Koszty w postępowaniu karnym i wykonawczym – co musisz wiedzieć?
Postępowanie karne i wykonawcze wiąże się z obciążeniami finansowymi. Dotyczą one uczestników procesu. Wyjaśniamy, jakie koszty powstają i kto je ponosi.
Czym są koszty sądowe w sprawach karnych?
Koszty sądowe obejmują różne opłaty. Należą do nich wydatki Skarbu Państwa. Obejmują też uzasadnione wydatki stron postępowania. Podstawą prawną jest Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 roku Kodeks Postępowania Karnego. Ustawa ta reguluje kwestie kosztów. Określa także wydatki stron.
Koszty sądowe dotyczą spraw karnych. Nie dotyczą tylko spraw cywilnych. W postępowaniu karnym mówimy o wydatkach Skarbu Państwa. Skarb Państwa tymczasowo pokrywa te wydatki.
Czy koszty sądowe dotyczą tylko spraw cywilnych?
Nie, koszty sądowe dotyczą również spraw karnych. W postępowaniu karnym pojawiają się wydatki Skarbu Państwa.
Opłaty sądowe zależne od rodzaju kary
Wszystkie wnioski kierowane do sądu podlegają opłacie. Bez uiszczenia opłaty wniosek nie zostanie rozpoznany przez sąd. Wysokość opłat jest ustalona. Reguluje ją ustawa o opłatach w sprawach karnych.
Opłaty zależą od orzeczonej kary. Inne stawki dotyczą kary grzywny. Inne stawki dotyczą kary pozbawienia wolności. Poniższa tabela przedstawia przykładowe opłaty.
| Rodzaj kary pozbawienia wolności | Opłata |
|---|---|
| Do 3 miesięcy | 60 zł |
| Od 3 do 6 miesięcy | 120 zł |
| Od 6 miesięcy do 1 roku | 180 zł |
| Od 1 roku do 2 lat | 300 zł |
| Od 2 lat do 5 lat | 400 zł |
| Od 5 lat do 15 lat albo 25 lat | 600 zł |
| Powyżej 15 lat | 1000 zł |
Opłata od grzywny wynosi 10% jej wysokości. Minimum to 30 zł. Jeśli grzywna orzeczona jest z karą pozbawienia wolności, opłata wynosi 20% od kwoty grzywny.
W przypadku warunkowego umorzenia postępowania opłata wynosi od 60 do 100 zł.
Opłaty od wniosków w postępowaniu wykonawczym
Postępowanie wykonawcze również generuje koszty. Wysokość opłat jest ustalona ustawą o opłatach w sprawach karnych. Wnioski kierowane do sądu wykonawczego podlegają opłacie.
Oto przykładowe opłaty od często składanych wniosków:
- Odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności: 80 zł.
- Udzielenie przerwy w odbywaniu kary pozbawienia wolności: 60 zł.
- Warunkowe przedterminowe zwolnienie: 45 zł.
- Zwolnienie z odbywania reszty kary: 45 zł.
- Ponowny wniosek o rozłożenie grzywny: 2% od kwoty grzywny, minimum 25 zł.
- Warunkowe zawieszenie wykonania odroczonej kary: 100 zł.
- Wniosek o zatarcie skazania: 45 zł.
- Wniosek o wznowienie postępowania: 150 zł.
Gdzie znajdę podstawę prawną dla opłat w postępowaniu wykonawczym?
Podstawę prawną opłat w postępowaniu karnym wykonawczym ustala ustawa o opłatach w sprawach karnych.
Koszty zastępstwa procesowego – wynagrodzenie prawnika
Koszty zastępstwa procesowego to wydatki. Ponosi je klient za usługi prawnicze. Świadczy je adwokat lub radca prawny. Koszty te są częścią ogólnych kosztów sądowych.
Sąd orzeka o kosztach zastępstwa. Następuje to w wyroku albo postanowieniu. Klient może odzyskać te koszty. Dzieje się tak, jeśli wygra sprawę sądową.
