Plagiat na studiach: Konsekwencje, wykrywanie i jak go unikać
Plagiat stanowi poważne naruszenie zasad akademickich w Polsce. Wyjaśniamy, czym jest, jak uczelnie go wykrywają i jakie grożą za niego kary. Dowiesz się także, jak tworzyć oryginalne prace i unikać oskarżeń.
Czym jest plagiat i dlaczego jest poważnym problemem?
Plagiat to przywłaszczenie sobie autorstwa cudzej pracy. Obejmuje to teksty, idee lub inną twórczość. Jest to świadome przypisanie sobie czyjegoś dobra intelektualnego. Plagiat narusza prawa autorskie twórcy.
W polskim prawie brakuje legalnej definicji plagiatu. Traktuje się go jednak jako naruszenie praw autorskich. Plagiat to poważne naruszenie etyki akademickiej. Uchodzi współcześnie za plagę środowiska naukowego.
Rodzaje plagiatu
Wyróżniamy kilka form plagiatu. Dwa podstawowe typy to plagiat jawny i ukryty. Plagiat jawny polega na dosłownym kopiowaniu tekstu. Nie podaje się przy tym źródła pochodzenia.
Plagiat ukryty to parafrazowanie cudzych myśli. Autor nie zaznacza, skąd pochodzą. Autoplagiat to wykorzystanie własnej, wcześniej opublikowanej pracy. Nie zaznacza się jej pierwotnego użycia. Inne rodzaje to plagiat dosłowny, strukturalny i idei.
Jak uczelnie wykrywają plagiat? Systemy antyplagiatowe
Uczelnie w Polsce obowiązkowo sprawdzają prace dyplomowe. Robią to przed egzaminem dyplomowym. Przepis ten obowiązuje od 1 października 2015 roku. Nowo dodany art. 167a ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym wprowadził ten wymóg.
Od 1 stycznia 2019 roku działa Jednolity System Antyplagiatowy (JSA). Każda praca dyplomowa jest sprawdzana w tym systemie. JSA porównuje tekst pracy z ogólnopolskim repozytorium prac. Sprawdza też teksty z internetu i innych baz danych.
Uczelnie wykorzystują również inne programy antyplagiatowe. Należą do nich Plagiat.pl czy Turnitin. Narzędzia cyfrowe skanują teksty. Porównują je z bazą innych tekstów naukowych.
Dopuszczalny poziom plagiatu w Polsce różni się między uczelniami. Zazwyczaj wynosi od 20 do 30%. Na wielu uczelniach przykładowy limit to 25%. Jednolity System Antyplagiatowy podaje wskaźniki podobieństwa. Współczynnik 1 (dla fraz powyżej czterech wyrazów) często ustawiony jest na 25%. Współczynnik 2 (dla fraz powyżej dwudziestu pięciu wyrazów) na 5%. Uniwersytet Wrocławski stosuje dopuszczalny współczynnik PRP niższy niż 30%.
Niektóre fragmenty pracy są wyłączane z analizy. Dotyczy to cytatów, definicji czy wzorów. System wskazuje podejrzane fragmenty. Dzięki temu można je skontrolować.
System wskazuje podejrzane prace, dzięki czemu w porę mogą je skontrolować.
Pamiętaj, że systemy antyplagiatowe są narzędziami pomocniczymi. Ostateczna decyzja o plagiacie należy do promotora lub komisji.
Konsekwencje akademickie plagiatu
Popełnienie plagiatu rodzi poważne konsekwencje na uczelni. Wobec studenta wszczęte zostanie postępowanie dyscyplinarne. Studenci ponoszą odpowiedzialność przed komisją dyscyplinarną. Może to być też sąd koleżeński samorządu studenckiego.
Postępowanie wyjaśniające wszczyna się z urzędu. Czas jego trwania wynosi maksymalnie 6 tygodni. W uzasadnionych przypadkach może zostać przedłużone do 12 tygodni. Ważny fakt: Nie stosuje się przedawnienia. Dotyczy to wszczęcia postępowania wobec studenta oskarżonego o plagiat.
Kary dyscyplinarne za plagiat są surowe. Uczelnie stosują zasadę niepołączalności kar. Kary są adekwatne do przewinienia. Możliwe sankcje to nagana, zawieszenie w prawach studenta. Najpoważniejsza kara to wydalenie z uczelni. Kary wydalenia zapadają wyjątkowo. Jednak zdarza się, że studentom wymierzana jest kara wydalenia.
Zdarza się, iż studentom, którzy dopuszczają się plagiatu wymierzana jest kara wydalenia z uczelni.
Egzamin dyplomowy może zostać uznany za nieważny. Dotyczy to przypadku stwierdzenia plagiatu. Złożenie pracy dyplomowej będącej plagiatem jest przestępstwem. Może to prowadzić do odebrania tytułu zawodowego. Dotyczy to także stopnia naukowego.
Incydent plagiatu może zostać trwale zapisany w aktach studenckich. Reputacja studenta może zostać poważnie nadszarpnięta. Pracodawcy zwracają uwagę na rzetelność kandydatów.
Uniwersytet Warszawski stosuje politykę „Zero tolerancji dla ściągania”. Obowiązuje ona na Wydziale Nauk Ekonomicznych od 2004 roku. Polityka obejmuje wszystkie formy zaliczeń i prac autorskich. Każda sprawa naruszenia zasad kierowana jest do Komisji Dyscyplinarnej.
Odpowiedzialność prawna: Cywilna i karna za plagiat
Plagiat to nie tylko problem akademicki. Może rodzić odpowiedzialność cywilną i karną. Podstawą prawną jest ustawa o prawie autorskim. Dotyczy to również prawa własności przemysłowej.
