Znęcanie się – co mówi prawo i jak się bronić?

Znęcanie się to poważne przestępstwo. Kodeks karny jasno określa jego ramy. Wyjaśniamy, czym jest znęcanie i jakie są jego prawne konsekwencje. Dowiesz się też, jak szukać pomocy i jak bronić swoich praw.

Czym jest przestępstwo znęcania się?

Przestępstwo znęcania się reguluje artykuł 207 Kodeksu karnego. Dotyczy ono zadawania cierpienia fizycznego lub psychicznego. Ofiarą może być osoba najbliższa. Może to być też inna osoba w stosunku zależności od sprawcy.

Ustawowe określenie „znęca się” oznacza umyślne zadawanie bólu fizycznego. Obejmuje też dotkliwe cierpienia moralne. Działanie sprawcy ma charakter powtarzalny. Niektóre źródła prawne wskazują na konieczność powtarzalności czynów. Pojedynczy akt przemocy zazwyczaj nie jest znęcaniem się. Może stanowić inne przestępstwo. Przestępstwo znęcania się popełnia się umyślnie. Zazwyczaj występuje zamiar bezpośredni.

Osobą najbliższą jest małżonek. To także wstępny, zstępny, rodzeństwo. Obejmuje powinowatego w tej samej linii lub stopniu. Dotyczy też osoby przysposobionej i jej małżonka. Osoby pozostające we wspólnym pożyciu również są osobami najbliższymi.

Stosunek zależności oznacza przewagę sprawcy. Może być stały lub przemijający. Przykładem jest relacja nauczyciel-uczeń czy przełożony-podwładny. Więź emocjonalna może tworzyć zależność.

Ustawowe określenie „znęca się” oznacza działanie albo zaniechanie polegające na umyślnym zadawaniu bólu fizycznego lub dotkliwych cierpień moralnych.

Stroną podmiotową znęcania się jest umyślność, która w zasadzie występuje w postaci zamiaru bezpośredniego, wyrażającego się w chęci wyrządzenia krzywdy fizycznej lub moralnej.

Jakie są formy znęcania się?

Znęcanie się przybiera różne formy. Może być fizyczne lub psychiczne. Istnieje też znęcanie ekonomiczne.

Znęcanie fizyczne – Przykłady

Znęcanie fizyczne polega na zadawaniu bólu. Może to być bicie lub głodzenie. Obejmuje duszenie, przypalanie, kaleczenie. Należy do niego też rzucanie przedmiotami. Odmawianie pożywienia to również forma znęcania fizycznego.

Znęcanie psychiczne – Przykłady

Znęcanie psychiczne polega na dręczeniu moralnym. Obejmuje lżenie, poniżanie, szydzenie, grożenie. Przemoc psychiczna to też izolowanie ofiary. Należy do niej nadmierna kontrola. Nie są wymagane fizyczne obrażenia. Wystarczy dotkliwe cierpienie psychiczne. Ofiary często nie mają fizycznych ran. To utrudnia identyfikację sprawcy.

Znęcanie się to zachowanie, które nie tylko w odczuciu pokrzywdzonego, ale również przy uwzględnieniu kryteriów obiektywnych polega na zadawaniu bólu lub cierpień moralnych.

Kiedy kara za znęcanie jest wyższa?

Kodeks karny przewiduje różne kary za znęcanie się. Zależą one od okoliczności czynu.

Za znęcanie się nad osobą najbliższą grozi kara od 3 miesięcy do 5 lat więzienia. Dotyczy to artykułu 207 § 1 kk.

Znęcanie nad osobą nieporadną

Znęcanie się nad osobą nieporadną podlega surowszej karze. Dotyczy to osób ze względu na wiek. Obejmuje też stan psychiczny lub fizyczny. Kara wynosi od 6 miesięcy do 8 lat. Tak stanowi artykuł 207 § 1a kk. Nowelizacja wprowadziła ten paragraf w 2011 roku.

Pojęcie osoby nieporadnej jest oceniane indywidualnie. Nie każde dziecko jest osobą nieporadną. Decyduje o tym stan fizyczny i psychiczny małoletniego.

Nie każde dziecko jest osobą nieporadną w rozumieniu art. 207 § 1a k.k. O nieporadności decyduje indywidualna ocena stanu fizycznego i psychicznego małoletniego.

Znęcanie ze szczególnym okrucieństwem

Jeśli znęcanie połączone jest ze szczególnym okrucieństwem, kara jest wyższa. Grozi za to od roku do 10 lat pozbawienia wolności. Mówi o tym artykuł 207 § 2 kk.

Skutek w postaci targnięcia się na życie

Najsurowsza kara grozi, gdy ofiara targnie się na życie. Następstwo czynu z § 1–2 to targnięcie się pokrzywdzonego na życie. Sprawca podlega karze od 2 lat do 15 lat. Tak stanowi artykuł 207 § 3 kk.

