Ojczym, prawa, alimenty, zmiana nazwiska dziecka – wszystko, co musisz wiedzieć

Rola ojczyma w życiu dziecka i rodziny bywa złożona. Dotyczy to zarówno relacji emocjonalnych, jak i kwestii prawnych. Wyjaśniamy, kim jest ojczym, jakie ma prawa i obowiązki, oraz jak wygląda sprawa alimentów i zmiany nazwiska dziecka w tej sytuacji.

Kto to jest ojczym? Definicja i rola w rodzinie

Ojczym to mąż matki. Odnosi się to do jej dzieci z poprzedniego związku. Dziecko staje się pasierbem lub pasierbicą. Następuje to po ślubie matki z nowym partnerem. Relacje ojczyma z dzieckiem mogą być bardzo bliskie. Nie można jednak dobrej relacji uznawać za pewnik. Stwórz silną emocjonalną więź z przybranymi dziećmi. Bądź wspierającym mężem i pomagaj żonie/partnerce rozwiązywać problemy. Rób to dyskretnie i tylko wtedy, kiedy ona cię o to poprosi.

Czy ojczym ma prawa do dziecka?

Ojczym nie ma władzy rodzicielskiej nad pasierbem. Nie jest on jego opiekunem prawnym w świetle prawa. Ma jednak pewne prawa do dziecka. Może uczestniczyć w jego życiu codziennym. Może wspierać matkę w wychowaniu. Jego rola jest jednak inna niż biologicznego ojca. Prawa biologicznego ojca nie wygasają automatycznie. Dotyczy to nawet braku kontaktu.

Zmiana nazwiska dziecka na nazwisko ojczyma

Zmiana nazwiska dziecka na nazwisko ojczyma jest możliwa. Warunkiem jest, aby dziecko nosiło nazwisko matki. Możliwość zmiany nazwiska dziecka uzależniona jest od sposobu jego nadania. Zależy też od zakresu władzy rodzicielskiej biologicznego ojca. Dziecko, które ukończyło 13 lat, potrzebuje zgody na zmianę nazwiska.

Procedura i wymagana zgoda

Procedura zmiany nazwiska odbywa się w trybie administracyjnym. Wymaga złożenia wniosku w urzędzie. Zazwyczaj potrzebna jest zgoda obojga rodziców. W przypadku braku porozumienia rodziców, każdy z nich może wystąpić do sądu opiekuńczego. Sąd rozstrzygnie tę kwestię w istotnych sprawach dziecka. Brak zgody ojca nie stanowi przeszkody, gdy sąd tak zdecyduje. Większe poczucie przynależności do rodziny jest istotnym powodem uzasadniającym zmianę nazwiska. Tak orzekł Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie. Miało to miejsce 16 stycznia 2015 roku.

Zmiana nazwiska a obowiązek alimentacyjny

Zmiana nazwiska dziecka nie wpływa na obowiązek alimentacyjny biologicznego ojca. Obowiązek ten wynika z pochodzenia dziecka. Nie jest uzależniony od jego nazwiska. Obowiązek dostarczania środków utrzymania dziecku nie wygasa. Dotyczy to nawet zawarcia przez matkę drugiego małżeństwa. Pomimo nadania dziecku nazwiska ojczyma, obowiązek alimentacyjny ojca biologicznego nie wygasa. Jego władza rodzicielska wobec dziecka również trwa. Zmiana nazwiska nie ma żadnego wpływu na dalsze wypłacanie alimentów przez ojca biologicznego. Alimenty są ustanawiane przez Sąd.

Alimenty na dziecko – podstawowe zasady

Alimenty to obowiązek dostarczania środków utrzymania. Dotyczy to osób uprawnionych. Obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dzieci reguluje kodeks rodzinny i opiekuńczy. Rodzice są obowiązani do świadczeń alimentacyjnych. Dotyczy to dziecka, które nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie. Obowiązek alimentacyjny dotyczy różnych relacji rodzinnych. Przysługuje dzieciom od rodziców. Dotyczy także małżonków w przypadku rozwodu. Obowiązek alimentacyjny wynika z ustawy. Nie zależy od związku małżeńskiego. Alimenty mogą być przyznane również w przypadku nieformalnego związku. Mowa tu o konkubinacie czy wspólnym zamieszkiwaniu.

Kto płaci alimenty i komu przysługują?

Obowiązek alimentacyjny obciąża krewnych w linii prostej. Głównie dotyczy to rodziców i dzieci. Ojciec dziecka jest zobowiązany do wniesienia alimentów. Obowiązek ten istnieje niezależnie od relacji między rodzicami. Matka ma prawo żądać od ojca alimentów na rzecz dziecka. Utrzymanie dziecka to podstawowy obowiązek obojga rodziców. Wysokość alimentów zależy od wielu czynników. Liczy się sytuacja majątkowa obu stron. Rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego. Jest to możliwe w określonych warunkach.

Jak uzyskać alimenty?

Aby uzyskać alimenty, spróbuj osiągnąć porozumienie. Rozmawiaj z osobą zobowiązaną do płacenia alimentów. Możecie zawrzeć ugodę przed notariuszem. Taka ugoda ma moc prawną. W przypadku braku porozumienia złóż pozew do sądu rejonowego. Postępowanie sądowe w sprawie alimentów jest standardową ścieżką. Pozew powinien czynić zadość warunkom pisma procesowego.

