Urlop okolicznościowy – Kiedy przysługuje i czy pracodawca może odmówić?
Urlop okolicznościowy to szczególne dni wolne dla pracownika. Przysługują w ważnych momentach życia. Kodeks pracy reguluje zasady jego udzielania. Dowiedz się, kiedy możesz go wziąć.
Czym jest urlop okolicznościowy?
Urlop okolicznościowy to zwolnienie od pracy. Przysługuje pracownikom na podstawie umowy o pracę. Jest to dodatkowy czas wolny, nie pomniejsza urlopu wypoczynkowego. Ma charakter płatny.
Przepisy dotyczące tego urlopu znajdziesz w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej. Rozporządzenie pochodzi z dnia 15 maja 1996 roku. Każdy pracownik etatowy ma do niego prawo. Nie zależy to od długości zatrudnienia.
Wymiar urlopu okolicznościowego – Ile dni przysługuje?
Wymiar urlopu okolicznościowego zależy od konkretnego zdarzenia. Prawo przewiduje jeden lub dwa dni wolnego. Ważność zdarzenia i stopień pokrewieństwa decydują o wymiarze.
Dwa dni urlopu okolicznościowego
Dwudniowy urlop przysługuje w kilku sytuacjach. Otrzymasz go w przypadku własnego ślubu. Dwa dni dostaniesz także na narodziny dziecka.
Urlop dwudniowy dotyczy również zgonu i pogrzebu. Przysługuje po śmierci małżonka. Dotyczy także śmierci dziecka, ojca, matki, ojczyma lub macochy.
| Zdarzenie | Wymiar urlopu |
|---|---|
| Ślub pracownika | 2 dni |
| Urodzenie się dziecka pracownika | 2 dni |
| Śmierć i pogrzeb małżonka pracownika | 2 dni |
| Śmierć i pogrzeb dziecka pracownika | 2 dni |
| Śmierć i pogrzeb ojca, matki, ojczyma lub macochy pracownika | 2 dni |
Jeden dzień urlopu okolicznościowego
Jeden dzień wolnego przysługuje w innych sytuacjach. Dostaniesz go na ślub swojego dziecka. Jeden dzień dotyczy także zgonu i pogrzebu dalszych członków rodziny.
Dotyczy to siostry, brata, teściowej, teścia. Obejmuje również babkę i dziadka pracownika. Jeden dzień przysługuje też na śmierć innej osoby. Chodzi o osobę pozostającą na utrzymaniu pracownika lub pod jego bezpośrednią opieką.
| Zdarzenie | Wymiar urlopu |
|---|---|
| Ślub dziecka pracownika | 1 dzień |
| Śmierć i pogrzeb siostry, brata, teściowej, teścia, babki, dziadka pracownika | 1 dzień |
| Śmierć i pogrzeb innej osoby na utrzymaniu lub pod opieką pracownika | 1 dzień |
Czy pracodawca może odmówić urlopu okolicznościowego?
To kluczowe pytanie dla wielu pracowników. Przepisy są w tej kwestii jednoznaczne. Pracodawca nie może odmówić pracownikowi urlopu okolicznościowego.
Udzielenie tego wolnego nie zależy od dobrej woli pracodawcy. To bezwzględne prawo pracownika. Wynika wprost z obowiązujących przepisów prawa pracy. Pracodawca ma obowiązek udzielenia urlopu na wniosek pracownika.
Przepisy rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej wprost wskazują, że w razie wystąpienia konkretnych okoliczności pracodawca zobowiązany jest zwolnić od pracy pracownika. Udzielenie dodatkowego wolnego nie jest uzależnione od dobrej woli pracodawcy, lecz bezwzględnie przysługuje pracownikowi na mocy obowiązujących przepisów prawa.
Urlop okolicznościowy przysługuje w przypadku ślubu, narodzin lub zgonu. Pracownik ma prawo skorzystać z tych dni wolnych. Są one niezależne od standardowego urlopu wypoczynkowego.
Pracodawcy obawiają się konsekwencji udziału pracownika w uroczystościach. Imprezy okolicznościowe w okresie pandemii niosły ryzyko zarażenia. Mimo to, prawo do urlopu pozostało.
Niewykorzystany urlop okolicznościowy nie przechodzi na kolejny rok. Prawo do niego jest związane z konkretnym zdarzeniem.
Podstawa prawna urlopu okolicznościowego
Podstawą prawną jest Kodeks pracy. Szczegółowe zasady określa Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 roku. To te akty prawne zobowiązują pracodawcę do udzielenia urlopu.
Pracodawca powinien uszczegółowić zasady udzielania zwolnień. Może to zrobić np. w regulaminie pracy. Musi jednak przestrzegać przepisów ustawowych i rozporządzeń.
Wniosek o urlop okolicznościowy – Jak go złożyć?
Aby skorzystać z urlopu okolicznościowego, złóż wniosek do pracodawcy. Wniosek może być papierowy lub elektroniczny. Dobre praktyki nakazują poinformować pracodawcę jak najszybciej.