Poniższa tabela przedstawia zakres kar:

Typ znęcania	Podstawa prawna	Kara pozbawienia wolności
Nad osobą najbliższą lub w stosunku zależności	Art. 207 § 1 kk	od 3 miesięcy do 5 lat
Nad osobą nieporadną	Art. 207 § 1a kk	od 6 miesięcy do 8 lat
Ze szczególnym okrucieństwem	Art. 207 § 2 kk	od 1 roku do 10 lat
Skutek w postaci targnięcia się na życie	Art. 207 § 3 kk	od 2 do 15 lat

Jak udowodnić znęcanie się?

Udowodnienie znęcania psychicznego bywa trudne. Ofiary często nie mają widocznych obrażeń. Konieczne jest zgromadzenie solidnych dowodów.

Zbieraj dowody takie jak nagrania audio. Nagrania wideo są również ważne. Zapis rozmów telefonicznych bywa kluczowy. Przechowuj wiadomości SMS i e-maile. Posty w mediach społecznościowych mogą stanowić dowód. Ustal chronologię zdarzeń. Sporządź listę świadków. Dokumentacja medyczna potwierdza stan zdrowia. Może wskazywać na skutki znęcania. Nawet brak fizycznych obrażeń nie wyklucza przestępstwa.

Skorzystaj z procedury Niebieskiej Karty. To narzędzie dla ofiar przemocy domowej. Pomaga dokumentować zdarzenia. Uruchamia działania służb.

• Zbierz dowody – nagrania, wiadomości, dokumentację medyczną.
• Ustal chronologię zdarzeń i świadków.
• Skorzystaj z procedury Niebieskiej Karty.

Co zrobić w przypadku znęcania się?

Jeśli doświadczasz znęcania, szukaj pomocy. Zgłoś sprawę odpowiednim instytucjom. Może to być policja lub prokuratura. Ośrodki pomocy społecznej udzielają wsparcia. Instytucje takie jak Centrum Praw Kobiet pomagają ofiarom przemocy. Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę wspiera najmłodszych.

Znęcanie się jest przestępstwem publiczno-skargowym. Jest ścigane z urzędu. Oznacza to, że państwo ściga sprawcę niezależnie od woli ofiary. W większości przypadków wycofanie zeznań przez ofiarę nie ma decydującego znaczenia dla postępowania. Sprawa będzie prowadzona dalej.

Skontaktuj się z adwokatem. Doświadczony prawnik pomoże w zgłoszeniu sprawy. Może reprezentować Cię w postępowaniu. Adwokaci specjalizujący się w sprawach karnych oferują pomoc w Poznaniu. Przykładem jest Kancelaria Prawa Karnego w Poznaniu. Pomoc prawną znajdziesz także w innych miastach. Kancelarie działają w Krakowie i Warszawie. Adwokat Maciej Płacheta oferuje wsparcie w Warszawie.

• Zgłoś sprawę odpowiednim instytucjom, takim jak policja czy ośrodki pomocy społecznej.
• Skorzystaj z pomocy prawnej adwokata.

Co zrobić, gdy jesteś oskarżony o znęcanie się?

Jeśli postawiono Ci zarzut znęcania się, potrzebujesz obrony. Skorzystaj z pomocy doświadczonego adwokata. Prawnik pomoże przygotować linię obrony. Pomoże też w gromadzeniu dowodów. Oskarżony powinien przedstawić dowody potwierdzające swoją wersję. Sporządzenie listy świadków jest ważne. Listę tę należy przekazać sądowi. Adwokat Rafał Pirożek specjalizuje się w sprawach karnych.

• Skontaktuj się z adwokatem specjalizującym się w prawie karnym.
• Przedstawiaj dowody potwierdzające swoją prawdomówność.
• Sporządź listę świadków i przekaż ją sądowi.

Znęcanie się a inne przestępstwa – kluczowe różnice

Znęcanie się to specyficzne przestępstwo. Różni się od innych czynów przeciwko człowiekowi. Kluczowy jest element powtarzalności działań. Ważny jest też stosunek zależności lub bliskości między sprawcą a ofiarą.

Znęcanie vs Naruszenie nietykalności cielesnej

Naruszenie nietykalności cielesnej to jednorazowy akt. Może to być uderzenie. Znęcanie się wymaga powtarzalności. Znęcanie polega na systematycznym zadawaniu cierpień. Naruszenie nietykalności nie musi mieć charakteru ciągłego.

Znęcanie vs Stalking

Stalking to uporczywe nękanie. Może polegać na śledzeniu. Obejmuje też wysyłanie niechcianych wiadomości. Stalking narusza prywatność i poczucie bezpieczeństwa. Znęcanie koncentruje się na zadawaniu bólu fizycznego lub cierpień moralnych. Choć oba przestępstwa mogą się przenikać, mają odrębne definicje prawne.

Pytania i odpowiedzi