Badanie wariografem – wiarygodność, zastosowanie i status prawny

Badanie wariografem to narzędzie używane do oceny wiarygodności. Wyjaśniamy, jak działa, czy jego wyniki są pewne i jaką rolę pełni w polskim prawie. Dowiedz się, kiedy można je zastosować i czego się spodziewać podczas testu.

Czym jest wariograf i jak działa?

Wariograf to urządzenie znane jako wykrywacz kłamstw. Nazywany jest również poligrafem. To środek techniczny kontrolujący nieświadome reakcje organizmu. Rejestruje oznaki fizjologiczne towarzyszące emocjom. Wariograf analizuje procesy takie jak ciśnienie krwi i tętno. Monitoruje profil oddechu i opór elektryczny skóry. Nowsze wersje śledzą zachowanie źrenicy oka i ruch. Urządzenie rejestruje nawet procesy, o których nie mamy pojęcia. Kłamstwo jest wynikiem świadomej decyzji. Przed taką decyzją pojawia się krótki, instynktowny odruch. Wariograf rozpoznaje reakcje fizjologiczne związane z podświadomością i instynktami.

Wariograf wykorzystuje różne czujniki. Pneumatograf mierzy oddech. Czujnik reakcji skórno-galwanicznej bada przewodnictwo skóry. Pletyzmograf rejestruje zmiany objętości krwi. Czujnik ruchu wykrywa ruchy ciała. Wariograf cyfrowy nowej generacji zbiera dane elektronicznie. Urządzenie rejestruje zmiany psychofizyczne organizmu. Te zmiany mogą wskazywać na próbę ukrycia prawdy.

Czy badanie wariografem jest wiarygodne?

Badanie wariografem budzi wiele pytań o wiarygodność. Prawidłowo przeprowadzone badanie osiąga wysoką skuteczność. Według The British Polygraph Society, skuteczność wynosi 98 procent. Metaanaliza 12 badań wykazała podobne wyniki. W analizie przebadano 2174 osoby. Skuteczność wariografu oceniono na niemal 100%. Badanie wariografem może dostarczyć istotnych wskazówek. Nie jest jednak jednoznacznie wiarygodne w każdej sytuacji. Wariograf nie wykryje kłamstw dotyczących uczuć czy poglądów. Rejestruje reakcje fizjologiczne na pytania.

Wiarygodność badania zależy od kilku czynników. Kluczowym jest połączenie wiedzy i doświadczenia biegłego. Ważny jest też odpowiednio przygotowany zestaw pytań. Pytania muszą sugerować odpowiedź 'tak’ lub 'nie’. Na wyniki mogą wpływać choroby. Zaburzenia lękowe i depresja mogą wpływać na wyniki badania. Istnieją przeciwwskazania do badania wariografem. Głównie dotyczą osób z zaburzeniami neurologicznymi. Unikaj nadmiernego stresu przed badaniem. Zadbanie o prawidłowe warunki w pomieszczeniu podczas badania jest kluczowe. Większość przesłuchań kończy się uzyskaniem wiarygodnego wyniku. Wariograf nie jest wykrywaczem kłamstw w sensie absolutnym. Jest weryfikatorem śladów pamięciowych.

„Prawidłowo przeprowadzone badanie wariografem osiąga skuteczność na poziomie 98 proc.” – The British Polygraph Society

„Wariograf nie jest wykrywaczem kłamstw, a weryfikatorem śladów pamięciowych.”

Zastosowanie wariografu w praktyce

Badania wariograficzne są wykonywane na potrzeby wielu podmiotów. Służą wymiarowi sprawiedliwości. Korzystają z nich firmy oraz osoby prywatne. Urządzenie używane jest do rozwiązywania różnych spraw. Pomaga w rodzinnych sporach. Wykorzystywane jest przy zdradach małżeńskich. Służy wewnątrz firmowym śledztwom. Znajduje zastosowanie w sprawach karnych.

Badania wariograficzne są dopuszczane w służbach państwowych. Stosuje je policja. Używa ich CBA, AW, ABW, SOP. Wykorzystuje je Służba Celna i Straż Graniczna. Badania prywatne wariografem mogą pomóc weryfikować prawdę. Dotyczy to spraw finansowych. Może pomóc wykryć zdradę partnera. Ilość wykrywanych kłamstw rośnie z roku na rok. Badanie wariograficzne może być stosowane za zgodą osoby badanej.

