Rozwód a kredyt hipoteczny – co dzieje się ze wspólnym zobowiązaniem?

Rozwód zmienia życie pod wieloma względami. Wpływa także na finanse małżonków. Wspólny kredyt hipoteczny staje się poważnym problemem. Wyjaśniamy, kto spłaca kredyt po rozwodzie i jakie masz opcje.

Rozwód a wspólne finanse – podstawy prawne

Rozwód kończy małżeństwo formalnie. Powoduje też ustanie ustawowej wspólności majątkowej. Majątek wspólny wymaga podziału. Długi zaciągnięte wspólnie pozostają jednak wspólnym problemem.

Sąd podczas rozwodu nie zajmuje się podziałem długów. Skupia się na podziale aktywów. Kredyt hipoteczny nadal obciąża oboje byłych małżonków. Odpowiedzialność za spłatę jest solidarna.

Solidarna odpowiedzialność za kredyt – co to oznacza?

Małżonkowie zaciągający kredyt hipoteczny stają się współkredytobiorcami. Odpowiadają solidarnie za całość zobowiązania. Zgodnie z art. 366 Kodeksu Cywilnego, wierzyciel (bank) może żądać spłaty od każdego z dłużników z osobna. Może też żądać spłaty od obojga łącznie. Bank nie interesuje się sytuacją prywatną kredytobiorców.

Rozwód nie zmienia tej zasady. Byli małżonkowie nadal odpowiadają solidarnie. Każdy z nich odpowiada za spłatę całego długu. Nie odpowiadają tylko za swoją połowę. Bank może dochodzić należności od osoby, która ma większą zdolność finansową.

Co z kredytem hipotecznym po rozwodzie? Bankowe perspektywy

Bank traktuje byłych małżonków jako dłużników solidarnych. Nie ma znaczenia, kto formalnie spłaca raty. Ważne jest, czy spłata następuje regularnie. Informacja o rozwodzie nie ma dla banku dużego znaczenia, o ile raty są płacone terminowo.

Sąd nie dokona podziału kredytu hipotecznego. Podział majątku wspólnego nie wpływa na zobowiązanie kredytowe. Zobowiązanie do spłaty kredytu utrzymuje się. Trwa nawet po dokonaniu podziału majątku.

Dlaczego sąd nie dzieli kredytu?

Sąd przy podziale majątku zajmuje się aktywami. Ustala, co wchodzi w skład majątku wspólnego. Długi zaciągnięte przez oboje małżonków nie podlegają podziałowi przez sąd. Sąd dokonuje działu tylko istniejących składników majątkowych. Kredyt jest pasywem, nie aktywem.

Postanowienie Sądu Najwyższego z 5 grudnia 1978 r. (III CRN 194/78) potwierdza tę zasadę. Długów zaciągniętych wspólnie nie można rozliczać przy podziale majątku. Mimo podziału majątku dług nadal istnieje.

Długów zaciągniętych przez oboje małżonków nie można rozliczać przy podziale wspólnego majątku, gdyż mimo takiego podziału dług nadal się utrzymuje.

Opcje rozwiązania problemu wspólnego kredytu po rozwodzie

Byli małżonkowie muszą sami uregulować kwestię spłaty kredytu. Mają na to kilka możliwości. Warto znaleźć porozumienie jeszcze przed rozwodem. Dużym wsparciem może okazać się prawnik lub doradca finansowy.

Oto najczęściej stosowane rozwiązania:

• Przejęcie kredytu przez jednego z małżonków.
• Sprzedaż nieruchomości i spłata kredytu z uzyskanych środków.
• Wynajem nieruchomości i wspólna spłata rat z czynszu.
• Wstąpienie innej osoby w miejsce jednego z kredytobiorców.

Przejęcie kredytu hipotecznego przez jednego małżonka

Jeden z byłych małżonków może przejąć całość spłaty kredytu. Wymaga to zgody banku. Bank oceni zdolność kredytową tej osoby. Sprawdzi, czy jest w stanie samodzielnie spłacać raty. Całkowita kwota pożyczki może wynosić 20 000 zł. Okres spłaty może wynosić 48 miesięcy.

Wysokość raty kredytowej może wynosić 2000 zł miesięcznie. Bank może wymagać dodatkowych zabezpieczeń. Może też zaproponować zmianę warunków umowy. Należy uregulować wzajemne rozliczenia. Dotyczy to nakładów na nieruchomość i dotychczasowych rat.

Sprzedaż nieruchomości obciążonej kredytem

Sprzedaż nieruchomości to często najlepsze rozwiązanie. Uzyskane środki pozwalają spłacić całość długu wobec banku. Pozostała kwota podlega podziałowi między byłymi małżonkami. To rozwiązanie wymaga zgody obu stron.

W przypadku braku porozumienia konieczna może być sprzedaż nieruchomości. Sprzedaż zaspokaja roszczenia banku. Eliminuje problem wspólnego długu.
Pamiętaj, że sprzedaż nieruchomości z kredytem wymaga współpracy z bankiem.

Wynajem nieruchomości i wspólna spłata

Wynajem wspólnej nieruchomości może być tymczasowym rozwiązaniem. Czynsz z najmu przeznaczany jest na spłatę rat kredytu. To opcja, którą warto rozważyć. Wymaga jednak dobrej woli i współpracy obu byłych małżonków.

