Alimenty a podatek – najważniejsze informacje
Alimenty to obowiązkowe świadczenia finansowe. Jedna osoba płaci je drugiej. Chodzi o wsparcie finansowe. Obowiązek alimentacyjny dotyczy głównie rodziny. Przepisy prawa regulują alimenty. Polskie prawo określa zasady opodatkowania. Warto je poznać przed rozliczeniem PIT.
Czym są alimenty i kogo dotyczą?
Alimenty to regularne świadczenia pieniężne. Są one obligatoryjne. Mają zapewnić środki utrzymania. Dotyczą najczęściej członków rodziny. Obowiązek alimentacyjny reguluje Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Obejmuje on krewnych w linii prostej. Dotyczy też rodzeństwa. Obowiązek mają rodzice względem dziecka. Trwa, dopóki dziecko nie utrzyma się samo. Alimenty pokrywają koszty życia. Chodzi o wyżywienie i mieszkanie. Obejmują też leczenie i odzież.
Alimenty a podatek dochodowy – ogólne zasady
Alimenty co do zasady stanowią przychód. Osoba otrzymująca je uzyskuje dochód. Przychód ten podlega opodatkowaniu. Istnieją jednak ważne wyjątki. Przepisy zwalniają część alimentów z podatku. Opodatkowanie zależy od kilku czynników. Liczy się status odbiorcy. Ważna jest też kwota świadczenia.
Alimenty na dzieci a zwolnienie z podatku
Alimenty na rzecz dzieci są zwolnione z podatku. Dotyczy to dzieci do 25 roku życia. Zwolnienie jest pełne. Nie ma limitu kwotowego. Nie ma znaczenia forma przyznania. Dotyczy wyroków sądowych. Obejmuje też ugody sądowe. Nawet dobrowolne wpłaty są zwolnione. Warunek to wiek dziecka. Dzieci niepełnosprawne też korzystają ze zwolnienia. Otrzymują zasiłek pielęgnacyjny. Mają też prawo do renty socjalnej. W ich przypadku wiek nie ma znaczenia. Odbiorca alimentów na dziecko nie wykazuje ich w PIT. Nie stanowią dochodu do opodatkowania.
Pamiętaj, że alimenty na dzieci nie podlegają odliczeniu od podatku dochodowego w Polsce.
Opodatkowanie alimentów na rzecz innych osób
Alimenty dla osób dorosłych podlegają opodatkowaniu. Dotyczy to byłego małżonka. Obejmuje też innych członków rodziny. Obowiązuje tu limit zwolnienia. Kwota wolna wynosi 700 zł miesięcznie. Zwolnienie dotyczy alimentów przyznanych sądownie. Musi być wyrok sądu. Może to być ugoda sądowa. Nadwyżka ponad 700 zł jest opodatkowana. Tę część alimentów musisz wykazać w PIT.
Alimenty, które przekraczają ustawowo zwolnioną kwotę 700 zł, należy wykazać w deklaracji rocznej PIT jako przychody z innych źródeł.
Jak rozliczyć alimenty w PIT?
Otrzymane alimenty wykazujesz w zeznaniu rocznym. Dotyczy to części podlegającej opodatkowaniu. Wpisujesz je jako przychody z innych źródeł. Służy do tego PIT-36 lub PIT-37. Zależy to od Twoich pozostałych dochodów. Pamiętaj o dokumentowaniu kwot. Zbieraj potwierdzenia wpłat. Przydatny jest wyrok sądowy. Dokumentuj też ugodę alimentacyjną.
Złożenie rozliczenia PIT ma termin. Trzeba to zrobić do 30 kwietnia. Dotyczy roku następującego po roku podatkowym. Możesz skorzystać z programu PIT. Dostępny jest e-Urząd Skarbowy. System Twój e-PIT ułatwia rozliczenie. Możesz zapłacić podatek online.
Nadwyżka alimentów ponad 700 zł podlega skali podatkowej. Stawki podatkowe to 12% i 32%. Stawka 12% dotyczy dochodów do 120 000 zł. Nadwyżka powyżej 120 000 zł to stawka 32%. Kwota wolna od podatku wpływa na całość dochodu. Obecnie wynosi ona 30 000 zł rocznie.
Przykłady opodatkowania alimentów
Przyjrzyjmy się kilku przykładom. Zrozumiesz wtedy zasady opodatkowania.
- Sąd przyznał byłej żonie 1000 zł alimentów miesięcznie. Zwolnienie dotyczy 700 zł. Opodatkowaniu podlega 300 zł miesięcznie. Rocznie daje to 3600 zł podlegające opodatkowaniu.
- Alimenty 600 zł miesięcznie przyznano byłej żonie. Były zasądzone w 2010 roku. Mąż ich nie płacił. Kwota nie przekracza 700 zł miesięcznie. Nie podlegają one podatkowi.
- Sąd zasądził 600 zł miesięcznie na rzecz pani Ireny. Zobowiązany zalegał z płatnością 11 miesięcy. Otrzymała jednorazowo 6600 zł. Nie powstaje przychód do opodatkowania. Miesięczna kwota zasądzona nie przekroczyła limitu 700 zł.
