Urlop po zwolnieniu lekarskim – zasady i obowiązki
Powrót do pracy po chorobie budzi wiele pytań. Zastanawiasz się, czy możesz od razu wziąć urlop wypoczynkowy lub na żądanie? Przepisy Kodeksu Pracy regulują te kwestie. Poznaj kluczowe zasady dotyczące urlopów po długotrwałym zwolnieniu lekarskim.
Urlop wypoczynkowy po długotrwałym zwolnieniu lekarskim
Pracownik ma prawo do urlopu wypoczynkowego. Przysługuje on po zakończeniu zwolnienia lekarskiego. Urlop ten to czas na odpoczynek. Nie jest to okres świadczenia pracy. Przepisy Kodeksu Pracy regulują te kwestie. Czas na L4 nie jest urlopem. Pracodawca ma obowiązek przenieść niewykorzystany urlop na później.
Badania kontrolne po zwolnieniu lekarskim
Po zwolnieniu trwającym dłużej niż 30 dni pracownik podlega badaniom kontrolnym. Wymaga ich art. 229 § 2 Kodeksu pracy. Pracodawca kieruje pracownika na te badania. Muszą one potwierdzić zdolność do pracy. Pracodawca nie może dopuścić pracownika do pracy bez aktualnych badań. Badania kontrolne chronią przed udzieleniem urlopu osobie niezdolnej do pracy. Pracownik musi wykonać badania przed skorzystaniem z urlopu po zwolnieniu lekarskim.
Czy badania kontrolne są obowiązkowe przed urlopem po L4?
Tak, jeśli zwolnienie trwało dłużej niż 30 dni. Pracownik musi uzyskać zaświadczenie lekarskie o zdolności do pracy. Dopiero wtedy może złożyć wniosek o urlop.
Orzecznictwo Sądu Najwyższego
Sąd Najwyższy reprezentował dwa odmienne stanowiska. Jedna linia orzecznicza mówiła, że badania kontrolne nie są konieczne. Druga linia twierdziła inaczej. Udzielenie urlopu bez zaświadczenia lekarskiego było nieprawidłowe. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 października 2016 roku (sygn. III PK 9/16) wyjaśnił tę kwestię. Pracodawca ma obowiązek skierować pracownika na badania po trzydziestodniowej chorobie. Pracownik powinien uzyskać zaświadczenie przed złożeniem wniosku o urlop.
„Według wyroku Sądu Najwyższego z dnia 26 października 2016 roku sygn. III PK 9/16 pracodawca jest zobowiązany skierować na badania pracownika po trzydziestodniowej chorobie.”
Brak badań kontrolnych może skutkować konsekwencjami. Inspekcja Pracy może zakwestionować udzielony urlop. Pracodawca musi działać zgodnie z prawem.
Świadczenia chorobowe a urlop
Zasiłek chorobowy wypłacany jest przez określony czas. Okres standardowy to 182 dni. W przypadku gruźlicy lub ciąży zasiłek może trwać do 270 dni. Urlop wypoczynkowy nie wpływa na przerwanie biegu okresu zasiłkowego. Pracownik na zwolnieniu lekarskim nie może korzystać z urlopu wypoczynkowego. Zgoda pracownika na urlop podczas choroby jest prawnie nieważna.
Urlop na żądanie po długotrwałym zwolnieniu lekarskim
Urlop na żądanie to część urlopu wypoczynkowego. Przysługuje pracownikom zatrudnionym na umowę o pracę. Pracodawca jest obowiązany udzielić nie więcej niż 4 dni urlopu na żądanie w roku kalendarzowym. Wymiar ten jest stały. Dni niewykorzystane nie przechodzą na kolejny rok. Urlop na żądanie nie jest uwzględniany w planie urlopowym.
Czy urlop na żądanie przysługuje po długiej chorobie?
Tak, prawo do urlopu na żądanie wynika z Kodeksu pracy. Pracownik ma do niego prawo niezależnie od poprzedniej nieobecności, jeśli ma do wykorzystania dni w danym roku kalendarzowym.
Wniosek o urlop na żądanie
Pracownik powinien zgłosić wniosek o urlop na żądanie. Należy to zrobić najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy. Wniosek zgłasza się przed godziną rozpoczęcia pracy. Zaleca się formę pisemną. Stanowi to dowód w ewentualnym postępowaniu. Pracodawca może odmówić udzielenia urlopu na żądanie tylko w wyjątkowych sytuacjach.
„Pracownik powinien zgłosić wniosek o urlop na żądanie przed godziną rozpoczęcia pracy w danym dniu.”
Zwolnienie lekarskie w trakcie urlopu wypoczynkowego
Zwolnienie lekarskie przerywa urlop wypoczynkowy. Kodeks pracy mówi o tym wprost (Art. 166). Część urlopu niewykorzystana z powodu choroby nie przepada. Pracodawca ma obowiązek udzielić jej w terminie późniejszym. Pracownik musi niezwłocznie powiadomić pracodawcę o chorobie. Należy dostarczyć zwolnienie lekarskie. Zwykle jest na to 7 dni od daty wystawienia L4.
„Art. 166. Część urlopu niewykorzystaną z powodu: 1) czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby […] pracodawca jest obowiązany udzielić w terminie późniejszym.”
„Art. 165. Jeżeli pracownik nie może rozpocząć urlopu w ustalonym terminie z przyczyn usprawiedliwiających nieobecność w pracy, a w szczególności z powodu: 1) czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby […] pracodawca jest obowiązany przesunąć urlop na termin późniejszy.”
Czy zwolnienie na dziecko przerywa urlop rodzica?
Zwolnienie lekarskie na dziecko nie przerywa urlopu wypoczynkowego rodzica. Rodzic kontynuuje swój urlop.
Inne rodzaje urlopów a L4
Zwolnienie lekarskie nie przerywa urlopu bezpłatnego. Podczas urlopu bezpłatnego nie ma prawa do zasiłku chorobowego. Nie można pobierać zasiłku macierzyńskiego i chorobowego jednocześnie. Zwolnienie lekarskie nie przerywa urlopu wychowawczego. Podczas urlopu wychowawczego nie ma prawa do zasiłku chorobowego.
Kiedy pracodawca może odmówić urlopu?
Pracodawca może odmówić urlopu w pewnych sytuacjach. Odmowa jest zgodna z prawem, gdy obecność pracownika jest niezbędna. Dotyczy to ważnych potrzeb firmy. Pracodawca ustala plan urlopów. Może odmówić, jeśli wniosek koliduje z planem. Dotyczy to urlopu wypoczynkowego, nie na żądanie.
Konsekwencje nieuzasadnionej odmowy
Nieuzasadniona odmowa urlopu jest wykroczeniem. Może skutkować karą grzywny. Grzywna wynosi od 1 tysiąca do 30 tysięcy złotych. Pracownik może zgłosić sprawę do Państwowej Inspekcji Pracy. Inspekcja pracy może interweniować w takich sytuacjach.
Wymiar urlopu wypoczynkowego
Pracownik ma prawo do corocznego urlopu wypoczynkowego. Jego wymiar zależy od stażu pracy. Pracownicy z mniej niż 10 latami stażu mają 20 dni urlopu. Pracownicy z 10 latami lub więcej stażu mają 26 dni. Do stażu wlicza się okres edukacji. Na przykład, za ukończenie szkoły wyższej wlicza się 8 lat.