Koszty sądowe w sprawach cywilnych – wszystko, co musisz wiedzieć
Zainicjowanie postępowania cywilnego wiąże się z koniecznością poniesienia kosztów. Koszty sądowe stanowią część kosztów postępowania cywilnego. Muszą być pokryte przez stronę postępowania. Dowiedz się, co wchodzi w skład kosztów i ile wynoszą w poszczególnych sprawach.
Czym są koszty sądowe w sprawach cywilnych?
Koszty sądowe to opłaty i wydatki. Są związane z wszczęciem i prowadzeniem procesu. Koszty sądowe w sprawach cywilnych są rodzajem kosztów procesowych. Podlegają w każdej sprawie cywilnej. Koszty sądowe obejmują opłaty uiszczane przy wnoszeniu pism. Obejmują też wydatki związane z przebiegiem procesu.
Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych reguluje te kwestie. Określa zasady i tryb pobierania opłat sądowych. Ustawa jest podstawowym aktem prawnym w tym zakresie.
Rodzaje kosztów sądowych
Koszty sądowe dzielą się na opłaty i wydatki. Opłaty uiszczasz przy składaniu pism sądowych. Wydatki to koszty ponoszone w trakcie procesu. Obejmują na przykład koszty opinii biegłych. Pokrywają też koszty dojazdu na rozprawę.
Wysokość opłat zależy od rodzaju sprawy. Może być stała lub stosunkowa. Opłata stała dotyczy spraw niemajątkowych. Opłata stosunkowa zależy od wartości przedmiotu sporu.
Opłaty sądowe – jak się je oblicza?
Opłaty sądowe oblicza się różnie. Zależą od wartości przedmiotu sporu. Opłata stosunkowa wynosi 5% wartości sporu. Minimalna opłata to 30 zł. Maksymalna opłata wynosi 200 000 zł.
Opłaty stałe mają określone kwoty. Pozew o rozwód kosztuje 600 zł. Wniosek o podział majątku wspólnego kosztuje 1000 zł. Tabela poniżej pokazuje typowe opłaty stosunkowe:
| Wartość przedmiotu sporu | Opłata |
|---|---|
| do 500 zł | 30 zł |
| ponad 500 zł do 1500 zł | 100 zł |
| ponad 1500 zł do 4000 zł | 200 zł |
| ponad 4000 zł do 7500 zł | 400 zł |
| ponad 7500 zł do 10000 zł | 500 zł |
| ponad 10000 zł do 15000 zł | 750 zł |
| ponad 15000 zł do 20000 zł | 1000 zł |
| ponad 20000 zł | 5% wartości, max 200000 zł |
Opłaty uiszcza się przy wnoszeniu pism. Pismo bez opłaty może zostać zwrócone. Konieczność uiszczenia opłat leży po stronie osoby wnoszącej pismo.
Wydatki w postępowaniu cywilnym
Wydatki to inne koszty procesu. Należą do nich koszty opinii biegłych. Obejmują też koszty stawiennictwa świadków. Dojazd do sądu strony to również wydatek. Wysokość utraconego zarobku świadka też jest wydatkiem.
Wynagrodzenie biegłych zależy od ich kwalifikacji. Podstawowa stawka godzinowa waha się. Wynosi od 29,88 zł do 42,23 zł. Biegli z tytułem naukowym zarabiają więcej. Profesor otrzymuje 91,79 zł/h. Doktor habilitowany dostaje 71,93 zł/h. Doktorowi przysługuje 59,58 zł/h.
Stawki za dojazd samochodem wynoszą 0,30 zł za 1 km (silnik do 900 cm3). Dla większych silników (powyżej 900 cm3) to 0,50 zł za 1 km. Dojazd motocyklem kosztuje 0,20 zł za 1 km. Motorower to 0,10 zł za 1 km.
Wydatki mogą obejmować koszty mediacji. Mediacja przed sądem kosztuje około 150 zł. Inne wydatki to na przykład koszty ogłoszeń.
Koszty w poszczególnych sprawach cywilnych
Koszty postępowania różnią się w zależności od sprawy. Oto przykłady typowych kosztów:
- Rozwód lub separacja: Opłata sądowa to 600 zł. Możliwy zwrot 300 zł. Wynagrodzenie pełnomocnika to 2500 zł do 8000 zł. Opłata skarbowa wynosi 17 zł. Koszt opinii może wynieść 500 zł do 2000 zł. Mediacja kosztuje około 150 zł. Opłata za uzasadnienie to 100 zł. Odpis wyroku kosztuje 20 zł.
- Zasiedzenie: Opłata wniosku to 2000 zł. Pełnomocnik kosztuje 3000 zł do 10000 zł. Koszt opinii geodety to 1500 zł do 10000 zł. Odpis wyroku kosztuje 20 zł.
- Ustanowienie drogi koniecznej: Opłata wniosku wynosi 200 zł. Pełnomocnik kosztuje 3000 zł do 10000 zł. Opinia geodety to 2000 zł do 10000 zł. Opinia szacującego kosztuje 2000 zł do 10000 zł. Odpis wyroku to 20 zł.
- Zniesienie współwłasności: Opłata wniosku bez projektu to 1000 zł. Z projektem to 300 zł. Pełnomocnik kosztuje 3000 zł do 10000 zł. Opinia geodety to 2000 zł do 10000 zł. Opinia szacującego kosztuje 2000 zł do 10000 zł. Opinia budowlana to 2000 zł do 5000 zł. Odpis wyroku kosztuje 20 zł.
- Podział majątku wspólnego: Opłata wniosku bez projektu to 1000 zł. Z projektem to 300 zł. Pełnomocnik kosztuje 5000 zł do 10000 zł. Opinia geodety to 2000 zł do 10000 zł. Opinia szacującego kosztuje 2000 zł do 10000 zł. Opinia budowlana to 2000 zł do 5000 zł. Odpis wyroku to 20 zł.
