Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia – wszystko, co musisz wiedzieć

Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia to natychmiastowy tryb zakończenia stosunku pracy. Kodeks pracy precyzuje, kiedy jest to możliwe. Dotyczy to zarówno pracodawcy, jak i pracownika.

Rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia – podstawy prawne i definicja

Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia kończy zatrudnienie natychmiast. Stosunek pracy ustaje z chwilą złożenia odpowiedniego oświadczenia. Przepisy Kodeksu pracy regulują ten tryb rozwiązania umowy. Znajdziesz je w artykułach 52 i 55 Kodeksu pracy. Pracodawca może zainicjować ten proces. Pracownik również ma takie prawo. Wymaga to spełnienia konkretnych przesłanek. Konieczne jest odpowiednie uzasadnienie na piśmie.

Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia przez pracodawcę (Zwolnienie dyscyplinarne)

Pracodawca może rozwiązać umowę w trybie natychmiastowym. Dzieje się to w ściśle określonych sytuacjach. Najczęściej jest to zwolnienie dyscyplinarne. To potoczne określenie na rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z winy pracownika. Jest to jedna z najbardziej dotkliwych form zakończenia pracy. Kodeks pracy przewiduje 3 główne powody takiego działania.

Kiedy pracodawca może zwolnić dyscyplinarnie?

Istnieją konkretne przyczyny uzasadniające zwolnienie dyscyplinarne. Określa je art. 52 § 1 Kodeksu pracy. Pracodawca może zwolnić pracownika z jego winy. Dotyczy to ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych. Może to być popełnienie przestępstwa. Przestępstwo musi uniemożliwiać dalsze zatrudnienie. Musi być oczywiste lub potwierdzone wyrokiem. Trzecia przyczyna to utrata uprawnień. Chodzi o uprawnienia niezbędne do wykonywania pracy. Utrata musi nastąpić z winy pracownika.

Ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych

To najczęstsza przyczyna zwolnienia dyscyplinarnego. Pracownik musi naruszyć obowiązki w sposób ciężki. Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego, wymaga to winy umyślnej. Może to być także rażące niedbalstwo. Art. 100 Kodeksu pracy nakłada obowiązek sumiennego wykonywania pracy. Naruszenie tego obowiązku bywa podstawą dyscyplinarki.

Przykłady ciężkich naruszeń obejmują:

• Samowolne opuszczenie miejsca pracy.
• Spożywanie alkoholu w pracy.
• Stawienie się w stanie nietrzeźwości.
• Uporczywe nierealizowanie poleceń służbowych.
• Fałszowanie dokumentów.
• Agresja wobec współpracowników.
• Kradzież mienia pracodawcy.
• Ujawnienie tajemnic handlowych.
• Naruszanie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.
• Niewykonywanie obowiązków.

Pan Adam został zwolniony za przebywanie pod wpływem alkoholu w pracy. To przykład ciężkiego naruszenia obowiązków. Jan Kowalski samowolnie opuścił miejsce pracy. Spotkało go zwolnienie dyscyplinarne. Ewa Nowak stawiła się w pracy nietrzeźwa. Jej zachowanie było nieakceptowalne. Tomasz Zieliński przekazał poufne informacje. To ciężkie naruszenie tajemnicy zawodowej.

Popełnienie przestępstwa

Pracodawca może zwolnić pracownika za popełnienie przestępstwa. Musi ono uniemożliwiać dalsze zatrudnienie. Przestępstwo musi być oczywiste. Może być też stwierdzone prawomocnym wyrokiem. Nie każde przestępstwo uzasadnia dyscyplinarkę.

Utrata uprawnień

Utrata uprawnień może być podstawą zwolnienia. Dotyczy to uprawnień niezbędnych do pracy. Utrata musi nastąpić z winy pracownika. Przykładem jest utrata prawa jazdy przez kierowcę zawodowego.

Procedura zwolnienia dyscyplinarnego

Zwolnienie dyscyplinarne ma określoną procedurę. Pracodawca musi działać szybko. Decyzja musi zapaść w ciągu jednego miesiąca. Termin liczy się od uzyskania informacji o przewinieniu. Pracodawca musi skonsultować zamiar zwolnienia. Konsultuje go z zakładową organizacją związkową. Dotyczy to pracowników reprezentowanych przez związki. Oświadczenie o rozwiązaniu umowy musi być na piśmie. Zawsze musi zawierać konkretną przyczynę. Przyczyna musi być prawdziwa i konkretna.

Pracodawcy powinni rozważyć mniej uciążliwą karę. Dyscyplinarka to ostateczność. Należy dokładnie opisać przyczynę w oświadczeniu.

Kiedy pracodawca nie może rozwiązać umowy bez wypowiedzenia?

Pracodawca nie może zwolnić dyscyplinarnie pracownika w każdym momencie. Istnieją okresy ochronne. Dotyczą one np. długotrwałej choroby. Pracodawca nie może rozwiązać umowy bez wypowiedzenia. Dotyczy to niezdolności do pracy wskutek choroby. Okres ten trwa dłużej niż: ponad 3 miesiące przy stażu krótszym niż 6 miesięcy. Trwa dłużej niż okres otrzymywania wynagrodzenia lub zasiłku przy dłuższym stażu. Pan Jędrzej był na zwolnieniu lekarskim. Jego umowa została rozwiązana po wyczerpaniu okresu zasiłkowego. To zwolnienie bez winy pracownika.