Poniższa tabela przedstawia minimalne stawki wynagrodzenia. Dotyczą one radcy prawnego w sprawach karnych i o wykroczenia.
| Czynność/Postępowanie | Minimalna stawka |
|---|---|
| Dochodzenie | 360 zł |
| Śledztwo | 600 zł |
| Czynności wyjaśniające (wykroczenia) | 180 zł |
| Obrona (Sąd Rejonowy, postępowanie szczególne) | 720 zł |
| Obrona (Sąd Rejonowy, wykroczenia) | 360 zł |
| Obrona (Sąd Rejonowy, postępowanie zwyczajne) | 840 zł |
| Obrona (Sąd Okręgowy jako II instancja) | 840 zł |
| Obrona (Sąd Okręgowy jako I instancja) | 1 200 zł |
| Obrona (Sąd Najwyższy) | 1 200 zł |
| Kasacja (Sąd Rejonowy) | 720 zł |
| Kasacja (Sąd Okręgowy) | 1 200 zł |
| Wznowienie postępowania | 720 zł |
| Sporządzenie opinii o braku podstaw (kasacja) | 720 zł |
| Obrona (sprawy o wydanie wyroku łącznego) | 240 zł |
| Sprawy o odszkodowanie za niesłuszne skazanie | 240 zł |
Ile wynoszą minimalne stawki za obronę w sądzie rejonowym?
Minimalna stawka za obronę w sądzie rejonowym wynosi 720 zł w postępowaniu szczególnym, 360 zł w sprawach o wykroczenia i 840 zł w postępowaniu zwyczajnym.
Dodatkowe wydatki w trakcie procesu
Proces karny może generować inne wydatki. Obejmują one koszty świadków. Należą do nich też koszty opinii biegłych. Koszty ekspertyz specjalistycznych są również możliwe.
Koszty opinii biegłego wynoszą od 300 zł do 2500 zł. Koszt przesłuchania świadka to od 100 zł do 500 zł. Ekspertyzy specjalistyczne kosztują od 500 zł do kilku tysięcy złotych.
Wydatki te ponosi Skarb Państwa tymczasowo. Ostatecznie mogą obciążyć skazanego.
Kto ostatecznie ponosi koszty sądowe?
Koszty sądowe mogą obciążać osobę oskarżoną. Dzieje się tak zwłaszcza w przypadku skazania. Skazany ponosi koszty procesu karnego.
W sprawach z oskarżenia publicznego sąd zasądza koszty. Zasądza je na rzecz Skarbu Państwa. Może też zasądzić wydatki na rzecz oskarżyciela posiłkowego.
W przypadku uniewinnienia oskarżonego koszty ponosi Skarb Państwa. Wyjątkiem są koszty obrony oskarżonego. W sprawach z oskarżenia prywatnego koszty ponosi oskarżyciel prywatny.
Kto płaci za proces karny, gdy oskarżony zostanie uniewinniony?
W przypadku uniewinnienia oskarżonego koszty procesu ponosi Skarb Państwa. Nie dotyczy to kosztów obrony oskarżonego.
Możliwość zwolnienia od kosztów
Osoby w trudnej sytuacji materialnej mogą ubiegać się o zwolnienie od kosztów sądowych. Możliwe jest zwolnienie w całości lub części. Należy złożyć wniosek o zwolnienie z opłaty.
Wniosek można złożyć na piśmie. Można też złożyć go ustnie do protokołu. Do wniosku należy dołączyć dokumenty. Poświadczają one trudną sytuację finansową. Sąd oceni zasadność wniosku.
Pamiętaj, aby dołączyć wszystkie niezbędne dokumenty. Umożliwi to sądowi ocenę Twojej sytuacji.
Planowanie budżetu i minimalizacja kosztów
Postępowanie karne wiąże się z kosztami. Oskarżony powinien planować swój budżet. Budżet obejmuje koszty podstawowe. Należy w nim uwzględnić wynagrodzenie adwokata. Ważne są też koszty apelacji. Trzeba przewidzieć koszty opinii biegłych i świadków.
Dobór odpowiedniej formy pomocy prawnej jest kluczowy. Może znacząco wpłynąć na koszty. Rozważ swoje opcje. Skonsultuj się z prawnikiem.
Oto kilka sugestii dotyczących planowania:
- Sporządź listę możliwych kosztów.
- Zapytaj prawnika o przewidywane honorarium.
- Uwzględnij potencjalne wydatki dodatkowe.
- Zastanów się nad możliwością zwolnienia z kosztów.
Jak najlepiej zaplanować budżet na sprawę karną?
Planując budżet, uwzględnij opłaty sądowe, honorarium prawnika, koszty apelacji oraz potencjalne wydatki na opinie biegłych i świadków. Dobór odpowiedniej pomocy prawnej również wpływa na koszty.