Ustalenie ojcostwa a alimenty

Ustalenie ojcostwa to jeden ze sposobów na ustalenie pochodzenia dziecka. Jest to kluczowe, gdy ojciec nie przyznaje się do dziecka. Mężczyzna wskazany jako ojciec może nie chcieć przyjąć odpowiedzialności. Obowiązek alimentacyjny jest ściśle powiązany z ojcostwem. Brak formalnego ustalenia ojcostwa nie oznacza braku obowiązku. Ojciec dziecka jest zobowiązany do wniesienia alimentów niezależnie od uznania ojcostwa. Ustalenie ojcostwa oraz żądanie zapłaty alimentów rozpoznawane są w tym samym trybie procesowym.

Kiedy i jak ustalić ojcostwo?

Ustalenie ojcostwa wymaga złożenia pozwu do sądu. Ustalenia ojcostwa może żądać matka dziecka. Może to zrobić także domniemany ojciec lub samo dziecko. Kto może wytoczyć takie powództwo? Matka, domniemany ojciec lub dziecko. Pozew wnosi się do sądu rejonowego, wydział rodzinny i nieletnich. Uznanie ojcostwa jest możliwe przed porodem. Możliwe jest też w ciągu 14 dni od narodzin. Uznanie ojcostwa nie może nastąpić po osiągnięciu przez dziecko pełnoletności.

Badania DNA i postępowanie sądowe

Badania DNA są główną metodą ustalania ojcostwa. Sąd przeprowadzi dowód z badania DNA. Dzieje się tak w przypadku wątpliwości co do ojcostwa. Domniemany ojciec nie może być zmuszony do badania DNA. Sąd podejmuje różne czynności w postępowaniu. Przesłuchuje strony i świadków. Zasięga opinii biegłych. W postępowaniu o ustalenie ojcostwa można domagać się innych żądań. Mowa tu o żądaniach pokrewnych. Możesz jednocześnie dochodzić alimentów. Możesz też żądać roszczeń związanych z ciążą i porodem. Roszczenia te przedawniają się po 3 latach od dnia porodu. Osoba dochodząca ustalenia ojcostwa korzysta ze zwolnienia od kosztów sądowych. Osoba uznana za rodzica ma obowiązki. Dotyczą one ponoszenia kosztów utrzymania dziecka.

Alimenty bez uznania ojcostwa

Znajoma ma 2 letniego synka. Ojciec dziecka nie uznał. W akcie urodzenia wpisane jest tylko imię ojca. Koleżanka chce ubiegać się o alimenty. Nie chce jednak, by dziecko miało nazwisko ojca. Od dawien dawna nazwisko dziecka czy władza rodzicielska nie mają wpływu na alimenty. Musi złożyć wniosek o ustalenie ojcostwa. Może jednocześnie żądać alimentów. Może też wnioskować o nienadawanie ojcu władzy rodzicielskiej. To wiąże się między innymi z nazwiskiem dziecka. Sąd z urzędu nadaje dziecku nazwisko dwuczłonowe: matki plus ojca. Można wnieść o przesłuchanie świadków. Potwierdzą oni spotkania z ojcem dziecka. Pani na siebie alimentów uzyskać nie może, bo nie byliście małżeństwem. Alimenty się nie przedawniają.

Konsekwencje prawne i obowiązki

Osoba uznana za rodzica dziecka ma obowiązki. Dotyczą one ponoszenia kosztów jego utrzymania. Niewywiązywanie się z obowiązku alimentacyjnego ma konsekwencje. Może prowadzić do odpowiedzialności karnej. Obowiązek alimentacyjny obciąża naturalnego ojca. Nawet po pozbawieniu władzy rodzicielskiej. Nie wszyscy ojcowie wywiązują się z obowiązku alimentacyjnego. Odpowiedzialność za utrzymanie dziecka spoczywa na drugim rodzicu. Dzieje się tak, gdy ojciec nie płaci alimentów.

Egzekucja alimentów i Fundusz Alimentacyjny

Jak wyegzekwować alimenty od niepracującego ojca? Skieruj sprawę do komornika. Dotyczy to braku płatności alimentów. Możesz złożyć wniosek o ściganie ojca. Dzieje się to na drodze cywilnej i karnej. Odpowiedzialność karna za niepłacenie alimentów reguluje kodeks karny. Fundusz Alimentacyjny wypłaca świadczenia. Wynoszą one do 500 zł miesięcznie na dziecko. Skorzystaj z Funduszu Alimentacyjnego. Jest to możliwe, gdy egzekucja komornicza jest bezskuteczna. Alimenty z Funduszu Alimentacyjnego przysługują przy dochodach poniżej progu 725 zł.

Dziedziczenie i przysposobienie (Adopcja)

Spadek i dziedziczenie po ojczymie to kolejna kwestia prawna. Ojczym nie jest ustawowym spadkobiercą pasierba. Dziedziczenie po ojczymie jest możliwe. Wymaga to testamentu lub przysposobienia. Przysposobienie dziecka przez ojczyma nadaje mu pełne prawa. Dziecko staje się prawnie dzieckiem przysposabiającego. Obejmuje to prawa do dziedziczenia. Przysposobienie wymaga postępowania sądowego. Wszyscy zainteresowani muszą wyrazić zgodę. Dotyczy to biologicznych rodziców i samego dziecka (jeśli ukończyło 13 lat).

Pytania i odpowiedzi