W świecie badań nieniszczących certyfikacja personelu to nie tylko formalność, ale fundament profesjonalizmu i jakości usług. PN-EN ISO 9712 to międzynarodowa norma określająca wymagania dotyczące kwalifikacji i certyfikacji personelu wykonującego badania nieniszczące (NDT) w przemyśle. Równie istotna dla wielu specjalistów jest PN-EN ISO 3834-2, która stanowi najwyższy poziom wymagań jakościowych w zakresie spawania metali. Firma Navitest, jako akredytowana jednostka szkoleniowa i egzaminacyjna, oferuje kompleksowe wsparcie w procesie certyfikacji personelu NDT, pomagając specjalistom w osiągnięciu najwyższych standardów zawodowych.
Czym jest certyfikacja według PN-EN ISO 9712?
Certyfikacja według normy PN-EN ISO 9712 to procedura stosowana przez jednostkę certyfikującą, która potwierdza spełnienie wymagań kwalifikacyjnych w danej metodzie badań nieniszczących, na określonym stopniu oraz w konkretnym sektorze przemysłowym. System certyfikacji opiera się na trzystopniowym procesie weryfikacji kompetencji, uwzględniającym zarówno wiedzę teoretyczną, jak i praktyczne umiejętności kandydatów.
Proces ten obejmuje:
- Szkolenie teoretyczne i praktyczne
- Zdobycie wymaganego doświadczenia zawodowego
- Zdanie egzaminu kwalifikacyjnego
- Uzyskanie certyfikatu potwierdzającego kompetencje
Certyfikat wydawany jest na okres 5 lat, po którym konieczne jest jego odnowienie. Po 10 latach wymagana jest pełna recertyfikacja, obejmująca ponowną weryfikację kompetencji poprzez egzamin praktyczny.
Poziomy kwalifikacji i ich znaczenie
System certyfikacji według PN-EN ISO 9712 przewiduje trzy podstawowe poziomy kwalifikacji, które odzwierciedlają rosnący poziom kompetencji i odpowiedzialności specjalisty NDT:
Poziom 1
Specjalista z certyfikatem poziomu 1 może wykonywać badania zgodnie z pisemnymi instrukcjami pod nadzorem personelu poziomu 2 lub 3. Jego zadania obejmują:
- Przygotowanie sprzętu do badań
- Przeprowadzanie badań według instrukcji
- Rejestrowanie i klasyfikowanie wyników
- Raportowanie wyników
Wymagane doświadczenie zawodowe dla metod powierzchniowych (VT, PT, MT) wynosi 1 miesiąc, a dla metod objętościowych (RT, UT) – 3 miesiące.
Poziom 2
Certyfikowany specjalista poziomu 2 może samodzielnie wykonywać i nadzorować badania NDT. Jego kompetencje obejmują:
- Wybór techniki badania dla danej metody
- Określanie ograniczeń stosowania metody badawczej
- Opracowywanie instrukcji badań NDT
- Nadzorowanie personelu poziomu 1
- Interpretację i ocenę wyników badań
Wymagane doświadczenie zawodowe dla metod powierzchniowych wynosi 3 miesiące, a dla metod objętościowych – 9 miesięcy.
Poziom 3
Najwyższy poziom kompetencji uprawnia do nadzoru nad całością badań NDT w organizacji. Specjalista poziomu 3 może:
- Tworzyć i zatwierdzać procedury badawcze
- Interpretować normy i specyfikacje
- Określać metody i techniki badań
- Nadzorować personel wszystkich poziomów
- Prowadzić szkolenia i egzaminy
Wymagane doświadczenie zawodowe dla metod powierzchniowych wynosi 12 miesięcy, a dla metod objętościowych – 18 miesięcy.
