Koszty sądowe w sprawach cywilnych i ich zwrot – kompleksowy przewodnik
Zainicjowanie postępowania cywilnego wiąże się z koniecznością poniesienia kosztów. Dowiedz się, kto je ponosi, jak są wyliczane i w jaki sposób możesz odzyskać poniesione wydatki.
Co to są koszty sądowe w sprawach cywilnych?
Koszty sądowe stanowią część kosztów postępowania cywilnego. Zainicjowanie postępowania cywilnego wiąże się z koniecznością poniesienia kosztów. Wysokość kosztów sądowych określa ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Koszty sądowe związane są ze złożeniem pisma lub wystosowaniem skargi. Obejmują one wiele różnych pism i czynności sądowych. Koszty sądowe obecne są w każdej sprawie. Dotyczy to postępowania uproszczonego i subsydiarnego aktu oskarżenia. Koszty sądowe najczęściej dotyczą pozwów rozwodowych. Odnoszą się też do zażaleń, apelacji czy sporów o majątek. Wysokość opłat sądowych w poszczególnych sprawach różni się. Istnieje szeroki katalog opłat. O zwrot tych opłat strona wygrana może wnioskować.
Jakie są rodzaje kosztów sądowych?
Koszty sądowe dzielą się na opłaty sądowe i wydatki. Opłaty sądowe to wpisy i opłaty kancelaryjne. Wydatki to na przykład koszty opinii biegłych. Mogą to być także koszty kuratora.
Ile wynoszą opłaty sądowe?
Wysokość opłat sądowych zależy od wartości przedmiotu sporu lub rodzaju sprawy. Opłata stosunkowa wynosi 5% wartości przedmiotu sporu. Opłata stała mieści się w zakresie od 30 zł do 5000 zł. Opłata tymczasowa wynosi od 30 zł do 1000 zł. Maksymalna wartość opłaty sądowej wynosi 200 000 zł. Ustawa szczegółowo określa te wartości.
| Wartość przedmiotu sporu | Wysokość opłaty sądowej |
|---|---|
| do 500 zł | 30 zł |
| ponad 500 zł do 1500 zł | 100 zł |
| ponad 1500 zł do 4000 zł | 200 zł |
| ponad 4000 zł do 7500 zł | 400 zł |
| ponad 7500 zł do 10 000 zł | 500 zł |
| ponad 10 000 zł do 15 000 zł | 750 zł |
| ponad 15 000 zł do 20 000 zł | 1000 zł |
| powyżej 20 000 zł | 5% wartości, max 200 000 zł |
„Znaczek” często jest równie ważny, co dobrze napisana komparycja umowy.
Aby uniknąć procesów sądowych, warto zadbać o poprawność umów.
Kto ponosi koszty procesu cywilnego?
Koszty w postępowaniu cywilnym ponosi przegrany. Taka jest podstawowa zasada polskiego systemu prawnego. W polskim systemie prawnym obowiązuje zasada salda kosztów sądowych. Wytoczenie powództwa wiąże się z koniecznością poniesienia wydatków. Zasadą jest, że do uiszczenia kosztów sądowych obowiązana jest strona, która wnosi pismo. Dotyczy to pisma podlegającego opłacie lub powodującego wydatki. Wynika to z art. 2 ust. 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Wnosząc pozew o zapłatę, strona powodowa uiszcza opłatę od pozwu.
Czy zawsze przegrany płaci za wszystko?
Nie zawsze. Podstawą zasądzenia zwrotu kosztów jest art. 98 Kodeksu postępowania cywilnego. Strona przegrywająca jest obowiązana zwrócić koszty na żądanie przeciwnika. W przypadku częściowej wygranej przysługuje zwrot części poniesionych kosztów. Sąd może rozdzielić koszty stosunkowo. Obie strony mogą nie ponosić kosztów. Dzieje się tak, gdy wyrok zasądza jedynie połowę dochodzonego roszczenia.
Jakie są koszty w poszczególnych sprawach cywilnych?
