Kary za naruszenie RODO i odpowiedzialność – Co musisz wiedzieć?
Naruszenie przepisów RODO może prowadzić do poważnych konsekwencji finansowych i prawnych. Dowiedz się, jakie kary grożą za nieprzestrzeganie zasad ochrony danych osobowych i kto ponosi odpowiedzialność.
Czym jest naruszenie ochrony danych osobowych?
Ochrona danych osobowych jest niezwykle istotna. Dane osobowe stanowią cenny zasób w dzisiejszych gospodarkach i firmach. RODO to Rozporządzenie Ogólne o Ochronie Danych Osobowych. Wprowadziło ono szereg nowych obowiązków dla firm i instytucji.
Czym dokładnie jest naruszenie ochrony danych? Naruszenie oznacza naruszenie bezpieczeństwa. Prowadzi ono do przypadkowego zniszczenia danych. Może też oznaczać niezgodną z prawem utratę danych. Naruszenie to również zmodyfikowanie danych bez uprawnienia. Obejmuje nieuprawnione ujawnienie danych. Dotyczy także nieuprawnionego dostępu do danych osobowych.
„Naruszenie oznacza naruszenie bezpieczeństwa prowadzące do przypadkowego lub niezgodnego z prawem zniszczenia, utracenia, zmodyfikowania, nieuprawnionego ujawnienia lub nieuprawnionego dostępu do danych osobowych.” – PARP
Jakie są konsekwencje naruszenia RODO?
Naruszenie ochrony danych osobowych może prowadzić do poważnych konsekwencji. Sankcje grożące za naruszenie są dość dotkliwe. Brak zgodności z przepisami RODO może prowadzić do odpowiedzialności. Wyróżniamy odpowiedzialność administracyjną. Istnieje też odpowiedzialność cywilnoprawna. Możliwa jest również odpowiedzialność karna.
„Naruszenie ochrony danych osobowych to znacznie więcej niż tylko głośne w mediach wycieki informacji.” – After Legal
Odpowiedzialność administracyjna za naruszenie RODO
Odpowiedzialność administracyjna dotyczy głównie administratorów i podmiotów przetwarzających dane. Kary administracyjne nakłada organ nadzorczy. W Polsce jest nim Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych (PUODO). Kary nakładane są w drodze decyzji administracyjnej.
Jakie są maksymalne kary finansowe? Kary mogą wynosić do 20 milionów euro. Stanowi to do 4% całkowitego rocznego światowego obrotu przedsiębiorstwa. Dotyczy to poważniejszych naruszeń przepisów RODO. Mniejsza kara wynosi do 10 milionów euro. To do 2% rocznego obrotu. Administracyjne kary pieniężne mają na celu odstraszanie. Mają zniechęcać do nieuczciwych praktyk przetwarzania danych.
Wysokość kar administracyjnych zależy od okoliczności. Organ nadzorczy bierze pod uwagę indywidualny przypadek. Kary mają być skuteczne. Powinny być proporcjonalne. Muszą też być odstraszające. Organ może zastosować inne środki. Może wydać upomnienie. Może wprowadzić ograniczenie przetwarzania danych. Dotyczy to organizacji przetwarzających dane.
Istnieją też niższe limity kar. Dotyczą one jednostek sektora finansów publicznych. Kara może wynosić maksymalnie 100 tysięcy złotych. Dla państwowych i samorządowych jednostek kultury kara wynosi maksymalnie 10 tysięcy złotych.
Jakie są najczęstsze powody nałożenia kar finansowych na podstawie RODO?
Najczęstsze powody obejmują nieadekwatne zabezpieczenia danych. Często kara jest za niezgłoszenie naruszenia. Brak współpracy z UODO to kolejny powód. Brak umowy powierzenia przetwarzania danych też skutkuje karami. Podstawą kary bywa brak podstaw prawnych przetwarzania. Brak rozliczalności również prowadzi do sankcji.
Odpowiedzialność cywilnoprawna za naruszenie RODO
Każda osoba, która poniosła szkodę, ma prawo do odszkodowania. Dotyczy to szkody wynikłej z naruszenia RODO. Zgodnie z artykułem 82 RODO, przysługuje jej takie prawo. Osoby poszkodowane muszą dochodzić naprawienia szkody. Robią to na drodze powództwa. Składają pozew do sądu.
„Osoby poszkodowane muszą dochodzić naprawienia szkody na drodze powództwa do sądu.” – Capital Legal
Przepisy prawa: Art. 82 Rozporządzenia RODO.