Metody badań objęte normą PN-EN ISO 9712
W ramach systemu certyfikacji według PN-EN ISO 9712 specjaliści mogą uzyskać kwalifikacje w różnych metodach badań nieniszczących. Najczęściej stosowane metody to:
| Metoda | Opis | Zastosowanie |
|---|---|---|
| VT – Badania wizualne | Ocena wizualna powierzchni materiałów pod kątem wad i uszkodzeń | Kontrola powierzchni, spoin, elementów konstrukcyjnych |
| MT – Badania magnetyczno-proszkowe | Wykrywanie nieciągłości w materiałach ferromagnetycznych | Badanie spoin, odkuwek, odlewów |
| PT – Badania penetracyjne | Lokalizacja wad powierzchniowych za pomocą cieczy penetrujących | Wykrywanie pęknięć, porowatości, nieszczelności |
| UT – Badania ultradźwiękowe | Analiza wewnętrznej struktury materiałów za pomocą fal ultradźwiękowych | Badanie grubości, wykrywanie wad wewnętrznych |
| RT – Badania radiograficzne | Badanie wewnętrznych defektów za pomocą promieniowania rentgenowskiego | Kontrola spoin, odlewów, elementów złożonych |
Oprócz wymienionych metod, certyfikacja może obejmować również inne techniki, takie jak badania emisją akustyczną (AT) czy badania szczelności (LT).
Proces certyfikacji krok po kroku
Uzyskanie certyfikatu zgodnego z normą PN-EN ISO 9712 wymaga przejścia przez kilka etapów. Proces ten jest rygorystyczny i ma na celu zapewnienie, że certyfikowany specjalista posiada niezbędne kompetencje do wykonywania badań nieniszczących na odpowiednim poziomie.
Wymagania wstępne
Przed przystąpieniem do procesu certyfikacji, kandydat musi spełnić określone wymagania:
- Posiadać odpowiednie wykształcenie
- Przejść badania wzroku potwierdzające zdolność do wykonywania badań NDT
- Zdobyć wymagane doświadczenie zawodowe w danej metodzie badawczej
- Przestrzegać kodeksu etyki zawodowej
Szkolenie
Kandydat musi odbyć szkolenie teoretyczne i praktyczne w akredytowanym ośrodku szkoleniowym. Szkolenie obejmuje:
- Podstawy fizyczne wybranej metody badawczej
- Zasady działania urządzeń
- Przepisy obowiązujące w branży
- Praktyczne ćwiczenia z wykorzystaniem nowoczesnego sprzętu
Egzamin certyfikacyjny
Egzamin kwalifikacyjny składa się z dwóch części:
- Egzamin teoretyczny – sprawdzający wiedzę ogólną i specjalistyczną
- Egzamin praktyczny – weryfikujący umiejętność wykonywania badań
Aby uzyskać certyfikat, kandydat musi zdać obie części egzaminu z wynikiem minimum 70%.
Korzyści z posiadania certyfikatu PN-EN ISO 9712
Certyfikacja według normy PN-EN ISO 9712 przynosi liczne korzyści zarówno dla specjalistów NDT, jak i dla ich pracodawców oraz klientów.
Dla specjalistów NDT
- Uznanie kwalifikacji na poziomie międzynarodowym – certyfikat jest uznawany na całym świecie, co otwiera możliwości pracy w projektach międzynarodowych
- Zwiększenie konkurencyjności na rynku pracy – certyfikowani specjaliści są bardziej poszukiwani przez pracodawców
- Rozwój zawodowy – proces certyfikacji wymusza ciągłe doskonalenie umiejętności i aktualizację wiedzy
- Wyższe wynagrodzenie – posiadanie certyfikatu często wiąże się z lepszymi warunkami finansowymi
Dla pracodawców
- Potwierdzenie kompetencji personelu – pewność, że zatrudniani specjaliści posiadają odpowiednie kwalifikacje
- Spełnienie wymagań prawnych i normatywnych – w wielu branżach certyfikacja personelu NDT jest wymagana przez przepisy
- Zwiększenie zaufania klientów – certyfikowani specjaliści gwarantują wysoką jakość badań
- Redukcja ryzyka błędów – właściwie przeprowadzone badania minimalizują ryzyko awarii i związanych z nimi kosztów
Rola pracodawców w procesie certyfikacji
Pracodawcy odgrywają kluczową rolę w procesie certyfikacji personelu NDT. Ich zaangażowanie jest niezbędne zarówno podczas procesu certyfikacji, jak i w okresie utrzymania i odnowienia certyfikatów.
