Zwolnienie z kosztów sądowych – jak uzyskać i co napisać we wniosku?

Opłaty sądowe bywają znacznym obciążeniem finansowym. Zwolnienie z kosztów sądowych pomaga osobom w trudnej sytuacji. Pozwala dochodzić praw przed sądem bez ponoszenia opłat. Dowiedz się, jak złożyć wniosek i jakie dokumenty przygotować.

Czym jest zwolnienie z kosztów sądowych?

Zwolnienie z kosztów sądowych to forma pomocy państwa. Jest przeznaczone dla osób niezamożnych. Umożliwia dostęp do sądu. Pomaga dochodzić roszczeń bez ponoszenia opłat. Opłata od pozwu często stanowi hamulec. Zwolnienie może ten problem rozwiązać.

Podstawę prawną stanowi ustawa o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Dotyczy to głównie art. 102 tej ustawy. Zwolnienie obejmuje koszty sądowe w danej sprawie. Koszty sądowe to nie tylko opłata od pozwu. Obejmują też inne wydatki procesowe.

Zwolnienie z kosztów sądowych stanowi bowiem pomoc państwa dla osób, które ze względu na trudną sytuację materialną nie mogą ponieść kosztów sądowych bez uszczerbku utrzymania koniecznego siebie i rodziny.

Sąd ocenia sytuację materialną wnioskodawcy. Może zarządzić dochodzenie w tej sprawie. Robi tak, gdy ma wątpliwości. Podstawą jest art. 109 ustawy. Zwolnienie może być całkowite lub częściowe. Zawsze wymaga złożenia wniosku.

Kto może uzyskać zwolnienie z kosztów sądowych?

Zwolnienie z kosztów sądowych przysługuje osobom fizycznym. Mogą je uzyskać także przedsiębiorcy. Kluczowy warunek to trudna sytuacja materialna. Osoba nie może ponieść kosztów bez uszczerbku. Chodzi o utrzymanie konieczne dla siebie i rodziny. Musi złożyć oświadczenie o niemożności poniesienia kosztów.

Osoba ubiegająca się o zwolnienie musi spełniać prawne warunki. Niewiedza o zwolnieniu może zaszkodzić. Może skutkować oddaleniem pozwu. Dzieje się tak z powodów formalnych. Zwolnienie od kosztów sądowych może być przyznane osobie fizycznej.

Jak uzyskać zwolnienie z kosztów sądowych?

Proces uzyskania zwolnienia zaczyna się od wniosku. Należy go złożyć do sądu. Wniosek można złożyć na piśmie. Można też złożyć go ustnie na sali rozpraw. Wniosek o zwolnienie powinno się dołączyć do pierwszego pisma w sprawie. Może to być pozew lub wniosek o wszczęcie postępowania.

Wniosek podlega rozpoznaniu przez sąd. Sąd ma na to 7 dni. Złożenie wniosku przed terminem opłaty przerywa jego bieg.

• Złóż wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych.
• Sprawdź indywidualne przepisy dla swojej sprawy.
• Skorzystaj z pomocy prawnej, jeśli jej potrzebujesz.

Co powinien zawierać wniosek o zwolnienie z kosztów?

Wniosek o zwolnienie musi być zgodny z prawdą. Musi odzwierciedlać obecny stan faktyczny. Powinien zawierać określone elementy. Potrzebne są dane wnioskodawcy. Należy podać nazwę sądu. Wskaż numer sprawy, jeśli jest znany. Podaj dane przeciwnika procesowego.

Określ część opłat, którą chcesz objąć zwolnieniem. Może to być całość lub część kosztów. Dołącz oświadczenie o przeszkodach finansowych. Nieprawidłowe dane są karalne. Grzywna może wynieść do 1000 zł. Za kolejny niezgodny wniosek grzywna rośnie do 2000 zł.

• Tytuł pisma jest ważny.
• Twoje dane muszą być pełne.
• Podaj nazwę sądu, do którego piszesz.
• Wskaż numer sprawy, jeśli go znasz.
• Podaj dane drugiej strony procesu.
• Określ zakres zwolnienia (całość/część).
• Dołącz oświadczenie o Twojej sytuacji.
• Załącz wymagane dokumenty.
• Podpisz wniosek własnoręcznie.

Jak uzasadnić wniosek o zwolnienie z kosztów sądowych?

Uzasadnienie wniosku jest kluczowe. Musisz dokładnie przedstawić swoją sytuację finansową. Opisz dochody swoje i rodziny. Podaj źródła utrzymania. Wymień posiadany majątek. Opisz swoje wydatki. Wskaż koszty utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.

Oświadczenie o stanie rodzinnym i majątkowym jest niezbędne. Musisz je wypełnić szczegółowo. Sąd ocenia, czy nie możesz ponieść kosztów. Robi to bez uszczerbku dla utrzymania. Zwolnienie od kosztów powinno być stosowane wyjątkowo.

Aby uzyskać zwolnienie, trzeba dokładnie przedstawić swoją sytuację finansową.

Sąd nie jest związany Twoim wnioskiem. Może samodzielnie określić wysokość zwolnienia. Zawsze podawaj prawdziwe informacje. Nieprawidłowo podane fakty w celu uzyskania umorzenia opłat są karalne.

Dokumenty niezbędne do wniosku o zwolnienie

Do wniosku należy dołączyć załączniki. Są to dokumenty potwierdzające sytuację. Należy złożyć oświadczenie o wysokości dochodu. Potrzebne może być potwierdzenie ubóstwa. Załącz zaświadczenia o dochodach. Dołącz dokumenty o kredytach. Przedstaw zaświadczenia z urzędów pracy. Dołącz druk PIT za ostatni rok.

