Podział gospodarstwa rolnego po rozwodzie – co musisz wiedzieć?
Rozwód to trudny czas. Gdy w grę wchodzi podział majątku, sprawa staje się bardziej skomplikowana. Szczególnie dotyczy to właścicieli gospodarstw rolnych. Wyjaśniamy zasady podziału i co dzieje się z dopłatami unijnymi.
Wspólność czy rozdzielność majątkowa w gospodarstwie rolnym?
Zarządzanie majątkiem w gospodarstwie rolnym nie jest łatwe. Małżeński ustawowy ustrój majątkowy to wspólność majątkowa. Ustrój ten powstaje z mocy ustawy. Zaczyna obowiązywać z chwilą zawarcia małżeństwa.
Można ustanowić rozdzielność majątkową. Robi się to przez umowę. Rozdzielność majątkowa chroni majątek drugiego małżonka. Rozdzielność majątkowa ma wiele zalet. Jej zła sława jest nieuzasadniona.
Rozdzielność majątkowa ma wiele zalet, a jej zła sława jest nieuzasadniona. Jest natomiast efektem dojrzałego myślenia o swoich finansach, zabezpiecza interesy i chroni majątek każdego z małżonków.
Ustanowienie rozdzielności majątkowej kosztuje około 520 zł brutto.
Czym jest ustrój majątkowy?
Ustrój majątkowy określa zasady własności. Dotyczy majątku nabytego w małżeństwie. Wspólność majątkowa tworzy majątek wspólny. Rozdzielność majątkowa utrzymuje majątki osobiste.
Wspólność majątkowa
Wspólność majątkowa obejmuje przedmioty nabyte przez oboje. Dotyczy też przedmiotów nabytych przez jednego z małżonków. Dzieje się to w czasie trwania wspólności majątkowej. Do majątku wspólnego należą wynagrodzenia. Wchodzą do niego dochody z działalności zarobkowej. Obejmuje dochody z majątku wspólnego. Dotyczy też dochodów z majątku osobistego. Środki z OFE i subkonta ZUS także należą do majątku wspólnego.
Do majątku wspólnego należą w szczególności: pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków; dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków; środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków; kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie.
Zasadą jest, że podział majątku wspólnego obejmuje aktywa. Są to przedmioty istniejące w chwili ustania wspólności. Podziałowi nie podlegają długi.
Czym jest rozdzielność majątkowa?
Rozdzielność majątkowa to brak majątku wspólnego. Każdy małżonek ma swój majątek osobisty. Nabywa przedmioty tylko dla siebie. Rozdzielność można ustanowić umową (intercyzą). Można też ją ustanowić sądownie. Rozdzielność chroni przed długami współmałżonka.
Przykład: Wspólność majątkowa małżeństwa rolników
Córka z mężem mają gospodarstwo rolne. Gospodarstwo zostało przekazane w zamian za emeryturę. Czytelnik i jego małżonka są po rozwodzie. Gospodarz podkreśla, że gospodarstwo przepisali rodzice. Zgodnie z art. 34 pkt 2 KRiO, darowizna wchodzi do majątku osobistego. Dzieje się tak, chyba że darczyńca postanowił inaczej. Możliwe jest rozszerzenie wspólności umową. Możliwe jest też jej ograniczenie lub wyłączenie.
Zaciąganie zobowiązań małżonków
Małżonek może zaciągać zobowiązania. Dotyczą one majątku wspólnego. Potrzebuje zgody drugiego małżonka. Bez zgody odpowiada tylko majątkiem osobistym. Odpowiada też dochodami z działalności zarobkowej. Odpowiada też korzyściami z majątku wspólnego.
Przykład: Czy wierzyciele mogą naruszyć majątek małżonka?
Wierzyciel może żądać zaspokojenia. Dotyczy to majątku wspólnego. Dzieje się tak przy zobowiązaniach zaciągniętych za zgodą. Bez zgody wierzyciel sięga tylko do majątku osobistego dłużnika. Rozdzielność majątkowa chroni majątek drugiego małżonka.
Jak wygląda podział majątku po rozwodzie?