Odpowiedzialność karna za naruszenie RODO
Odpowiedzialność karną mogą ponieść tylko osoby fizyczne. Ustawa o ochronie danych osobowych z 10 maja 2018 roku reguluje tę kwestię. Artykuł 107 tej ustawy przewiduje kary. Kto przetwarza dane osobowe bezprawnie, ponosi odpowiedzialność. Dotyczy to przetwarzania niedopuszczalnego. Kara to grzywna. Może to być kara ograniczenia wolności. Może też być kara pozbawienia wolności do lat dwóch.
„kto przetwarza dane osobowe, choć ich przetwarzanie nie jest dopuszczalne albo do ich przetwarzania nie jest uprawniony, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat dwóch.” – GDPR.pl
Przepisy prawa: Art. 107 ustawy z 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych, Art. 108 ustawy o ochronie danych osobowych.
Odpowiedzialność pracownika za naruszenie RODO
Czy pracownik może odpowiadać za naruszenie zasad? Tak, pracownik może ponieść odpowiedzialność. Dotyczy to naruszenia zasad ochrony danych osobowych. Odpowiedzialność pracownika może być cywilna. Może również być karna. Odpowiedzialność może spotkać pracowników. Dotyczy też współpracowników podmiotów przetwarzających.
Ważne jest, aby pracownicy byli świadomi przepisów. Przepisy dotyczą ochrony danych osobowych. Zaleca się przestrzeganie zasad. Dotyczy to zasad ochrony danych w pracy. Warto przeszkolić pracowników. Szkolenie powinno dotyczyć należytego postępowania z danymi. Pracownicy powinni potwierdzić zapoznanie się z procedurami. Dotyczy to procedur dotyczących naruszeń ochrony danych.
- Zaleca się przeszkolenie pracowników w zakresie należytego postępowania z danymi osobowymi.
- Ważne jest, aby pracownicy byli świadomi przepisów dotyczących ochrony danych osobowych.
- Pracownicy powinni potwierdzić zapoznanie się z procedurami dotyczącymi naruszeń ochrony danych.
Technologie: Dostępne są e-learningowe szkolenia dla pracowników.
Przykłady kar nałożonych przez PUODO w Polsce
W Polsce uprawnionym organem do nakładania kar jest Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych. Kary RODO nakładane są przez PUODO w drodze decyzji. Od wejścia w życie RODO w Polsce nałożono ponad 60 kar. Łączna kwota kar przekroczyła 3,4 miliona euro. Najwyższa do tej pory kara wyniosła 660 tysięcy euro. Została nałożona na serwis Morele.net. Kwota ta odpowiada ponad 3,8 miliona złotych. Inna znacząca kara dotyczyła Fortum Marketing and Sales Polska S.A. Wyniosła ponad 4,9 miliona złotych.
Inne przykłady kar obejmują Burmistrza Aleksandrowa Kujawskiego (40 tys. zł). PUODO nałożył na spółkę karę ponad 943 tys. zł. Kara dla Ministra Zdrowia w 2023 roku wyniosła 100 tysięcy euro. W 2024 roku nałożono cztery kary. Jedna z nich dotyczyła Toyota Bank Polska S.A. Wyniosła ponad 78,5 tys. zł. Organ nadzorczy może nałożyć inne sankcje. Należą do nich ostrzeżenia. Może też ograniczyć przetwarzanie danych.
| Podmiot/Przykład | Kwota kary (PLN/EUR) | Rok | Uwagi |
|---|---|---|---|
| Morele.net | ~3 819 960 zł (~810 000 euro) | 2019/2024 (aktualizacja danych) | Najwyższa dotychczas kara |
| Fortum Marketing and Sales Polska S.A. | ~4 911 732 zł | Nie podano | Najsurowsza kara w zestawieniu |
| Burmistrz Aleksandrowa Kujawskiego | 40 000 zł | 2019 | |
| Spółka (nie podano nazwy) | ~943 000 zł | 2019 | Pierwsza kara nałożona przez PUODO |
| Minister Zdrowia | 100 000 euro | 2023 | |
| Toyota Bank Polska S.A. | ~78 575 zł | 2024 |
Obowiązki administratora i podmiotu przetwarzającego w przypadku naruszenia
RODO definiuje dwie podstawowe role. To administrator danych osobowych. To także podmiot przetwarzający. Administrator ustala cele przetwarzania danych. Decyduje o sposobach przetwarzania. Podmiot przetwarzający działa w imieniu administratora. Działa na jego rzecz.
