Zmiana nazwiska w Polsce – kompleksowy przewodnik

Zmiana nazwiska w Polsce to proces regulowany prawem. Może nastąpić po ślubie, rozwodzie lub w trybie administracyjnym. Zobacz, jak przebiega procedura i jakie dokumenty musisz zaktualizować.

Podstawa prawna zmiany nazwiska

Zmiana nazwiska jest możliwa dzięki przepisom prawa. Głównym aktem jest Ustawa o zmianie imienia i nazwiska z 17 października 2008 roku. Wcześniej obowiązywała ustawa z 1956 lub 1967 roku. Kodeks rodzinny i opiekuńczy reguluje nazwisko po ślubie i rozwodzie. Zmiana nazwiska to szczególne dobro osobiste. Jest chronione przez prawo.

Zmiana nazwiska po ślubie

Zmiana nazwiska po ślubie to częsta decyzja. Jest opcjonalna. Małżonkowie mogą zachować swoje nazwiska. Mogą przyjąć nazwisko drugiego małżonka. Mogą też połączyć swoje nazwiska. Decyzję podejmuje się przy sporządzaniu aktu małżeństwa. Oświadczenie składa się przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego. Można je złożyć przed konsulem za granicą. Decyzja nie wymaga zgody drugiej strony. Musi być wyrażona najpóźniej w akcie ślubu. Obowiązujące przepisy dotyczą małżeństw zawartych po 15 listopada 1998 roku. Wcześniej żona zwykle przybierała nazwisko męża. Zmiana nazwiska po ślubie jest bezpłatna. Nie wymaga dodatkowych opłat administracyjnych w momencie zawarcia małżeństwa. Późniejsza zmiana wymaga trybu administracyjnego.

• Możesz zachować swoje nazwisko.
• Możesz przyjąć nazwisko małżonka.
• Możesz przyjąć nazwisko dwuczłonowe.

Nazwisko może składać się maksymalnie z dwóch członów.

Powrót do nazwiska po rozwodzie

Małżonek może wrócić do nazwiska panieńskiego po rozwodzie. Prawo to przysługuje po uprawomocnieniu wyroku rozwodowego. Należy złożyć oświadczenie w urzędzie stanu cywilnego. Masz na to 3 miesiące od uprawomocnienia. Zmiana dotyczy nazwiska noszonego przed małżeństwem. Zgodnie z art. 59 Kodeksu rodzinnego, można wrócić do nazwiska sprzed małżeństwa. Jeśli miną 3 miesiące, zmiana wymaga trybu administracyjnego.

Zmiana nazwiska w trakcie małżeństwa (bez rozwodu)

Zmiana nazwiska jest możliwa także w trakcie trwania małżeństwa. Odbywa się to w trybie administracyjnym. Wymaga to istnienia „ważnych powodów”. Zgodnie z ustawą, zmiana nazwiska następuje tylko z ważnych powodów. Organ wydający decyzję ocenia każdy przypadek indywidualnie. Subiektywne przekonanie wnioskodawcy może nie wystarczyć. Ważny powód musi być doniosły społecznie. Nie można wykluczyć trwałego stanu psychicznego jako ważnego powodu.

Zmiany imienia lub nazwiska można dokonać wyłącznie z ważnych powodów, w szczególności gdy dotyczą zmiany: 1) imienia lub nazwiska ośmieszającego albo nielicującego z godnością człowieka.

Nie można wyłączyć spośród ważnych względów uzasadniających żądanie zmiany nazwiska takiego trwałego stanu psychicznego i subiektywnego negatywnego nastawienia do noszonego nazwiska.

Zmiana nazwiska przez jednego małżonka nie może być zablokowana przez drugiego. Organ może jej nie uwzględnić bez ważnych względów.

Administracyjna zmiana nazwiska – procedura

Administracyjna zmiana nazwiska dotyczy osób, które nie zmieniają go w wyniku ślubu czy rozwodu. Dotyczy też sytuacji, gdy terminy na oświadczenie minęły. Proces odbywa się w trybie administracyjnym. Decyzję wydaje kierownik Urzędu Stanu Cywilnego. Wniosek składa obywatel polski. Osoby mieszkające za granicą składają wniosek przez konsula RP. Wniosek musi zawierać uzasadnienie. Należy wskazać ważne powody. Opłata skarbowa wynosi 37 zł. Dla osób za granicą opłata wynosi 50 euro. Wniosek podlega rozpatrzeniu. Standardowy czas rozpatrzenia to miesiąc. W skomplikowanych przypadkach może trwać do dwóch miesięcy. Decyzja może być odmowna. Opłata za decyzję odmowną wynosi 10 zł.