Wraz z uprawomocnieniem wyroku rozwodowego ustaje wspólność majątkowa. Podział majątku wspólnego dotyczy małżonków bez intercyzy. Podział majątku wspólnego następuje po ustaniu wspólności. Roszczenie o podział majątku nie ulega przedawnieniu. Podział majątku po rozwodzie może odbywać się polubownie. Może też odbywać się sądowo.
Podział majątku – po rozwodzie, w trakcie czy przed?
Podziału dokonuje się po ustaniu wspólności. Najczęściej dzieje się to po rozwodzie. Można to zrobić w trakcie małżeństwa. Wymaga to ustanowienia rozdzielności. Warto zadbać o przygotowanie do podziału. Zrób to przed rozwodem lub tuż po nim.
Podział majątku wspólnego – co konkretnie mu podlega?
Majątek wspólny obejmuje przedmioty nabyte w małżeństwie. Dotyczy to obojga małżonków. Dotyczy też jednego z nich. Sąd ustala skład majątku. Ustala też jego wartość. Zasadą jest podział aktywów. Obejmuje przedmioty z chwili ustania wspólności. Gospodarstwo rolne to nieruchomości. To również inwentarz i wyposażenie. Obejmuje także roszczenia.
Majątki osobiste współmałżonków
Majątek osobisty nie podlega podziałowi. Należą do niego przedmioty nabyte przed ślubem. Obejmuje darowizny i spadki. Dotyczy to, chyba że darczyńca/spadkodawca postanowił inaczej. Obejmuje przedmioty osobistego użytku. Obejmuje prawa niezbywalne.
Rozdzielność majątkowa a podział majątku
Rozdzielność majątkowa oznacza brak majątku wspólnego. Nie ma wtedy co dzielić. Podział majątku dotyczy wspólności. Ustaje ona po rozwodzie lub rozdzielności.
Jak wygląda podział majątku wspólnego?
Podział może być umowny (u notariusza). Może być też sądowy. Polubowny podział jest szybszy. Wymaga zgody obu stron. Sądowy podział jest dłuższy i droższy. Stosuje się go przy braku porozumienia.
Umowny podział majątku u notariusza
Umowa notarialna wymaga zgody. Obejmuje wszystkie składniki majątku. Jest szybsza niż sąd. Kosztuje więcej niż zgodny wniosek sądowy. Warto wycenić wszystkie składniki majątku.
Podział majątku po rozwodzie – spłata byłego małżonka
Często jedna strona otrzymuje składnik majątku. Musi wtedy spłacić drugą stronę. Dotyczy to na przykład nieruchomości. Sąd ustala wysokość spłaty. Określa też termin płatności.
Przykład: Sąd Rejonowy ustalił wartość majątku na 356 420 zł. Udział uczestniczki wynosił 178 210 zł. Termin płatności ustalono na 12 miesięcy. Liczone od uprawomocnienia orzeczenia.
Sądowy podział majątku wspólnego
Sąd dokonuje podziału, gdy strony się nie dogadają. Sąd ustala skład majątku. Określa jego wartość. Dzieli majątek fizycznie lub przyznaje jednej stronie. Druga strona otrzymuje spłatę. W przypadku podziału majątku sąd nie dzieli długów.
Postępowanie sądowe ma swoje etapy:
- Złożenie wniosku w sądzie.
- Ustalenie składu majątku wspólnego.
- Wycena składników majątku.
- Rozliczenie nakładów i wydatków.
- Orzeczenie o podziale i spłatach.
Czas trwania postępowania sądowego bywa różny. Zależy od skomplikowania sprawy. Zależy od ilości składników majątku. Zależy od postawy stron. We Wrocławiu oczekiwanie na rozprawę to 2-4 miesiące.
Nierówny podział majątku – kiedy jest to możliwe?
Zazwyczaj udziały małżonków są równe. Każdemu należy się połowa. Sąd może orzec nierówny podział. Wymaga to ważnych powodów. Ważny powód to rażące nieprzyczynianie się do powstania majątku. Dzieje się tak pomimo sił i możliwości zarobkowych.