Co robić w przypadku naruszenia? Podmiot przetwarzający ma obowiązek współpracy z administratorem. Dotyczy to wystąpienia naruszenia. Podmiot przetwarzający powinien umieć identyfikować sytuacje naruszenia. Zgłasza stwierdzony przypadek administratorowi. Zgłoszenie powinno nastąpić niezwłocznie.
Kiedy administrator zgłasza naruszenie do PUODO? Administrator ma 72 godziny na zgłoszenie. Czas liczy się od momentu stwierdzenia naruszenia. Zgłoszenie naruszenia danych powinno zawierać szczegółowy opis. Powinno podać datę naruszenia. Wskazuje czas trwania. Podaje lokalizację naruszenia. Należy podać dane kontaktowe osoby odpowiedzialnej.
Administrator ma też obowiązek zawiadomienia osób, których dane dotyczą. Dotyczy to sytuacji, gdy naruszenie może powodować wysokie ryzyko. Ryzyko dotyczy praw lub wolności osób fizycznych. Przedstawienie charakteru naruszenia jest ważne. Należy wskazać praktyczne zalecenia dla osób dotkniętych. Administratorzy danych powinni stosować odpowiednie środki. Środki te zabezpieczają przetwarzane dane.
- Podmiot przetwarzający powinien umieć identyfikować sytuacje, w których doszło do naruszenia ochrony danych osobowych.
- Zgłoszenie naruszenia administratorowi powinno zawierać informacje o dacie, czasie trwania oraz lokalizacji naruszenia ochrony danych osobowych.
- Przedstawienie charakteru naruszenia osobom dotkniętym oraz wskazanie praktycznych zalecenia.
Przepisy prawa: Art. 33 RODO.
Jak zminimalizować ryzyko nałożenia kary RODO?
Minimalizuj ryzyko naruszenia RODO w Twojej organizacji. Wdrożenie i stosowanie RODO jest kluczowe. Przeprowadzaj cykliczne audyty zgodności. Wykonuj analizę ryzyka przetwarzania danych. Dostosuj środki bezpieczeństwa do wyników analizy. Wdrażaj środki techniczne i organizacyjne. Środki te dostosuj do stanu wiedzy technicznej. Muszą pasować do charakteru przetwarzania danych.
Regularne szkolenie personelu jest niezbędne. Pracownicy muszą znać procedury. Wprowadź jasne polityki i procedury ochrony danych. Współpracuj z organem nadzorczym. Reaguj natychmiast na incydent naruszenia. Powołaj inspektora ochrony danych (IOD), jeśli jest wymagany. Dokumentuj wszystkie działania związane z ochroną danych. Zadbaj o prawidłowe relacje z podwykonawcami. Upewnij się, że masz umowy powierzenia przetwarzania danych.
- Wdrożenie i stosowanie RODO w organizacji.
- Przeprowadzanie cyklicznych audytów zgodności z RODO.
- Analiza ryzyka przetwarzania danych.
- Dostosowanie środków bezpieczeństwa do wyników analizy ryzyka.
- Regularne szkolenie personelu w zakresie ochrony danych.
- Wprowadzenie jasnych polityk i procedur ochrony danych.
- Współpraca z organem nadzorczym w przypadku kontroli.
- Natychmiastowa reakcja na incydent naruszenia.
- Powołanie inspektora ochrony danych (IOD).
- Dokumentowanie wszystkich działań związanych z ochroną danych.
- Prawidłowe relacje z podwykonawcami, w tym umowy powierzenia.
Czy wielkość firmy wpływa na wysokość kary RODO?
Tak, wielkość firmy jest jednym z czynników. Organ nadzorczy bierze ją pod uwagę. Kara może być obliczana jako procent od rocznego obrotu. Duże firmy mogą otrzymać wyższe kary nominalnie. Małe firmy też mogą ponieść dotkliwe konsekwencje. Kara ma być proporcjonalna do naruszenia i sytuacji podmiotu.
Czy możliwe jest uniknięcie kary, jeśli szybko naprawię naruszenie RODO?
Szybka reakcja i naprawienie naruszenia jest kluczowe. Zachowanie administratora po naruszeniu jest bardzo ważne. Może to wpłynąć na wysokość kary. Może też skutkować zastosowaniem łagodniejszych środków. Nie gwarantuje to całkowitego uniknięcia kary. Pokazuje jednak dobrą wolę i minimalizację szkód.