Procedura zmiany nazwiska nie jest skomplikowana. Wymaga jednak dokładnej analizy sytuacji. Organ ocenia, czy wniosek mieści się w katalogu „ważnych powodów”.

Etapy procedury administracyjnej:

1. Złożenie wniosku do kierownika USC.
2. Wypełnienie wniosku z danymi i wskazaniem urzędów wydających akty.
3. Uiszczenie opłaty skarbowej (37 zł).

Ważne powody uzasadniające zmianę

Zmiana nazwiska jest możliwa tylko z ważnych powodów. Ustawa podaje przykłady. Dotyczą one nazwiska ośmieszającego. Chodzi też o nazwisko nielicujące z godnością człowieka. Ważnym powodem może być trudna pisownia lub wymowa. Może to być brzmienie sprzeczne z płcią. Trudności w życiu codziennym wynikające z nazwiska to też ważny powód. Chęć przywrócenia nazwiska rodowego jest uznawana. Zmiana nazwiska w związku z przysposobieniem dziecka to kolejny powód. Sytuacja każdej osoby jest rozpatrywana indywidualnie. Subiektywna potrzeba zmiany nazwiska na nazwisko partnera bez ślubu zazwyczaj nie jest ważnym powodem. Pozostawanie w konkubinacie nie stanowi „ważnego powodu”.

Ważny powód zmiany nazwiska powinien być odrębnie oceniony w każdej indywidualnej sprawie.

Ważne powody przemawiające za zmianą imienia i nazwiska, nie mogą wyniknąć jedynie z subiektywnego przekonania osoby żądającej zmiany.

Przykłady ważnych powodów:

• Nazwisko jest ośmieszające.
• Nazwisko jest trudne w pisowni.
• Nazwisko jest trudne w wymowie.
• Nazwisko jest sprzeczne z płcią.
• Powrót do nazwiska rodowego.
• Zmiana w związku z przysposobieniem.

Nie można zmienić nazwiska na nazwisko historyczne. Dotyczy to nazwisk znaczących dla kultury, nauki, polityki. Wyjątek stanowią osoby posiadające członków rodziny o tym nazwisku.

Zmiana nazwiska dziecka

Zmiana nazwiska dziecka wymaga zgody obojga rodziców. Jeśli rodzice nie zgadzają się, decyzję podejmuje sąd opiekuńczy. Zgodę na zmianę nazwiska dzieci udziela kierownik urzędu stanu cywilnego po spełnieniu warunków.

Formalności po zmianie nazwiska

Zmiana nazwiska oznacza konieczność wymiany dokumentów. Musisz zaktualizować dane w wielu miejscach. Wymiana dokumentów tożsamości jest kluczowa. Nowy dowód osobisty jest niezbędny. Paszport wymaga wymiany. Prawo jazdy i dowód rejestracyjny pojazdu też. Należy zgłosić zmianę w urzędzie skarbowym. Poinformuj ZUS o zmianie danych. Skontaktuj się z bankami. Zaktualizuj dane u pracodawcy. Zgłoś zmianę na uczelni lub w szkole. Pamiętaj o aktualizacji w księdze wieczystej nieruchomości. Opłata za zmianę nazwiska w księdze wieczystej wynosi 100 zł. Wymagane dokumenty to m.in. nowy akt małżeństwa (jeśli zmiana po ślubie). Lista dokumentów do zmiany obejmuje: nowy akt małżeństwa, dowód osobisty, paszport, legitymację, umowy zawarte przed ślubem.

Ile ważny jest dowód po zmianie nazwiska? Stary dowód osobisty traci ważność. Musisz złożyć wniosek o nowy dokument. Paszport po zmianie nazwiska również wymaga wymiany.

Pamiętaj o aktualizacji danych w banku. Zgłoś zmianę w uczelni. Poinformuj pracodawcę o nowym nazwisku.

Szacowany czas trwania procesu zmiany nazwiska to od kilku tygodni do kilku miesięcy. Sama decyzja USC to około 1-2 miesiące. Czas zmiany dokumentów zależy od instytucji.

Każda para powinna dokładnie przemyśleć decyzję o zmianie nazwiska. Rozważ możliwe scenariusze. Zmiana nazwiska jest ostateczna. Nie można jej zmienić bez nowych okoliczności prawnych. Brak wspólnego nazwiska nie powinien przesłaniać uczuć. Nie musi też przesłaniać wspólnej podróży przez życie.