„Jeżeli małżonek w sposób rażący lub uporczywie, pomimo posiadanych sił oraz możliwości zarobkowych, nie przyczynia się odpowiednio do tych możliwości do powstania majątku wspólnego, drugi małżonek może żądać, aby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z małżonków przyczynił się do powstania tego majątku.”
Ciężar dowodu spoczywa na stronie żądającej nierównych udziałów. Musi wykazać przesłanki. Musi udowodnić rażące nieprzyczynianie się.
Co stanowi ważny powód uzasadniający nierówny podział majątku?
Brak pracy jednego małżonka może być powodem. Musi to być rażące i uporczywe. Dzieje się tak pomimo realnych możliwości. Sąd ocenia każdą sytuację indywidualnie. Ważne jest, czy brak pracy był zawiniony. Czy wynikał z choroby czy opieki nad dziećmi?
Czy wyższe zarobki lub brak pracy to podstawa do nierównych udziałów w majątku wspólnym?
Wyższe zarobki jednego z małżonków same w sobie nie są podstawą do nierównych udziałów. Ważne jest stopień przyczyniania się do powstania majątku wspólnego w kontekście sił i możliwości zarobkowych. Rażące i uporczywe nieprzyczynianie się, pomimo możliwości, może być podstawą.
Jakie okoliczności prowadzą do nierównego podziału majątku?
Do nierównego podziału majątku prowadzą okoliczności, które sąd uzna za ważne powody. Najczęściej dotyczy to rażącego lub uporczywego nieprzyczyniania się do powstania majątku wspólnego przez jednego z małżonków, mimo posiadanych sił i możliwości.
Jak źródła pochodzenia majątku wspólnego wpływają na udziały w nim?
Źródła pochodzenia majątku wspólnego, takie jak wynagrodzenia, dochody z działalności, dochody z majątków osobistych, co do zasady tworzą majątek wspólny. Ich pochodzenie nie wpływa na równość udziałów, chyba że można wykazać rażące nieprzyczynianie się jednego z małżonków do ich gromadzenia.
Rozliczenie nakładów między małżonkami
Nakłady z majątku osobistego na majątek wspólny podlegają rozliczeniu. Podobnie jest z nakładami z majątku wspólnego na majątek osobisty. Sąd rozlicza te nakłady przy podziale. Warto zbierać dokumenty. Zachowaj faktury i rachunki. Wykażą dokonane nakłady.
Podział gospodarstwa rolnego po rozwodzie
Podział gospodarstwa rolnego bywa skomplikowany. Sąd kieruje się zasadą prawidłowej gospodarki rolnej. Gospodarstwo powinno nadal być prowadzone. Preferowane jest przyznanie ziemi rolnikowi. Były mąż nie jest rolnikiem w jednym z przykładów. Sąd może przyznać ziemię rolnikowi. Może też nakazać sprzedaż ziemi. Lepiej się dogadać. Sprzedajcie ziemię sami. Podzielcie się uzyskaną kwotą.
Sąd dokonujący podziału kieruje się tym, aby takie gospodarstwo po podziale nadal było prowadzone z zachowaniem zasad prawidłowej gospodarki rolnej.
Podział ziemi rolnej będzie mógł zostać przeprowadzony albo przez przyznanie jej temu z małżonków, który ma ów status rolnika, albo przez sprzedaż ziemi.
Ustawa o kształtowaniu ustroju rolnego ma tu zastosowanie. KOWR (Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa) może mieć prawo pierwokupu.
Podział dopłat unijnych po rozwodzie
Setki tysięcy rolników dostaje pieniądze z UE. Dopłaty unijne powinny być rozliczone. Dotyczy to podziału majątku. Sąd Najwyższy potwierdził tę zasadę. Dopłaty to dochód z gospodarstwa rolnego. Podlegają wliczeniu do majątku dorobkowego. Podlegają podziałowi.
Dopłaty unijne powinny być rozliczone przy podziału majątku, bo są dochodem z gospodarstwa rolnego.