Koszty postępowania różnią się w zależności od rodzaju sprawy. Poniżej przedstawiamy przykładowe koszty. Obejmują one opłaty sądowe i wynagrodzenie profesjonalnego pełnomocnika.
Sprawy o rozwód lub separację
Sprawy rozwodowe generują określone koszty. Opłata sądowa od pozwu o rozwód wynosi 600 zł. Należy doliczyć wynagrodzenie adwokata. Zazwyczaj wynosi od 2500 zł do 8000 zł. Opłata skarbowa od pełnomocnictwa to 17 zł. Koszt opinii biegłego, np. psychologa, to od 500 zł do 2000 zł. Koszt mediacji wynosi od 150 zł. Opłata od wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku to 100 zł. Opłata od wniosku o wydanie odpisu wyroku wynosi 20 zł.
Sprawy o zasiedzenie
Postępowanie o zasiedzenie wiąże się z innymi kosztami. Opłata sądowa od wniosku o zasiedzenie własności nieruchomości wynosi 2000 zł. Opłata od wniosku o zasiedzenie służebności gruntowej to 200 zł. Opłata od wniosku o zasiedzenie własności rzeczy ruchomej wynosi 100 zł. Wynagrodzenie adwokata w takich sprawach to od 3000 zł do 10000 zł. Należy uiścić opłatę skarbową od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł. Często konieczna jest opinia biegłego geodety. Jej koszt to od 1500 zł do 10000 zł.
Sprawy o ustanowienie drogi koniecznej
Sprawy te wymagają opłaty sądowej od wniosku w wysokości 200 zł. Wynagrodzenie adwokata to od 3000 zł do 10000 zł. Koszt opinii biegłego geodety wynosi od 2000 zł do 10000 zł. Potrzebna może być opinia biegłego z zakresu szacowania nieruchomości. Jej koszt to również od 2000 zł do 10000 zł.
Sprawy o zniesienie współwłasności
Koszty zależą od tego, czy strony przedstawią zgodny projekt podziału. Opłata sądowa od wniosku bez zgodnego projektu wynosi 1000 zł. Opłata od wniosku z zgodnym projektem to 300 zł. Wynagrodzenie adwokata w tych sprawach to od 3000 zł do 10000 zł.
Sprawy o podział majątku wspólnego
Podobnie jak przy zniesieniu współwłasności, koszty zależą od zgodności projektu. Opłata sądowa od wniosku bez zgodnego projektu wynosi 1000 zł. Opłata od wniosku z zgodnym projektem to 300 zł. Wynagrodzenie adwokata w sprawach o podział majątku to od 5000 zł do 10000 zł.
Jak uzyskać zwrot kosztów sądowych od drugiej strony?
Możliwość odzyskania kosztów istnieje. Dzieje się tak, gdy wygrasz proces od przegranej strony. Odbycie procesu sądowego wiąże się z kosztami. Obejmują one opłaty sądowe i koszty wynajmu prawnika. Dotyczą też kosztów ekspertyzy. Wytoczenie sprawy cywilnej wiąże się z koniecznością poniesienia wydatków. Koszty mogą obejmować opłaty od pozwu. Dotyczą też zaliczek na opinie biegłego. Obejmują opłaty od zażalenia i koszty adwokata.
Kiedy złożyć wniosek o zwrot kosztów?
Sąd orzeka o kosztach procesu tylko na wniosek strony. Wniosek o zwrot kosztów powinien być zgłoszony. Należy to zrobić najpóźniej przed zamknięciem rozprawy. Strona przegrywająca sprawę jest zobowiązana do zwrotu kosztów na żądanie przeciwnika. Tak stanowi art. 98 Kodeksu postępowania cywilnego.
Zbieranie dokumentacji do zwrotu kosztów
Warto zbierać dokumentację potwierdzającą poniesione koszty. Zachowuj wszystkie faktury i rachunki. Potwierdzają one poniesione wydatki. Pomoże to w udowodnieniu wysokości poniesionych kosztów.
