Co grozi za nękanie? Kiedy można o to oskarżyć? Sprawdzamy!

Nękanie narusza prywatność oraz spokój drugiej osoby. Nękanie jest uznawane za czyn zabroniony w polskim prawie. Aby nękanie było traktowane jako przestępstwo, musi być uporczywe i trwać minimum trzy miesiące.

Czym jest nękanie w świetle prawa?

Nękanie bywa także nazywane stalkingiem. Pojęcie nękania należy rozumieć jako powtarzające się prześladowanie. Definicja nękania zawarta jest w art. 190a kodeksu karnego. Przestępstwo stalkingu jest regulowane przez Art. 190a Kodeksu karnego. Zapis o stalkingu pojawił się w 2011 roku.

Stalking polega na uporczywym nękaniu innej osoby. Dotyczy też osoby dla niej najbliższej. Wzbudza u niej uzasadnione poczucie zagrożenia. Może wzbudzać poczucie poniżenia lub udręczenia. Istotnie narusza również jej prywatność. Przestępstwo stalkingu może być popełnione przez każdego. Stalking nie może dotyczyć osób prawnych.

Uporczywe nękanie, nazywane również stalkingiem, to poważny problem społeczny. Zjawisko to ma druzgocący wpływ na życie pokrzywdzonego. Rozwój elektronicznych środków komunikacji sprawia, że formy nękania stają się coraz bardziej zróżnicowane.

Znamiona przestępstwa stalkingu

Nękanie jest przestępstwem materialnym. Oznacza to, że wymaga wystąpienia określonego skutku. Skutkiem tym jest wzbudzenie u ofiary poczucia zagrożenia, poniżenia lub udręczenia. Może to być także istotne naruszenie prywatności. Opis typu czynu zabronionego nękania został wzbogacony o dwa znamiona dotyczące skutku. Wprowadzone do art. 190a § 1 k.k. zmiany należy ocenić krytycznie.

Wydaje się, że ustawodawca chciał włączyć do opisu typu zachowania odpowiadające zjawisku tzw. hejtu. Wprowadzenie nowych znamion do opisu czynu z art. 190a § 1 k.k. jeszcze bardziej komplikuje stosunek tego przepisu do art. 207 k.k.

Kiedy nękanie staje się przestępstwem?

Aby nękanie było traktowane jako przestępstwo, musi być uporczywe. Działania sprawcy muszą trwać przez pewien czas. Zwykle przyjmuje się minimum trzy miesiące. Uporczywość oznacza powtarzalność i natarczywość zachowań. Muszą one budzić u ofiary uzasadnione negatywne uczucia. Chodzi o poczucie zagrożenia, poniżenia lub udręczenia. Ważne jest też istotne naruszenie prywatności.

Ściganie przestępstwa nękania następuje na wniosek pokrzywdzonego. Dotyczy to typu podstawowego czynu. Nękanie w postaci kwalifikowanej jest ścigane z urzędu. Typ kwalifikowany ma miejsce, gdy następstwem nękania jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie.

Jakie są prawne konsekwencje nękania?

Nękanie podlega karze pozbawienia wolności. W polskim prawie, nękanie jest karane na podstawie art. 190a Kodeksu karnego. Kara za nękanie zależy od typu przestępstwa.

Wymiar kary za nękanie

Za uporczywe nękanie grozi kara pozbawienia wolności. Kara wynosi od 6 miesięcy do 8 lat. Dotyczy to typu podstawowego przestępstwa.

Jeśli następstwem nękania jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie, kara jest surowsza. Wymiar kary w tym przypadku wynosi od 2 do 15 lat pozbawienia wolności. Przed nowelizacją kodeksu karnego w dniu 31 marca 2020 r. za uporczywe nękanie groziła kara pozbawienia wolności do lat 3. Obecnie kara za uporczywe nękanie wynosi od 6 miesięcy do 8 lat więzienia.

Rodzaj nękania	Podstawa prawna	Wymiar kary
Uporczywe nękanie (typ podstawowy)	Art. 190a § 1 Kodeksu karnego	Od 6 miesięcy do 8 lat pozbawienia wolności
Uporczywe nękanie (typ kwalifikowany – samobójstwo ofiary)	Art. 190a § 3 Kodeksu karnego	Od 2 do 15 lat pozbawienia wolności
Podszywanie się pod inną osobę	Art. 190a § 2 Kodeksu karnego	Od 6 miesięcy do 8 lat pozbawienia wolności

Statystyki wyroków za nękanie

W Polsce, w roku 2020 wydano prawie 2 tysiące wyroków za uporczywe nękanie i kradzież tożsamości. W roku 2020 wydano łącznie 1965 wyroków w sprawach o uporczywe nękanie i kradzież tożsamości. Większość wyroków to wyroki skazujące. Najmniej wyroków było za uporczywe nękanie, którego następstwem było targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie. W 2020 roku 1398 wyroków dotyczyło nękania, a 130 kradzieży tożsamości. Odsetek wyroków uniewinniających wynosił 2.3% dla nękania i 3% dla kradzieży tożsamości. 2 wyroki skazujące były na karę bezwzględnego więzienia.

Jednym z najbardziej surowych wyroków za stalking, to ten wydany przez Sąd Okręgowy w Białymstoku wobec stalkera, który następnie zastrzelił swoją była partnerkę.

Specyficzne formy nękania i ich konsekwencje

Nękanie może przybierać wiele postaci. Rozwój technologii cyfrowych stworzył nowe formy prześladowania. Działania nękające mogą obejmować śledzenie, niechciane telefony, wiadomości, a nawet groźby. Każda forma nękania może mieć poważne konsekwencje dla ofiar.