Wynajem może zapewnić środki na spłatę. Pozwala uniknąć natychmiastowej sprzedaży. Należy ustalić zasady podziału obowiązków. Trzeba też określić, co stanie się z nieruchomością w przyszłości.

Wstąpienie innego kredytobiorcy

Możliwe jest przeniesienie zobowiązania na osobę trzecią. Zwykle jest to nowy partner jednego z byłych małżonków. Osoba trzecia może wstąpić na miejsce dłużnika. Dotychczasowy dłużnik zostaje zwolniony z długu. Zgodnie z art. 519 Kodeksu Cywilnego, przejęcie długu wymaga zgody wierzyciela (banku).

Wymiana współkredytobiorcy wymaga zgody banku. Nowy kredytobiorca musi mieć odpowiednią zdolność kredytową. Bank oceni ryzyko takiej operacji. Nie zawsze zgodzi się na takie rozwiązanie.

Brak porozumienia i konsekwencje

Co się dzieje, gdy byli małżonkowie nie potrafią się porozumieć? Bank nadal może żądać spłaty od każdego z nich. Jeśli jeden z małżonków przestanie płacić, bank zwróci się do drugiego. Niespłacanie kredytu prowadzi do poważnych konsekwencji. Bank może wszcząć postępowanie egzekucyjne. Grozi to licytacją nieruchomości.

W przypadku, gdy jeden z małżonków samodzielnie spłacał kredyt po rozwodzie, może dochodzić roszczenia regresowego. Roszczenie regresowe można dochodzić na drodze sądowej. Jest to zwrot części poniesionych kosztów od drugiego byłego małżonka. Termin przedawnienia roszczenia regresowego wynosi 6 lat.

Kredyt zaciągnięty przed ślubem a rozwód

Kredyt zaciągnięty przed ślubem należy do majątku osobistego. Odpowiedzialność za jego spłatę ponosi wyłącznie osoba, która go zaciągnęła. Rozwód nie wpływa na takie zobowiązanie. Drugi małżonek nie ponosi odpowiedzialności za ten dług.

Jeśli jednak środki z kredytu sprzed ślubu zostały przeznaczone na majątek wspólny, sytuacja może być bardziej złożona. Małżonek, który spłacał ten kredyt z majątku wspólnego, może żądać rozliczenia nakładów. Rozliczenie następuje przy podziale majątku wspólnego.

Rozwód z orzeczeniem o winie a kredyt

Rozwód z orzeczeniem o winie ma znaczenie dla kwestii alimentów. Nie ma jednak wpływu na zobowiązanie kredytowe. Dla banku oboje byli małżonkowie pozostają solidarnymi dłużnikami. Orzeczenie o winie nie interesuje banku.

Nie można obciążyć winnego małżonka całością spłaty kredytu. Według prawa oboje powinni się porozumieć w tej sprawie. Kwestia winy nie zmienia odpowiedzialności solidarnej.

Specyfika kredytów frankowych po rozwodzie

Kredyty frankowe generują dodatkowe komplikacje. Po rozwodzie byli małżonkowie mogą chcieć pozwać bank. Uchwała Sądu Najwyższego z 19 października 2023 r. (III CZP 12/23) ułatwia takie działania. Nie zachodzi współuczestnictwo konieczne wszystkich kredytobiorców. Oznacza to, że jeden z byłych małżonków może pozwać bank samodzielnie.

Uchwała SN z 26 października 2023 r. (III CZP 156/22) wskazuje, że status kredytobiorców może być zróżnicowany. Nawet jeśli jeden małżonek zmarł lub zbył swoje prawa, drugi może dochodzić roszczeń. Pozew o unieważnienie kredytu CHF można złożyć nawet przed rozwodem.

Podsumowanie – rozwód a wspólny kredyt hipoteczny

Rozwód nie rozwiązuje problemu wspólnego kredytu hipotecznego. Byli małżonkowie pozostają solidarnie odpowiedzialni za spłatę. Bank może żądać całej kwoty od każdego z nich. Sąd nie dzieli długów przy podziale majątku.

Konieczne jest porozumienie między byłymi małżonkami. Możliwe rozwiązania to przejęcie kredytu przez jedną osobę, sprzedaż nieruchomości lub wynajem. W przypadku braku zgody banku lub porozumienia, sytuacja staje się trudna. Warto zasięgnąć pomocy prawnika lub doradcy finansowego.
Konsultacja z prawnikiem i doradcą finansowym może być nieoceniona przy podziale kredytów.

Tabela przedstawia porównanie opcji postępowania ze wspólnym kredytem po rozwodzie.

Opcja	Zgoda banku wymagana?	Wymaga porozumienia?	Skutek dla długu
Przejęcie kredytu	Tak	Tak	Przechodzi na 1 osobę
Sprzedaż nieruchomości	Tak	Tak	Spłacony w całości
Wynajem nieruchomości	Nie (ale warto poinformować)	Tak	Spłacany wspólnie z czynszu
Wstąpienie osoby trzeciej	Tak	Tak (z osobą trzecią)	Przechodzi na 1 osobę + osoba trzecia

Często zadawane pytania