Wyrejestrowanie pracownika

Pracodawca ma obowiązek wyrejestrować pracownika. Robi to z ubezpieczeń społecznych. Ma na to 7 dni od rozwiązania umowy.

Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia przez pracownika

Pracownik też może rozwiązać umowę natychmiast. Prawo pracy przewiduje takie sytuacje. Określa je art. 55 Kodeksu pracy. Pracownik może to zrobić w dwóch przypadkach. Pierwszy to ciężkie naruszenie obowiązków przez pracodawcę. Drugi to szkodliwy wpływ pracy na zdrowie pracownika. Potwierdza to orzeczenie lekarskie.

Przyczyny rozwiązania umowy przez pracownika

Pracownik może rozwiązać umowę natychmiast. Dzieje się tak, gdy pracodawca ciężko narusza obowiązki. Przykładem jest niewypłacanie wynagrodzenia. Może to być też niezapewnienie bezpiecznych warunków pracy. Pracownik może rozwiązać umowę z powodu szkodliwości pracy. Musi mieć na to orzeczenie lekarskie. Pracodawca musi odmówić przeniesienia na inne stanowisko. Nowe stanowisko musi być odpowiednie dla zdrowia pracownika.

Procedura rozwiązania umowy przez pracownika

Pracownik musi przedstawić oświadczenie na piśmie. Oświadczenie powinno wskazywać przyczynę. Należy powołać się na odpowiedni przepis Kodeksu pracy. W przypadku ciężkiego naruszenia przez pracodawcę, pracownikowi przysługuje odszkodowanie. Odszkodowanie jest równe wynagrodzeniu za okres wypowiedzenia.

Jak napisać oświadczenie o rozwiązaniu umowy bez wypowiedzenia?

Oświadczenie o rozwiązaniu umowy musi być na piśmie. To wymóg formalny. Musi zawierać wyraźne podanie przyczyny. Przyczyna musi być konkretna i zgodna z przepisami. Warto powołać się na odpowiedni artykuł Kodeksu pracy. Dokument powinien zawierać dane stron. Trzeba podać datę złożenia oświadczenia. Należy go podpisać. Wzór rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia jest dostępny. Można go pobrać i dostosować do sytuacji.

Dokumenty powinny być sporządzone zgodnie z przepisami. Można skorzystać z gotowych wzorów w formatach pdf lub doc.

Konsekwencje rozwiązania umowy bez wypowiedzenia

Rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia ma różne skutki. Zależą one od tego, kto zainicjował rozwiązanie. Zależą też od przyczyny.

Konsekwencje dla pracownika

Zwolnienie dyscyplinarne ma poważne konsekwencje. Wpis w świadectwie pracy informuje o trybie rozwiązania. Może to utrudnić znalezienie nowej pracy. Pracownik nie otrzymuje odprawy. Nie dostaje też ekwiwalentu za okres wypowiedzenia. Może też mieć problem z zasiłkiem dla bezrobotnych. Urząd pracy może przyznać zasiłek później. Czas oczekiwania na zasiłek wynosi 180 dni po dyscyplinarce.

Rozwiązanie umowy przez pracownika z winy pracodawcy ma inne skutki. Pracownik otrzymuje odszkodowanie. Jest ono równe wynagrodzeniu za okres wypowiedzenia. Taki tryb rozwiązania jest korzystniejszy dla pracownika.

Konsekwencje dla pracodawcy

Pracodawca musi wydać świadectwo pracy. Ma na to 7 dni od rozwiązania umowy. Musi też wyrejestrować pracownika z ZUS w ciągu 7 dni. Nieuzasadnione rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia ma konsekwencje prawne. Pracownik może odwołać się do sądu pracy.

Co zrobić w przypadku nieuzasadnionego zwolnienia?

Pracownik ma prawo się bronić. Może odwołać się do sądu pracy. Dotyczy to sytuacji, gdy zwolnienie było nieuzasadnione. Może to być brak przyczyny. Może to być naruszenie procedury formalnej. Pracownik ma 21 dni na złożenie pozwu. Termin liczy się od otrzymania oświadczenia. Sąd pracy oceni zasadność zwolnienia. Może orzec o przywróceniu do pracy. Może też przyznać odszkodowanie.

Działaj szybko i skonsultuj się z prawnikiem. Pomoc online też może być przydatna. Gromadź dowody na ewentualne naruszenie praw pracowniczych.

Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego (III ZP 5/99), brak pouczenia o prawie odwołania nie uzasadnia roszczeń. Chodzi o roszczenia z art. 56 § 1 K.p.

Rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia a inne formy zakończenia pracy

Umowa o pracę może być rozwiązana na kilka sposobów. Rozwiązanie bez wypowiedzenia to tylko jeden z nich. Inne tryby to rozwiązanie za porozumieniem stron. Jest też rozwiązanie za wypowiedzeniem. Każdy tryb ma inne zasady. Porozumienie stron wymaga zgody obu stron. Rozwiązanie za wypowiedzeniem ma określone okresy wypowiedzenia. Okres wypowiedzenia zależy od stażu pracy. Dla stażu krótszego niż 6 miesięcy wynosi 2 tygodnie. Dla stażu powyżej 3 lat wynosi 3 miesiące.