Co grozi za rozpowszechnianie cudzego utworu?

Rozpowszechnianie cudzych utworów bez zgody twórcy rodzi poważne konsekwencje. Prawo przewiduje odpowiedzialność cywilną i karną za takie działania. Dowiedz się, jakie kary grożą za naruszenie praw autorskich w Internecie i poza nim.

Rozpowszechnianie utworu a prawo autorskie

Prawo autorskie chroni każdy przejaw działalności twórczej. Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych z dnia 4 lutego 1994 roku reguluje te kwestie w Polsce. Utwór podlega ochronie prawnej od chwili ustalenia. Prawo autorskie przysługuje twórcy. Chroni ono między innymi programy komputerowe. Utworki osób małoletnich także są chronione.

Rozpowszechnianie cudzego utworu to udostępnianie dzieła szerokiemu gronu odbiorców. Odbywa się to bez zgody jego twórcy. Twórca ma wyłączne prawo decydowania o sposobie korzystania z utworu. Rozpowszechnianie bez zgody uprawnionego jest naruszeniem praw autorskich.

Przykłady rozpowszechniania to udostępnianie filmów na platformach bez licencji. Należy do nich także publikowanie zdjęć na portalach społecznościowych bez zgody autora. Kopiowanie książek i ich dystrybucja elektroniczna to kolejne przykłady. Każde wykorzystanie cudzego utworu bez zgody jest niezgodne z prawem. Korzystanie z cudzych utworów wymaga uzyskania zgody od autora lub posiadacza praw autorskich. Zgoda powinna być udzielona na piśmie. Brak zgody może skutkować konsekwencjami prawnymi.

Konsekwencje prawne nielegalnego rozpowszechniania

Naruszenie praw autorskich pociąga za sobą konsekwencje cywilne i karne. Podstawą prawną odpowiedzialności karnej są normy zawarte w art. 115-124 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Odpowiedzialność karna jest uregulowana w art. 115 – 124 tej ustawy.

Osobom udostępniającym bezprawnie pliki grozi odpowiedzialność cywilna i karna. Firmy poszkodowane mogą dochodzić odszkodowań. Producenci filmowi i muzyczni wytaczają coraz częściej sprawy cywilne. Zgodnie z art. 79 prawa autorskiego można domagać się dwukrotności stosownego wynagrodzenia. Jeżeli naruszenie jest zawinione, można żądać trzykrotności wynagrodzenia. Przykładowo, straty wycenione na ponad 24 tys. zł za 12 tys. utworów mogą oznaczać odszkodowanie do 72 tys. zł.

Kwestie odpowiedzialności karnej reguluje Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. Rozpowszechnianie cudzych utworów jest zagrożone karą. Kary za naruszenie praw autorskich obejmują grzywny i pozbawienie wolności. Osoby odpowiedzialne za piractwo mogą stanąć przed sądem.

„Kto bez uprawnienia albo wbrew jego warunkom rozpowszechnia cudzy utwór, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.”

Jeżeli sprawca działa w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, podlega karze pozbawienia wolności do lat trzech. Gdy sprawca uczynił sobie z przestępstwa stałe źródło dochodu, grozi mu kara od sześciu miesięcy do lat pięciu. Działanie nieumyślne zagrożone jest karą do roku pozbawienia wolności. Kara pozbawienia wolności za utrwalanie lub zwielokrotnianie cudzego utworu wynosi do 3 lat. Za osiągnięcie korzyści majątkowej grozi do 5 lat więzienia.

Sankcje karne obejmują różne przestępstwa. Należą do nich plagiat, bezprawne rozpowszechnianie, obrót nielegalnymi kopiami. Przestępstwa te przedawniają się z upływem 5 lat. Typ kwalifikowany bezprawnego rozpowszechniania przedawnia się z upływem 10 lat.

Szczególne przypadki: Udostępnianie przez P2P i w serwisach

Technologie takie jak P2P (peer-to-peer), Torrent, eMule, uTorrent, Soulseek umożliwiają wymianę plików. Korzystający z programów typu P2P udostępniają utwór, jednocześnie go ściągając. Osoba udostępniająca innym pliki z utworami chronionymi musi liczyć się z karą więzienia.

Użytkownicy serwisów typu Chomikuj.pl czy Wrzuta.pl dostawali e-maile z wezwaniem do zapłaty. Dotyczyło to odszkodowania za udostępnianie plików. Internauta ściągający i udostępniający pliki naraża się na odpowiedzialność karną. Serwis internetowy pobierający opłaty za dostęp do plików bez zgody twórcy także ponosi odpowiedzialność.

Serwis (hoster) może być odpowiedzialny za bezprawne rozpowszechnianie. Dzieje się tak, jeśli nie zareaguje na informację o naruszeniu praw. Użytkownicy programów P2P powinni kontrolować, co się udostępnia. Pozwala to uniknąć zarzutu piractwa. Wiele programów automatycznie udostępnia utwory. Osoby korzystające z P2P powinny używać programów pozwalających kontrolować udostępniane pliki.

Jak unikać naruszenia praw autorskich?

Najlepszym sposobem unikania naruszeń jest uzyskiwanie zgody na korzystanie z utworów. Zgoda powinna precyzyjnie określać zakres korzystania. Dotyczy to celu, czasu trwania i ewentualnych ograniczeń. Uzyskiwanie licencji od twórców jest kluczowe. Należy też korzystać z narzędzi do sprawdzania praw autorskich.

Alternatywy dla nielegalnego rozpowszechniania istnieją. Należy korzystać z legalnych źródeł dystrybucji. Licencje Creative Commons pozwalają na korzystanie z utworów na określonych warunkach. Edukacja na temat praw autorskich jest ważna. Promowanie legalnych źródeł dystrybucji pomaga chronić twórców.

• Uzyskaj zgodę autora lub posiadacza praw autorskich.
• Stosuj się do warunków licencji, np. Creative Commons.
• Korzystaj z legalnych platform i serwisów.
• Kontroluj, jakie pliki udostępniasz w sieciach P2P.
• Skonsultuj się z prawnikiem w przypadku wątpliwości.

Dozwolony użytek i domena publiczna – Kiedy można korzystać legalnie?

Ustawodawca przewidział możliwość wykorzystania cudzego utworu. Dzieje się to w określonych okolicznościach. Nie powoduje to uszczerbku dla praw twórcy. Instytucja dozwolonego użytku pozwala na korzystanie z utworu bez zgody autora. Dotyczy to cel