Podaj przyczynę nieobecności i przewidywany okres. Zaleca się złożenie formalnego wniosku z wyprzedzeniem. Pracownicy powinni planować wykorzystanie urlopu w bliskim terminie zdarzenia.
Urlop nie jest udzielany na słowo. Pracodawca może żądać dokumentów potwierdzających. Mogą to być akty stanu cywilnego. Na przykład akt małżeństwa, akt urodzenia lub akt zgonu.
Pracownik powinien dostarczyć odpowiednią dokumentację potwierdzającą okoliczność wniosku.
Wiele firm ma gotowe wzory podań o urlop. Skorzystaj z dostępnych wzorów umów i wniosków.
Co zrobić w przypadku odmowy?
Choć przepisy mówią, że pracodawca nie może odmówić, w praktyce zdarzają się takie sytuacje. Prawo jest po stronie pracownika. Pracodawca odmawia bezpodstawnie.
Co zrobić, jeśli nie zgadzasz się z decyzją pracodawcy? Poproś o pisemne uzasadnienie odmowy. Skonsultuj się z działem kadr lub prawnikiem.
Możesz zgłosić sprawę do Państwowej Inspekcji Pracy. PIP zbada decyzję pracodawcy. Pracownik może też skierować sprawę do sądu pracy. Zrób to, jeśli uważasz, że odmowa była nieuzasadniona.
Nieuzasadniona odmowa urlopu okolicznościowego może prowadzić do kary grzywny dla pracodawcy. Kara minimalna to 1 tys. zł. Maksymalna może wynieść 30 tys. zł.
Podstawa to znać prawo i mieć odwagę cywilną upominać się o swoje. Pracodawcy tego nie znoszą, bo chcą mieć władzę.
Urlop okolicznościowy a urlop wypoczynkowy
Urlop okolicznościowy to szczególny rodzaj dni wolnych. Nie jest to część urlopu wypoczynkowego. Przysługuje niezależnie od puli dni urlopu wypoczynkowego.
Każdy pracownik zatrudniony na umowę o pracę ma prawo do urlopu wypoczynkowego. Kodeks pracy reguluje jego wymiar i zasady. Pracownikowi przysługuje coroczny, nieprzerwany, płatny urlop wypoczynkowy. Pracownik nie może zrzec się tego prawa.
Urlop wypoczynkowy może być podzielony na części. Jedna część musi trwać co najmniej 14 dni kalendarzowych. Pracodawca musi udzielić urlopu w tym roku kalendarzowym, w którym pracownik nabył do niego prawo.
Pracodawca ma obowiązek nakazać wykorzystanie zaległych dni. Musi to zrobić najpóźniej do 30 września następnego roku. Wymiar urlopu wypoczynkowego to 20 lub 26 dni. Zależy od stażu pracy pracownika.
Urlop okolicznościowy nie wpływa na wymiar urlopu wypoczynkowego. To osobne uprawnienie pracownicze. Nie pomniejsza puli dni wypoczynku.
Najczęściej zadawane pytania
Czy urlop okolicznościowy jest płatny?
Tak, urlop okolicznościowy jest płatny. Pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia za czas tego urlopu.
Czy urlop okolicznościowy pomniejsza urlop wypoczynkowy?
Nie, urlop okolicznościowy nie pomniejsza puli urlopu wypoczynkowego. To dodatkowe dni wolne przysługujące w określonych sytuacjach.
Kiedy należy wykorzystać urlop okolicznościowy?
Urlop okolicznościowy należy wykorzystać w terminie związanym ze zdarzeniem. Zazwyczaj w dniu zdarzenia lub bezpośrednio przed/po nim. Pracownik może wnioskować o urlop nawet dwa-trzy tygodnie po wydarzeniu, jeśli uzasadni związek nieobecności ze zdarzeniem.
Czy urlop okolicznościowy na ślub dotyczy tylko ślubu cywilnego lub konkordatowego?
Tak, urlop okolicznościowy z tytułu ślubu udzielany jest tylko w przypadku ślubu cywilnego lub konkordatowego. Ślub kościelny bez skutków cywilnych nie uprawnia do tego urlopu.
Czy pracodawca może żądać dokumentów potwierdzających?
Tak, na życzenie pracodawcy pracownik powinien przedstawić dokumenty. Potwierdzają one zaistnienie wydarzenia uprawniającego do urlopu. Mogą to być akty stanu cywilnego.
Urlop okolicznościowy to istotne uprawnienie pracownika. Pozwala mu na załatwienie spraw. Związane są one z ważnymi wydarzeniami życiowymi. Znajomość przepisów pomaga w egzekwowaniu swoich praw.
W przypadku, gdy zdarzenie miało miejsce w okresie innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika, dni wolne z tytułu urlopu okolicznościowego nie przysługują.
Skorzystaj z profesjonalnej pomocy w zakresie prawa pracy. Możesz zwrócić się do związków zawodowych. Państwowa Inspekcja Pracy służy pomocą. Sąd pracy rozstrzyga spory.
Pamiętaj o swoich prawach pracowniczych. Urlop okolicznościowy jest jednym z nich. Pracodawca ma obowiązek go udzielić.