Kwestia ta wynikła w sprawie na Pomorzu. Dotyczyła właścicieli dużego gospodarstwa. Spór dotyczył rozliczenia dopłat. Płatności bezpośrednie rozlicza się po rozwodzie. Nie zależy to od tego, kto je otrzymywał. Nawet jeśli otrzymywał je jeden małżonek. Sąd Najwyższy orzekł, że podlegają podziałowi.
W świetle postanowienia Sądu Najwyższego z 17 listopada 2011 r., IV CSK 93/11 – Sąd w postępowaniu działowym dokonuje rozliczeń z tytułu posiadania przedmiotów należących do majątku objętego wspólnością.
Co do zasady, małżonkowie powinni podzielić się dopłatami unijnymi do gospodarstwa rolnego, otrzymanymi już po rozwodzie.
Sąd Najwyższy potwierdził to orzeczeniem z 16 sierpnia 2023 r. Sygnatura akt to I CSK 6967/22. Orzeczenie dotyka istotnej kwestii. Dotyczy rozliczeń między byłymi małżonkami rolnikami.
Podział majątku po rozwodzie – czy dopłaty unijne podlegają podziałowi?
Tak, Sąd Najwyższy orzekł, że dopłaty unijne, jako dochód z gospodarstwa rolnego, podlegają rozliczeniu i podziałowi przy podziale majątku wspólnego po rozwodzie.
Dla kogo unijne pieniądze po rozwodzie?
Unijne pieniądze (dopłaty) otrzymane w trakcie trwania wspólności majątkowej lub nawet po jej ustaniu, ale dotyczące okresu wspólności, podlegają podziałowi między byłymi małżonkami jako część majątku wspólnego.
Koszty związane z podziałem majątku
Podział majątku generuje koszty. Podstawowa opłata sądowa to 1000,00 zł. Dotyczy to wniosku o podział majątku. Zgodny wniosek kosztuje 300,00 zł. Koszty biegłego rzeczoznawcy mogą być wysokie. Wycena nieruchomości kosztuje 2500,00 – 3000,00 zł. Opinia biegłego jest często potrzebna. Dotyczy to wyceny gospodarstwa. Może być potrzebny biegły do spraw rolnictwa. Wartość gospodarstw w Polsce znacznie wzrosła. To wpływa na wycenę.
Dlaczego warto skorzystać z pomocy prawnika?
Sprawy majątkowe po rozwodzie są skomplikowane. Dotyczy to zwłaszcza gospodarstw rolnych. Zasięgnięcie opinii prawnika jest kluczowe. Pomoże uniknąć błędnych decyzji. Prawnik doradzi w sprawie nierównych udziałów. Pomoże w rozliczeniu nakładów. Wskaże, jak przygotować dokumenty. Doświadczony adwokat specjalizuje się w takich sprawach. Skorzystaj z pomocy adwokata. Powinien mieć doświadczenie w sprawach rolnych. Powinien znać się na podziale majątku wspólnego.
- Skonsultuj się z prawnikiem.
- Zidentyfikuj cały swój majątek.
- Zbierz dokumenty dotyczące majątku i nakładów.
- Spróbuj osiągnąć porozumienie z byłym małżonkiem.
- Wycenić wszystkie składniki majątku wspólnego.
Nie pozostawiaj decyzji o swoim majątku sądowi. Warto podpisać umowę majątkową na wszelki wypadek. Zabezpieczy to interesy obu stron. Można skorzystać z porad prawnych online. Wielu prawników oferuje takie usługi.
W jaki sposób można dokonać podziału majątku po rozwodzie?
Podzielić majątek po rozwodzie można polubownie, na drodze umowy notarialnej, a także sądowo, składając wniosek do sądu rejonowego.
Rozwód a podział majątku – jak ustala się udziały stron?
Co do zasady, oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnego, po 50%. Sąd może jednak orzec nierówny podział majątku, gdy istnieją ku temu ważne powody, np. rażące nieprzyczynianie się jednego z małżonków do powstania majątku.
Jak długo po rozwodzie można ubiegać się o podział majątku?
Roszczenie o podział majątku wspólnego nie ulega przedawnieniu. Oznacza to, że można ubiegać się o podział majątku wiele lat po orzeczeniu rozwodu.