Wsparcie w procesie certyfikacji
Pracodawcy powinni zapewnić pracownikom:
- Możliwość zdobycia niezbędnego doświadczenia zawodowego
- Dostęp do odpowiedniego sprzętu i materiałów do badań
- Czas na praktykę pod nadzorem doświadczonych specjalistów
- Finansowanie szkoleń i egzaminów certyfikacyjnych
Weryfikacja certyfikatów
Pracodawcy są odpowiedzialni za:
- Sprawdzanie autentyczności i ważności certyfikatów posiadanych przez pracowników
- Prowadzenie dokumentacji certyfikatów personelu NDT
- Zapewnienie, że wszystkie badania są wykonywane przez odpowiednio wykwalifikowanych specjalistów
Odnowienie i recertyfikacja
Certyfikacja według normy PN-EN ISO 9712 wymaga regularnego odnawiania. Proces ten ma na celu zapewnienie, że certyfikowani specjaliści utrzymują swoje kompetencje na wymaganym poziomie.
Odnowienie certyfikatu
Po 5 latach od uzyskania certyfikatu konieczne jest jego odnowienie. Proces ten obejmuje:
- Weryfikację ciągłości pracy w danej metodzie badawczej
- Sprawdzenie aktualności badań wzroku
- Brak znaczących przerw w pracy zawodowej
Recertyfikacja
Po 10 latach od uzyskania certyfikatu wymagana jest pełna recertyfikacja. Proces ten obejmuje:
- Ponowną weryfikację kompetencji poprzez egzamin praktyczny
- Sprawdzenie aktualności badań wzroku
- Potwierdzenie ciągłości pracy zawodowej
Związek między PN-EN ISO 9712 a PN-EN ISO 3834
Normy PN-EN ISO 9712 i PN-EN ISO 3834 są ze sobą powiązane, szczególnie w kontekście spawalnictwa i badań nieniszczących. PN-EN ISO 3834 określa wymagania jakości dotyczące spawania materiałów metalowych, a jednym z jej elementów jest zapewnienie odpowiednich kwalifikacji personelu.
Norma PN-EN ISO 3834-2, która stanowi najwyższy poziom wymagań jakościowych, wymaga zatrudniania odpowiednio wykwalifikowanej kadry, w tym personelu do badań nieniszczących certyfikowanego zgodnie z normą PN-EN ISO 9712.
Często zadawane pytania (FAQ)
Jak długo trwa szkolenie przygotowujące do certyfikacji?
Czas trwania szkolenia zależy od poziomu certyfikacji i wybranej metody badawczej. Zwykle kursy trwają od kilku dni do kilku tygodni.
Czy certyfikat PN-EN ISO 9712 jest uznawany za granicą?
Tak, certyfikat zgodny z normą PN-EN ISO 9712 jest uznawany na całym świecie, co umożliwia pracę w projektach międzynarodowych.
Jak często należy odnawiać certyfikat?
Certyfikat należy odnawiać co 5 lat. Po 10 latach wymagana jest pełna recertyfikacja, obejmująca ponowny egzamin praktyczny.
Czy można posiadać certyfikaty w kilku metodach badawczych jednocześnie?
Tak, można posiadać certyfikaty w wielu metodach badawczych jednocześnie. Dla każdej metody proces certyfikacji przebiega oddzielnie.
To musisz zapamiętać
Certyfikacja personelu badań nieniszczących zgodnie z normą PN-EN ISO 9712 to kompleksowy system zapewniający wysokie standardy jakości i bezpieczeństwa w przemyśle. Proces ten obejmuje trzy poziomy kwalifikacji, które odzwierciedlają rosnący poziom kompetencji i odpowiedzialności specjalisty NDT.
Posiadanie certyfikatu przynosi liczne korzyści zarówno dla specjalistów, jak i dla ich pracodawców – od uznania kwalifikacji na poziomie międzynarodowym, przez zwiększenie konkurencyjności na rynku pracy, po spełnienie wymagań prawnych i normatywnych.
Warto pamiętać, że certyfikacja to nie jednorazowe wydarzenie, ale proces ciągłego doskonalenia zawodowego. Regularne odnawianie certyfikatu i recertyfikacja po 10 latach gwarantują, że specjaliści NDT są na bieżąco z najnowszymi technologiami i metodami badawczymi, co przekłada się na wysoką jakość wykonywanych badań i większe bezpieczeństwo w przemyśle.
Treść promocyjna