Cyberstalking, czyli nękanie w Internecie

Cyberbullying to rodzaj przemocy w sieci. Jest to przestępstwo popełniane w cyberprzestrzeni. Od czerwca 2011 roku cyberbullying jest uznawany w Polsce za przestępstwo. 6 czerwca 2011 r. weszła w życie poprawka do ustawy – Kodeks karny, uznająca cyberprzemoc w Polsce za czyn zabroniony. Cyberbullying jest trudny do zauważenia, ponieważ nie zostawia śladów na ciele.

Ofiarami cyberprzemocy mogą być zarówno dzieci, jak i dorośli. Nękanie w Internecie prowadzi do emocjonalnych i psychologicznych konsekwencji dla ofiar. Ofiary nękania mogą doświadczać chronicznego stresu, lęku oraz objawów PTSD. Długoterminowa trauma psychologiczna jest częstym skutkiem. Wzrost popularności internetu zwiększa podatność na nękanie.

Formy nękania w internecie są różnorodne. Obejmują one:

• Uporczywe dzwonienie (np. przez komunikatory internetowe).
• Wysyłanie SMS-ów, e-maili lub listów (przez elektroniczne środki komunikacji).
• Nachodzenie ofiary w różnych miejscach (np. w grach online).
• Obserwowanie miejsca zamieszkania (wirtualnie przez portale społecznościowe).
• Nagrywanie, fotografowanie, filmowanie bez zgody (i upublicznianie w sieci).
• Upublicznianie wizerunku lub danych osobowych.
• Rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji.
• Podszywanie się pod inną osobę (np. na portalach społecznościowych).
• Flaming (agresywne dyskusje online).
• Outing (ujawnianie prywatnych informacji).
• Mowa nienawiści i hejt.

Cyberstalking może prowadzić do więzienia dla sprawców na mocy przepisów prawa. Podstawowa odpowiedzialność karna za cyberbullying to kara pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat. Wzmożone kary są nakładane, jeśli prześladowanie prowadzi do samobójstwa ofiary. Kara za cyberstalking prowadzący do samobójstwa wynosi od 2 do 15 lat.

Nękanie rówieśników (bullying w szkole)

Nękanie rówieśników, zwane również bullyingiem, jest problemem, który dotyka wiele dzieci i młodzieży na całym świecie. Nękanie rówieśników to przemoc rówieśnicza. Może przybierać różne formy: fizyczną, werbalną, psychiczną, a także cyberbullying.

Nękanie rówieśników może prowadzić do konsekwencji prawnych. Dotyczy to sfery prawa karnego i cywilnego. W Polsce konsekwencje nękania mogą obejmować odpowiedzialność karną i cywilną. Sprawcy nękania mogą być pociągnięci do odpowiedzialności za przestępstwa. Obejmuje to zniesławienie, groźby karalne, naruszenie nietykalności cielesnej. Odpowiedzialność nieletnich (wiek 15-17 lat) reguluje ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich.

Szkoły mają obowiązek reagować na nękanie. Brak odpowiednich działań ze strony szkoły może prowadzić do odpowiedzialności prawnej. Konsekwencje szkolne mogą obejmować upomnienia, nagany, a nawet przeniesienie do innej szkoły.

Co zrobić, gdy jesteś ofiarą nękania?

Nie należy lekceważyć sprawy. Może to zachęcić dręczyciela do coraz śmielszych poczynań. Ważne jest, aby pamiętać, że każdy ma prawo do ochrony swojej prywatności i spokoju. Nękanie jest przestępstwem i nie powinniśmy go tolerować. Jeżeli ktoś czuje się nękany, powinien jak najszybciej zgłosić to odpowiednim służbom.

Zgromadzenie dowodów

Zbieraj dowody potwierdzające fakt nękania. Mogą to być korespondencja, zapisy rozmów czy świadectwa osób trzecich. Dokumentowanie obraźliwych wiadomości jest kluczowe dla ofiar poszukujących sprawiedliwości. Zachowuj kopie materiałów jako dowody. Nie kasuj dowodów cyberprzemocy.

• Zapisuj daty i godziny zdarzeń.
• Gromadź wiadomości SMS, e-maile, wpisy w mediach społecznościowych.
• Nagrywaj rozmowy telefoniczne (zgodnie z prawem).
• Zbieraj świadectwa osób, które widziały lub słyszały akty nękania.

Zgłoszenie przestępstwa

Powiadom policję i zgromadź dowody. Potwierdzają one intensywność działań sprawcy. Należy zgłosić się na policję, gdyż padliśmy ofiarą przestępstwa. Zgłoszenie nękania na policję lub do prokuratury to kluczowy krok. Ściganie przestępstwa określonego w § 1 lub 2 następuje na wniosek pokrzywdzonego.

Pomoc prawna i psychologiczna

Zaleca się poszukiwania pomocy prawnej. Skonsultuj sytuację z prawnikiem. Adwokat może pomóc w sprawie uporczywego nękania. Warto skorzystać z pomocy psychologicznej. Korzystanie z profesjonalnego wsparcia psychologicznego jest ważne dla zdrowia ofiary.

W przypadku fałszywych oskarżeń również skonsultuj sytuację z prawnikiem. Osoba pokrzywdzona ma prawo do udziału w postępowaniu karnym.

Środki zapobiegawcze

Możesz używać usług blokowania numerów. Zgłaszaj incydenty do operatorów telefonicznych. Zgłaszaj obraźliwe komentarze do administratorów stron. Wprowadzenie jasnych polityk antynękających w instytucjach (np. w szkole) jest ważne. Edukacja i świadomość w zakresie nękania rówieśników jest kluczowa.

Zapewnienie wsparcia psychologicznego dla ofiar jest priorytetem. Kampanie informacyjne mogą pomóc w zrozumieniu, jak rozpoznać oznaki nękania.