstały w 1990 roku. Przywrócono wtedy trójstopniową strukturę sądów. Działała ona przed wojną. Minister Sprawiedliwości powołał pierwsze sądy. Rozporządzenie podpisał 13 sierpnia 1990 roku. Powołano wtedy siedem sądów apelacyjnych. Kolejne trzy sądy powołano 3 września 1990 roku. Sądy te rozpoczęły działalność 1 października 1990 roku. Sąd Apelacyjny w Szczecinie powołano później. Zaczął działać 1 stycznia 2005 roku.

„13 sierpnia 1990 minister sprawiedliwości Aleksander Bentkowski podpisał rozporządzenie, mocą którego powołano siedem sądów apelacyjnych.”

Obszary właściwości Sądów Apelacyjnych

W Polsce działa jedenaście sądów apelacyjnych. Każdy obejmuje określony obszar. Obszar ten tworzą okręgi sądów okręgowych. Poniżej lista sądów apelacyjnych i podległych im sądów okręgowych:

• Sąd Apelacyjny w Białymstoku: obejmuje sądy okręgowe w Białymstoku, Łomży, Olsztynie, Ostrołęce, Suwałkach (5 sądów).
• Sąd Apelacyjny w Gdańsku: obejmuje sądy okręgowe w Bydgoszczy, Elblągu, Gdańsku, Słupsku, Toruniu, Włocławku (6 sądów).
• Sąd Apelacyjny w Katowicach: obejmuje sądy okręgowe w Bielsku-Białej, Częstochowie, Gliwicach, Katowicach, Rybniku, Sosnowcu (6 sądów).
• Sąd Apelacyjny w Krakowie: obejmuje sądy okręgowe w Kielcach, Krakowie, Nowym Sączu, Tarnowie (4 sądy).
• Sąd Apelacyjny w Lublinie: obejmuje sądy okręgowe w Lublinie, Radomiu, Siedlcach, Zamościu (4 sądy).
• Sąd Apelacyjny w Łodzi: obejmuje sądy okręgowe w Kaliszu, Łodzi, Piotrkowie Trybunalskim, Płocku, Sieradzu (5 sądów).
• Sąd Apelacyjny w Poznaniu: obejmuje sądy okręgowe w Koninie, Poznaniu, Zielonej Górze (3 sądy).
• Sąd Apelacyjny w Rzeszowie: obejmuje sądy okręgowe w Krośnie, Przemyślu, Rzeszowie, Tarnobrzegu (4 sądy).
• Sąd Apelacyjny w Szczecinie: obejmuje sądy okręgowe w Gorzowie Wielkopolskim, Koszalinie, Szczecinie (3 sądy).
• Sąd Apelacyjny w Warszawie: obejmuje sądy okręgowe w Warszawie i Warszawa-Praga (2 sądy).
• Sąd Apelacyjny we Wrocławiu: obejmuje sądy okręgowe w Jeleniej Górze, Legnicy, Opolu, Świdnicy, Wrocławiu (5 sądów).

Dane te pochodzą z listy udostępnionej przez Ministerstwo Sprawiedliwości.

Apelacja od wyroku Sądu Okręgowego

Sąd apelacyjny rozpatruje apelacje. Apelacja to środek odwoławczy. Składa się ją od wyroku sądu pierwszej instancji. W sprawach rozpatrywanych przez sąd okręgowy jako pierwszą instancję, apelacja trafia do sądu apelacyjnego. Przygotowanie apelacji wymaga wiedzy prawnej. Warto skonsultować sprawę z ekspertem. Prawnik lub adwokat pomoże przygotować apelację. Zapewni też reprezentację przed sądem.

Pytania i Odpowiedzi

Podsumowanie

Sąd Apelacyjny jest kluczowym sądem powszechnym. Rozpatruje apelacje od wyroków sądów okręgowych. Działa w drugiej instancji. Struktura sądów apelacyjnych obejmuje 11 jednostek. Każdy sąd ma swoją właściwość terytorialną. Sądy apelacyjne zajmują się różnymi dziedzinami prawa. Ich powstanie w 1990 roku przywróciło ważny element systemu sądownictwa.