Dezercja w Wojsku Polskim: Co Grozi Żołnierzowi?

Dezercja to poważne przestępstwo wojskowe w Polsce. Polega na trwałym uchylaniu się od służby wojskowej. Kodeks karny przewiduje surowe kary za ten czyn.

Definicja dezercji wojskowej

Dezercja oznacza ucieczkę z wojska. Można też zrezygnować z czegoś z braku odwagi. Słownik Języka Polskiego PWN podaje takie definicje. Dezercja to opuszczenie jednostki wojskowej. Żołnierz pozostaje poza nią. Robi to z zamiarem trwałego uchylenia się od służby. To kluczowa przesłanka. Różni dezercję od samowolnego oddalenia. Samowolne oddalenie to przewinienie dyscyplinarne. Dezercja jest przestępstwem. Była znana już w Starożytnej Grecji i Rzymie. Żołnierza dopuszczającego się dezercji nazywamy dezerterem.

Dezercja w świetle polskiego prawa

Polskie prawo traktuje dezercję poważnie. Uznaje ją za przestępstwo przeciwko obowiązkowi wojskowemu. Kodeks karny wojskowy reguluje te kwestie. Art. 339 Kodeksu Karnego jest podstawą prawną. Dotyczy dezercji żołnierzy. Kodeks karny to Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Stan prawny bywa aktualizowany. Obowiązek służby wojskowej dotyczy Polaków. Chodzi o osoby zdolne ze względu na wiek i zdrowie. Niewypełnienie tych obowiązków ma konsekwencje. Mogą prowadzić do kar pozbawienia wolności.

Kary za dezercję – Art. 339 KK

Art. 339 Kodeksu Karnego określa kary za dezercję. Są one zróżnicowane. Zależą od okoliczności czynu. Podstawowa forma dezercji jest karana łagodniej. Okoliczności kwalifikujące zaostrzają karę.

Typ podstawowy (§ 1)

Żołnierz opuszcza jednostkę. Robi to w celu trwałego uchylenia się od służby. Pozostaje poza nią w tym samym celu. Podlega karze pozbawienia wolności. Kara wynosi od 3 miesięcy do 5 lat.

Typy kwalifikowane (§ 2 i § 3)

Surowsza kara grozi w szczególnych przypadkach. Dotyczy dezercji wspólnie z innymi żołnierzami. Dotyczy też zabrania broni. Wtedy kara wynosi od 6 miesięcy do 8 lat. Najsurowsze kary dotyczą ucieczki za granicę. Żołnierz ucieka za granicę w czasie dezercji. Uchyla się od powrotu do kraju. Podlega karze od roku do 10 lat pozbawienia wolności.

Przygotowania do dezercji (§ 4)

Karze podlega także samo przygotowanie. Żołnierz czyni przygotowania do dezercji (§ 1-3). Podlega karze aresztu wojskowego. Grozi mu też pozbawienie wolności do 2 lat.

Kara za dezercję może sięgać 10 lat. Minimalna kara to 3 miesiące. Dezercja z bronią to minimum 6 miesięcy. Ucieczka za granicę to minimum 1 rok. Przygotowania to maksymalnie 2 lata aresztu lub więzienia.

Dezercja w czasie wojny

Dezercja w czasie wojny jest traktowana wyjątkowo surowo. W przeszłości groziła za nią kara śmierci. Do XIX wieku była to standardowa kara. Kodeks wojskowy PRL przewidywał karę śmierci w czasie wojny. Obecnie polskie prawo nie przewiduje kary śmierci. Nawet w czasie wojny. Niewypełnienie obowiązków w czasie wojny ma jednak poważne konsekwencje. Maksymalna kara pozbawienia wolności może być bardzo wysoka. Może sięgać piętnastu lat. Kontekst wojny na Ukrainie może wpływać na postrzeganie dezercji. Podkreśla jej znaczenie dla bezpieczeństwa państwa.

Postępowanie karne i okoliczności łagodzące

Sprawami dezercji zajmują się instytucje wojskowe. Należy do nich Żandarmeria Wojskowa. Prokuratura Wojskowa prowadzi postępowania. Sprawy rozpoznaje Sąd Wojskowy. Dezercja ma wpływ na proces sądowy. Procedury są ściśle określone. Istnieją okoliczności łagodzące. Sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary. Dzieje się tak, gdy sprawca dobrowolnie powrócił. Nieobecność nie trwała dłużej niż 14 dni. To ważna możliwość dla żołnierza. Może uniknąć surowej kary. Zaleca się kontakt z prawnikiem. Prawnik specjalizuje się w prawie wojskowym. Pomoże zrozumieć sytuację prawną.

Głośne przypadki dezercji

Historia zna przypadki dezercji. W Polsce głośny był przypadek Emila Czeczko. Polski żołnierz zbiegł na Białoruś. Miało to miejsce w grudniu 2021 roku. Pochodził z 11. mazurskiego pułku artylerii. Jednostka stacjonowała w Węgorzewie. Został zatrzymany wcześniej w Giżycku. Powodem była jazda pod wpływem alkoholu i marihuany. Białoruskie władze twierdziły, że nie zgadzał się z polityką Polski. Chodziło o kryzys migracyjny. Czeczko poprosił o azyl polityczny. Oskarżał innych polskich żołnierzy. Mówił o strzelaniu do wolontariuszy. Złożył wypowiedzenie z wojska. Sprawa wywołała szeroką dyskusję.

Ten przypadek jest nienormalny. Absolutnie haniebny, niezrozumiały, skandaliczny, zasługujący na możliwy najwyższy wymiar kary.

– powiedział prof. dr hab. Bogusław Pacek.

Ten żołnierz dokonał rzeczy najstraszniejszej ze wszystkich strasznych w czasie wojny, przechodząc na stronę wroga.

– skomentował gen. Waldemar Skrzypczak.

Żołnierza uznano za zdrajcę. Czeka go surowa odpowiedzialność karna. Żandarmeria Wojskowa prowadziła poszukiwania. 16 Dywizja Zmechanizowana szukała 25-letniego żołnierza.

Pytania i odpowiedzi dotyczące dezercji

Pojawia się wiele pytań o dezercję. Oto odpowiedzi na najczęstsze z nich.