- Sąd zasądził 500 zł miesięcznie dla 23-letniej pani Iwony. Otrzymała je od ojca. W trzecim roku komornik wypłacił jej 12 000 zł. Pani Iwona nie zapłaci podatku. Kwota dotyczyła okresu przed 25 rokiem życia. Kwota miesięczna też była poniżej 700 zł. Nawet gdyby przekroczyła 700 zł, alimenty na dziecko do 25 lat są zwolnione.
Alimenty a możliwość odliczeń od podatku
Czy płacąc alimenty, możesz je odliczyć? Przepisy podatkowe są jasne. Alimenty nie podlegają odliczeniu. Nie możesz ich odliczyć od dochodu. Nie odejmiesz ich od podatku należnego. Osoba płacąca alimenty nie korzysta z ulgi. Nie są one kosztem uzyskania przychodu. Nie ma ulgi podatkowej dla płatników alimentów. Ministerstwo Finansów tego nie planuje. Płacenie alimentów na dziecko nie uprawnia do ulgi na dziecko. Ulga prorodzinna zależy od innych warunków.
Opodatkowanie odsetek od alimentów
Odsetki od zaległych alimentów to inny temat. Nie są one zwolnione z podatku. Zwolnienie dotyczy tylko samych alimentów. Odsetki stanowią odrębny przychód. Podlegają opodatkowaniu. Trzeba je wykazać w zeznaniu PIT. Stosuje się ogólne zasady opodatkowania.
Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 127 u.p.d.o.f. – wolne od podatku dochodowego są alimenty, brak jest podstaw do przyjęcia, że zwolnieniem tym są także objęte odsetki od alimentów.
Co z zaległymi alimentami wypłaconymi po 25. roku życia dziecka?
Zdarza się, że zaległe alimenty są wypłacane. Dziecko może mieć już ponad 25 lat. Czy wtedy podlegają opodatkowaniu? Jeśli dotyczą okresu przed 25. rokiem życia dziecka, są zwolnione. Zwolnienie obejmuje też okres, gdy dziecko otrzymywało świadczenia. Chodzi o zasiłek pielęgnacyjny. Dotyczy to też renty socjalnej. Ważny jest okres, za który przysługiwały alimenty. Nie liczy się data ich otrzymania.
Dla zastosowania zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 127 lit. a u.p.d.o.f., istotne znaczenie ma termin otrzymania lub postawienia do dyspozycji podatnika pieniędzy (wartości pieniężnych) z tytułu alimentów, nie zaś termin wydania orzeczenia zasądzającego alimenty na rzecz podatnika.
Często zadawane pytania (FAQ)
Czy alimenty wlicza się do dochodu w PIT-37?
Alimenty traktuje się jako przychód w PIT-37. Większość z nich jest jednak zwolniona z opodatkowania.
Jakie alimenty są zwolnione z opodatkowania?
Zwolnione są alimenty na rzecz dzieci do 25 roku życia. Zwolnione są też alimenty na rzecz innych osób. Limit wynosi 700 zł miesięcznie. Muszą być przyznane na podstawie wyroku lub ugody sądowej.
Jak wykazać alimenty w zeznaniu rocznym?
Otrzymane alimenty podlegające opodatkowaniu wykazujesz w PIT-36 lub PIT-37. Wpisujesz je jako przychody z innych źródeł.
Jakie są zobowiązania podatkowe związane z alimentami?
Osoby otrzymujące opodatkowane alimenty płacą podatek. Stawki to 12% lub 32%. Zależy to od wysokości całego dochodu. Obowiązuje skala podatkowa.
Co powinienem dokumentować przy rozliczaniu alimentów?
Dokumentuj wysokość otrzymanych alimentów. Zbieraj też dokumenty dotyczące innych dochodów. Przygotuj wyrok sądowy lub umowę alimentacyjną.
Podsumowanie
Alimenty są ważnym wsparciem finansowym. Przepisy podatkowe jasno określają ich status. Alimenty na dzieci do 25 lat są wolne od podatku. Dotyczy to też dzieci niepełnosprawnych. Alimenty dla innych osób mają limit zwolnienia. Wynosi on 700 zł miesięcznie. Nadwyżka podlega opodatkowaniu. Płatnicy alimentów nie mogą ich odliczyć. Rozliczenie PIT wymaga uwagi. Warto sprawdzić aktualne przepisy. Konsultacja z doradcą podatkowym pomaga. Prawnik specjalizujący się w prawie rodzinnym też doradzi.
Unikanie zapłaty alimentów to problem. Można wtedy liczyć na wsparcie Funduszu Alimentacyjnego. Zawsze dokumentuj otrzymane kwoty. Ułatwi to rozliczenie podatkowe.
Artykuł przygotowany na podstawie danych z różnych źródeł, m.in. od specjalistów takich jak Marlena Słupińska-Strysik czy Aleksandra Flaum.