Kto ponosi koszty sądowe?
Koszty w postępowaniu cywilnym ponosi przegrany. Sąd orzeka o kosztach na koniec sprawy. Strona przegrywająca zwraca koszty stronie wygrywającej. Zwrot kosztów sądowych obejmuje opłaty i wydatki poniesione. Dotyczy to kosztów związanych ze wszczęciem i prowadzeniem sprawy.
Zwrot kosztów zastępstwa procesowego też jest możliwy. Przegrany zwraca koszty prawnika stronie wygrywającej. Wysokość zwrotu określa rozporządzenie. Zależy od wartości przedmiotu sporu.
| Wartość przedmiotu sporu | Wynagrodzenie pełnomocnika (minimalna stawka) |
|---|---|
| do 500 zł | 90 zł |
| 500 zł – 1500 zł | 270 zł |
| 1500 zł – 5000 zł | 900 zł |
| 5000 zł – 10000 zł | 1800 zł |
| 10000 zł – 50000 zł | 3600 zł |
| 50000 zł – 200000 zł | 5400 zł |
| powyżej 200000 zł | 10800 zł |
Zwolnienie od kosztów sądowych
Możesz ubiegać się o zwolnienie od kosztów. Przysługuje osobom, które nie mogą ich ponieść. Nie mogą tego zrobić bez uszczerbku dla utrzymania siebie i rodziny. Zwolnienie z kosztów jest instytucją wyjątkową. Jest zarezerwowane dla osób ubogich.
Zwolnienia od kosztów sądowych może się domagać osoba fizyczna, jeżeli złoży oświadczenie, z którego wynika, że nie jest w stanie ich ponieść bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.
Sąd decyduje o zwolnieniu. Opiera się na wniosku i oświadczeniu o stanie majątkowym. Zwolnienie może być częściowe lub całkowite. Wniosek o zwolnienie złożysz na każdym etapie postępowania.
Instytucja zwolnienia stanowi pomoc państwa. Pomaga osobom w trudnej sytuacji materialnej. Nie każdy jednak otrzyma zwolnienie. Sąd bada każdą sprawę indywidualnie.
Jak ubiegać się o zwolnienie od kosztów sądowych?
Złóż wniosek w sądzie. Dołącz oświadczenie o stanie majątkowym i rodzinnym. Sąd oceni, czy spełniasz warunki do zwolnienia.
Jak wnieść opłaty sądowe?
Opłaty sądowe wnosisz na konto bankowe sądu. Każdy sąd ma swoje konto. Numer konta znajdziesz na stronie internetowej sądu. Możesz też zapłacić gotówką w kasie sądu. Niektóre sądy oferują e-płatności.
Pamiętaj o podaniu danych sprawy w tytule przelewu. Ułatwia to zaksięgowanie wpłaty. Znak sądowy kiedyś przyklejało się na pismo. Teraz dominują płatności elektroniczne.
Możliwe jest też rozłożenie należności na raty. Sąd może odroczyć termin zapłaty. Wymaga to złożenia odpowiedniego wniosku.
Dodatkowe koszty procesu cywilnego
Poza opłatami i wydatkami są inne koszty. Należy do nich wynagrodzenie profesjonalnego pełnomocnika. Adwokat lub radca prawny pobierają opłaty. Ich wysokość zależy od skomplikowania sprawy. Zazwyczaj ustala się je indywidualnie z klientem.
W przypadku prowadzenia sprawy przez pełnomocnika, musi on złożyć spis kosztów. Składa go przed zakończeniem sprawy. Może też złożyć wniosek o przyznanie kosztów.
Zadbanie o poprawne napisanie pism jest ważne. Unikaj błędów formalnych. Mogą one generować dodatkowe koszty.
- Zadbaj o poprawne napisanie komparycji umowy.
- Unikaj wykroczeń i przestępstw.
Zastanawiasz się, jakie koszty poniesiesz? Warto skonsultować się z prawnikiem. Adwokaci mogą ocenić przewidywane koszty. Uzyskasz pomoc prawną w swojej sprawie.
Ile kosztuje założenie sprawy cywilnej w sądzie?
Koszt założenia sprawy zależy od jej rodzaju i wartości. Opłata minimalna to 30 zł. Może wynieść nawet 200 000 zł. Do tego dochodzą wydatki i ewentualne koszty pełnomocnika.
Czym różnią się opłaty stałe od opłat stosunkowych?
Opłaty stałe mają z góry określoną kwotę. Dotyczą spraw niemajątkowych lub o ustalonej wartości. Opłaty stosunkowe to procent od wartości przedmiotu sporu. Zależą od wysokości dochodzonej kwoty lub wartości prawa.
Czy zawsze muszę płacić za koszty sądowe?
Tak, koszty sądowe muszą być uiszczone. Bez opłaty sąd nie nada biegu pismu. Możesz jednak ubiegać się o zwolnienie od kosztów sądowych. Przysługuje ono osobom w trudnej sytuacji materialnej.
Czy przegrany zawsze ponosi wszystkie koszty?
Zasadą jest, że przegrany zwraca koszty wygrywającemu. Sąd może jednak rozdzielić koszty. Może to zrobić w uzasadnionych przypadkach. Na przykład, gdy sprawa jest szczególnie skomplikowana lub wynik nie jest oczywisty.
Czy mogę rozłożyć koszty sądowe na raty?
Tak, istnieje taka możliwość. Złóż wniosek do sądu. Musisz wykazać, że nie jesteś w stanie ponieść kosztów od razu. Sąd może rozłożyć płatność na raty lub odroczyć termin zapłaty.