Przygotuj inne dokumenty niezbędne sądowi. Pomogą one w rozpatrzeniu wniosku. Dokładnie zbadaj kryteria zwolnienia. Przygotuj niezbędne dokumenty do wniosku. Konsultacja z prawnikiem pomaga w skomplikowanych sprawach.

Rodzaje zwolnienia od kosztów sądowych

Istnieją dwa rodzaje zwolnienia. To zwolnienie ustawowe i sądowe. Zwolnienie ustawowe przysługuje z mocy prawa. Dotyczy określonych kategorii spraw lub osób. Przykładem jest sprawa Pani Zofii, emerytki. Wnosiła pozew przeciwko ZUS. Jako ubezpieczona w sprawie świadczenia jest zwolniona z opłat.

Zwolnienie przyznawane przez sąd wymaga wniosku. Sąd ocenia sytuację materialną. Decyduje o przyznaniu zwolnienia. Zwolnienie może dotyczyć całości lub części kosztów. Pan Artur, właściciel sklepu, pozywa wspólnika. Musi wykazać trudną sytuację finansową. Wskazuje stratę w działalności i świadczenie z MOPS.

Co obejmuje zwolnienie z kosztów sądowych?

Zwolnienie obejmuje koszty sądowe w danej sprawie. Są to opłaty od pism procesowych. Należy do nich opłata od pozwu. Opłata od pozwu o rozwód wynosi 600 zł. Opłata od pozwu o ustalenie nieistnienia małżeństwa to 200 zł. Opłata za wniosek o stwierdzenie nabycia spadku kosztuje 100 zł.

Koszty sądowe to też wydatki. Są to na przykład koszty opinii biegłych. Zwolnienie z opłaty sądowej nie zwalnia jednak ze zwrotu kosztów. Chodzi o zwrot kosztów procesu stronie przeciwnej. Jeśli przegrasz sprawę, możesz ponieść koszty przeciwnika.

Ważne aspekty zwolnienia z kosztów

Zwolnienie z kosztów sądowych ma umożliwić dostęp do sądu. Dotyczy to osób i podmiotów. Chodzi o tych, którzy faktycznie nie mogą ponieść kosztów. Zwolnienie od kosztów sądowych to jedno z kluczowych uprawnień.

Częściowe zwolnienie z kosztów

Zwolnienie może obejmować całość kosztów. Może też obejmować tylko ich część. Sąd decyduje o zakresie zwolnienia. Bierze pod uwagę sytuację finansową. Nawet częściowe zwolnienie pomaga w dostępie do sądu.

Cofnięcie i weryfikacja zwolnienia

Sąd może cofnąć zwolnienie. Dzieje się tak, gdy sytuacja materialna się poprawi. Sąd może też zweryfikować oświadczenie. Może zarządzić dochodzenie. Robi to, gdy ma wątpliwości co do stanu majątkowego.

Sąd może zarządzić stosowne dochodzenie, jeżeli na podstawie okoliczności sprawy lub oświadczeń strony przeciwnej powziął wątpliwości co do rzeczywistego stanu majątkowego strony domagającej się zwolnienia od kosztów sądowych lub z niego korzystającej.

Podanie nieprawdziwych informacji we wniosku jest ryzykowne. Może skutkować cofnięciem zwolnienia. Może też wiązać się z grzywną.

Bezzasadność roszczeń a zwolnienie

Zwolnienie od kosztów sądowych nie oznacza. Nie oznacza bezzasadności roszczenia. Sąd ocenia zasadność roszczenia niezależnie. Zwolnienie dotyczy możliwości poniesienia kosztów. Nie wpływa na wynik sprawy.

Ważne: Zwolnienie nie zwalnia Cię ze zwrotu kosztów przeciwnikowi, jeśli przegrasz sprawę.

Co się dzieje po odmowie lub cofnięciu zwolnienia?

Sąd może odmówić zwolnienia. Może też cofnąć przyznane zwolnienie. Wówczas musisz uiścić opłaty sądowe. Sąd wyznacza termin do ich opłacenia. Zazwyczaj jest to 7 dni. Skutkiem nieopłacenia pisma jest jego zwrot. Może to prowadzić do oddalenia pozwu.

Można złożyć ponowny wniosek o zwolnienie. Jest to możliwe, gdy sytuacja materialna się pogorszy. Trzeba wykazać nowe okoliczności.

Gdzie znaleźć wzór wniosku o zwolnienie?

Wzór wniosku o zwolnienie z kosztów sądowych jest dostępny. Można go znaleźć w internecie. Dostępne są formaty .doc i .pdf. Dokumenty można edytować. Można je dostosować do własnych potrzeb. Darmowy wzór wniosku jest łatwo dostępny.

• Skorzystaj z darmowego wzoru online.
• Dostosuj wzór do swojej sytuacji.
• Pamiętaj o zachowaniu terminów składania wniosku.

Pytania i odpowiedzi dotyczące zwolnienia z kosztów

Podstawa prawna

Główne przepisy dotyczące zwolnienia znajdują się w ustawie o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Są to artykuły 96, 101–104, 107–113, 118. Ważne są też przepisy Kodeksu postępowania cywilnego. Należą do nich art. 130, 130¹, 130³ § 1–2, 357 § 2, 394¹a § 1 pkt 1.

Zmiana zasad zwolnienia dla osób fizycznych nastąpiła w nowelizacji KPC 2019.