Zwrot kosztów profesjonalnego pełnomocnika
Wygrywając sprawę, możesz żądać zwrotu kosztów adwokata lub radcy prawnego. Wysokość zwrotu kosztów zastępstwa procesowego regulują przepisy. Określają one minimalne stawki. Wysokość opłat poniesionych nie może przekraczać kwoty określonej w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości. Sąd może zasądzić zwrot kosztów w wysokości innej niż minimalna. Dzieje się tak w uzasadnionych przypadkach.
| Wartość przedmiotu sporu | Minimalna stawka pełnomocnika |
|---|---|
| do 500 zł | 90 zł |
| powyżej 500 zł do 1500 zł | 270 zł |
| powyżej 1500 zł do 5000 zł | 900 zł |
| powyżej 5000 zł do 10 000 zł | 1800 zł |
| powyżej 10 000 zł do 50 000 zł | 3600 zł |
| powyżej 50 000 zł do 200 000 zł | 5400 zł |
| powyżej 200 000 zł do 2 000 000 zł | 10 800 zł |
| powyżej 2 000 000 zł do 5 000 000 zł | 15 000 zł |
| powyżej 5 000 000 zł | 25 000 zł |
Sąd nie orzekł o kosztach – co zrobić?
Sąd cywilny może nie orzec o kosztach procesu w wyroku. Strona niezadowolona z wyroku może złożyć wniosek o uzupełnienie wyroku. Uzupełnienie wyroku jest możliwe w ciągu dwóch tygodni od ogłoszenia wyroku. Wniosek należy wnieść do sądu, który wydał orzeczenie w sprawie.
Wniosek o zwrot kosztów: spis kosztów czy normy przepisane?
Wniosek o zwrot kosztów procesu może przybrać dwie formy. Może to być wniosek o zwrot kosztów według spisu kosztów. Inną formą jest wniosek o zwrot kosztów według norm przepisanych. Strona domagająca się zwrotu kosztów przedstawia listę wszystkich kosztów poniesionych. Dotyczy to kosztów poniesionych w toku postępowania.
Którą formę wniosku wybrać?
Zwrot kosztów według spisu jest bardziej skomplikowany. Lepiej odzwierciedla uszczerbek finansowy związany z procesem. Ta forma wniosku jest zalecana. Dotyczy to sytuacji, gdy strona ponosiła nietypowe wydatki. Zazwyczaj zasądzona kwota nie przekracza minimalnej stawki określonej w przepisach.
Co zrobić po wygranej sprawie? Egzekwowanie zwrotu kosztów
Po uzyskaniu prawomocnego orzeczenia zasądzającego zwrot kosztów, możesz rozpocząć egzekucję. Strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi koszty niezbędne. Dotyczy to celowego dochodzenia praw i obrony. Jeśli przegrany nie płaci dobrowolnie, można wszcząć postępowanie egzekucyjne.
Inne wydatki związane z procesem cywilnym
Koszty postępowania cywilnego to nie tylko opłaty sądowe i koszty prawników. Koszty mediacji prowadzonej na skutek skierowania przez sąd są zaliczane do niezbędnych kosztów procesu. Dotyczy to kosztów w wysokości nieprzekraczającej czwartej części opłaty. Strona może domagać się zwrotu kosztów stawiennictwa. Obejmuje to dojazdy do siedziby sądu. Dotyczy to także utraconych zarobków. Wysokość utraconego zarobku jest limitowana. Wynosi nie więcej niż 4,6% kwoty bazowej. Kwota bazowa dotyczy osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe.
Czy można rozłożyć koszty na raty?
Tak, możliwe jest rozłożenie na raty. Możliwe jest też odraczanie terminu zapłaty należności sądowych. Wymaga to złożenia wniosku i uzasadnienia trudnej sytuacji finansowej.
Pamiętaj, że każda sprawa jest inna. Warto skonsultować się z prawnikiem. Uzyskasz pomoc w procesie odzyskiwania kosztów. Doświadczeni adwokaci z Wielunia specjalizują się w prawie cywilnym. Mogą udzielić fachowego wsparcia.