Wariograf jako dowód w polskim prawie

Pogląd, że badanie wariograficzne nie może być dowodem w sądzie, jest błędny. Wynika z niedoinformowania. Badanie wariograficzne może być wykorzystane jako dowód w sądzie. Istnieją przepisy oraz orzecznictwo regulujące to wykorzystanie. Kodeks postępowania karnego (k.p.k.) nie zawiera zamkniętego katalogu dowodów. Dowody mogą być przeprowadzane z urzędu. Mogą być też przeprowadzane na wniosek stron.

W polskim systemie prawnym możliwość wykorzystania wariografu jest do pewnego stopnia deklaratywna. Badanie wariografem może być dopuszczone do materiału dowodowego. Dotyczy to spraw karnych. Art. 199a k.p.k. odnosi się do opinii biegłego. Opinia jest sporządzona na podstawie badania wariograficznego. Postanowienie Sądu Najwyższego z 29 stycznia 2015 roku dotyczy dowodowego zastosowania wyników. Sąd Najwyższy w 2004 roku również wypowiadał się na ten temat. Ekspertyza wariograficzna nie stanowi samodzielnego dowodu. Wyniki testów mogą być traktowane jako dowód posiłkowy. Nie wystarczy sam wariograf. Konieczny jest inny dowód potwierdzający wynik badania. Badanie wariografem nie zastępuje opinii biegłego sądowego. Nie zastępuje dokumentów ani zeznań świadków.

„Badanie wariograficzne nie może być wykonane ani przez organ prowadzący przesłuchanie, ani przez biegłego podczas tej czynności procesowej.”

„Dowód z badania poligraficznego nie jest samoistnym dowodem sprawstwa przestępstwa. Wskazuje jedynie na prawdopodobieństwo takiej możliwości.”

Badanie wariografem nie może być stosowane podczas przesłuchania uczestnika postępowania. Wariograf nie może być stosowany podczas rozmowy ze świadkiem. Warto pamiętać, że badanie wariograficzne może stanowić cenny element procesu dowodowego. Polskie prawo dopuszcza wykorzystanie badań z użyciem wariografu. Dotyczy to niektórych sytuacji. Ekspertyza wariograficzna nie stanowi samodzielnego dowodu.

Jak przebiega badanie wariografem?

Badanie wariografem to procedura diagnostyczna. Wykorzystywana jest do oceny wiarygodności wypowiedzi. Trwa około 2 godziny. Czasami może trwać nawet kilka godzin. Badanie nie jest bolesne. Może być stresujące dla niektórych osób. Wynika to z konieczności odpowiadania na pytania. Pytania dotyczą prywatności lub przeszłości.

Podczas badania monitoruje się różne reakcje fizjologiczne. Sprawdza się tętno, ciśnienie krwi i oddech. Analizowane są reakcje skórne. Przed badaniem unikaj nadmiernego stresu. Wskazane jest przełożenie terminu badania, gdy osoba jest zmęczona. Dotyczy to też sytuacji, gdy jest zbyt zestresowana. Przełóż badanie przy bólach lub chorobie. Zadbanie o prawidłowe warunki w pomieszczeniu zwiększa wiarygodność badania. Badanie powinno być przeprowadzane przez doświadczonego specjalistę.

Koszt badania wariografem

Cena badania wariografem może się różnić. Zazwyczaj mieści się w przedziale od 2000 zł do 2500 zł. Czynniki wpływające na koszt to między innymi złożoność sprawy. Lokalizacja i doświadczenie eksperta też mają znaczenie.

Aby dowiedzieć się, ile kosztuje badanie, najlepiej skontaktować się bezpośrednio z instytucją. Zadzwoń do eksperta oferującego tego rodzaju usługi. Warto porównać ceny różnych usługodawców. Zapytaj o ewentualne dodatkowe koszty. Prywatne badanie wariografem może być znacznym wydatkiem. Jednak jego wyniki mogą być pomocne w rozwiązaniu trudnych spraw.

Podsumowanie

Badanie wariografem to zaawansowane narzędzie. Mierzy fizjologiczne reakcje organizmu. Pozwala ocenić wiarygodność wypowiedzi. Jego skuteczność jest wysoka. Zależy jednak od wielu czynników. Badanie ma swoje przeciwwskazania. Stosowane jest w sądownictwie, firmach i sprawach prywatnych. W polskim prawie stanowi dowód posiłkowy. Nie jest dowodem samodzielnym. Pamiętaj o prawidłowym przygotowaniu do badania. Wybieraj certyfikowane organizacje do jego przeprowadzenia.