Odpowiedzialność karna uzupełnia odpowiedzialność cywilną. Wynika z art. 115 ust. 1 Ustawy o prawie autorskim. Mówi on o przywłaszczeniu autorstwa cudzego utworu. Odpowiedzialność obejmuje plagiat całościowy i częściowy.
Kto przywłaszcza sobie autorstwo albo wprowadza w błąd co do autorstwa całości lub części cudzego utworu albo artystycznego wykonania, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3.
Przestępstwo plagiatu jest ścigane z urzędu. Karalność ustaje po 5 latach od popełnienia czynu. Kodeks karny precyzuje odpowiedzialność. Dotyczy to osób rozpowszechniających plagiat.
Ustawa o prawie autorskim chroni prawa twórców. Złożenie pracy dyplomowej będącej plagiatem jest przestępstwem. Może to stanowić wyłudzenie poświadczenia nieprawdy. Według art. 273 Kodeksu karnego, wyłudzenie poświadczenia nieprawdy grozi karą do 3 lat pozbawienia wolności.
W postępowaniu karnym pokrzywdzony może domagać się odszkodowania. Złożenie zawiadomienia o przestępstwie nie wyklucza rekompensaty finansowej. Przedawnienie roszczeń cywilnoprawnych wynosi 10 lat.
Jak skutecznie unikać plagiatu? Praktyczne wskazówki
Uniknięcie plagiatu wymaga świadomości i staranności. Korzystanie z różnych źródeł jest dozwolone. Kluczowa jest umiejętność prawidłowego cytowania. Zawsze podpisuj cytaty. Stwórz właściwy przypis zawierający dane autora i tytuł dzieła.
Stosuj przypisy i bibliografię. Pamiętaj o odpowiednim stosowaniu przypisów. Każdy wykorzystany obiekt powinien zostać podpisany. Klarownie wyróżnij cytaty w tekście.
Parafrazuj z głową. Zmieniaj zdania, słowa i szyk tekstu. Unikaj kopiowania fragmentów dosłownie. Dotyczy to internetu, książek i opracowań. Zmieniaj tekst nawet po skopiowaniu.
Korzystaj z programów antyplagiatowych. Sprawdź pracę przed złożeniem. Konsultuj się z promotorem. Promotor udzieli wskazówek dotyczących pisania i cytowania. Pisz samodzielnie. Twórz oryginalne treści.
Dokumentuj proces tworzenia dzieła. Zachowanie świadomości w cytowaniu jest kluczowe. W przypadku wątpliwości podaj więcej źródeł. Zadbanie o brak plagiatu to obowiązek moralny. Jest to obowiązek każdego studenta i naukowca.
- Korzystaj z przypisów i bibliografii.
- Parafrazuj z głową.
- Korzystaj z programów antyplagiatowych przed złożeniem pracy.
- Konsultuj się z promotorem.
- Pisz samodzielnie.
Zadbanie o brak plagiatu w pracy dyplomowej pozwala na uczciwe prezentowanie własnych osiągnięć i wniosków.
Pytania i odpowiedzi (FAQ)
Ile procent plagiatu jest dopuszczalne w pracy dyplomowej?
W Polsce nie ma jednej normy krajowej. Dopuszczalny poziom plagiatu wynosi zazwyczaj 20-30%. Każda uczelnia ma własne regulaminy. Jednolity System Antyplagiatowy stosuje wskaźniki podobieństwa. Należy sprawdzić wytyczne swojej uczelni.
Co się stanie, jeśli moja praca zostanie uznana za plagiat?
Wobec studenta wszczyna się postępowanie dyscyplinarne. Możliwe kary to nagana, zawieszenie lub wydalenie z uczelni. Praca może zostać uznana za nieważną. Możliwe są też konsekwencje prawne. Plagiat może rodzić odpowiedzialność cywilną i karną.
Czy autoplagiat jest karany?
Tak, autoplagiat to forma plagiatu. Polega na wykorzystaniu własnej, wcześniej opublikowanej pracy. Nie zaznacza się jej pierwotnego źródła. Narusza to zasady etyki akademickiej. Może prowadzić do konsekwencji dyscyplinarnych.
Czy za plagiat można stracić tytuł zawodowy?
Tak, odebranie tytułu zawodowego jest możliwe. Dotyczy to przypadku stwierdzenia plagiatu w pracy dyplomowej. Jest to jedna z poważniejszych konsekwencji akademickich. Może dotyczyć także stopnia naukowego.
Czy plagiat to przestępstwo?
Tak, plagiat jest przestępstwem. Wynika to z art. 115 Ustawy o prawie autorskim. Grozi za niego grzywna, ograniczenie wolności lub pozbawienie wolności do 3 lat. Jest ścigany z urzędu. Złożenie pracy dyplomowej będącej plagiatem również jest przestępstwem.
Podsumowanie
Plagiat na studiach to poważne przewinienie. Rodzi konsekwencje akademickie i prawne. Uczelnie stosują systemy antyplagiatowe do wykrywania niezgodności. Najskuteczniejszą metodą unikania plagiatu jest tworzenie oryginalnych treści. Pamiętaj o prawidłowym cytowaniu źródeł. Zawsze podawaj autorów i tytuły wykorzystanych prac. Uczciwość intelektualna jest wartością nadrzędną w środowisku akademickim. Unikaj kopiowania, parafrazuj świadomie i konsultuj się z promotorem. Świadomość zasad i konsekwencji chroni przed poważnymi problemami.