Zleceniodawca nie płaci wynagrodzenia – co zrobić w 2025 roku?

Umowa zlecenie to popularna forma współpracy. Niestety, czasami pojawia się problem braku płatności. Wyjaśniamy, jakie masz prawa jako zleceniobiorca i jak skutecznie dochodzić swojego wynagrodzenia w 2025 roku.

Czym jest umowa zlecenie i jakie prawa przysługują zleceniobiorcy?

Umowa zlecenie jest umową cywilnoprawną. Reguluje ją Kodeks cywilny. To jedna z najczęściej zawieranych umów w Polsce. Różni się od umowy o pracę.

Zleceniobiorca nie jest pracownikiem w rozumieniu Kodeksu pracy. Nie przysługuje mu automatycznie prawo do urlopu wypoczynkowego. Nie ma też gwarancji ciągłości zatrudnienia. Umowa zlecenie nie wlicza się do stażu pracy.

Mimo to, zleceniobiorca ma pewne prawa. Przysługuje mu wynagrodzenie za wykonane zlecenie. Wysokość tego wynagrodzenia nie może być niższa niż minimalna stawka godzinowa. W 2025 roku minimalna stawka godzinowa wynosi 30,50 zł.

Zleceniodawca ma obowiązek zgłosić zleceniobiorcę do ZUS. Musi naliczać i odprowadzać składki na ubezpieczenia społeczne. Ubezpieczenie chorobowe jest dla zleceniobiorcy dobrowolne.

Kiedy zleceniodawca powinien wypłacić wynagrodzenie?

Zasadniczo, zapłata wynagrodzenia następuje po wykonaniu zlecenia. Tak stanowi art. 744 Kodeksu cywilnego. Strony umowy mogą jednak ustalić inny termin płatności. Mogą to zrobić w treści umowy.

Nie ma ograniczeń co do częstotliwości wypłat. Strony mogą ustalić płatności miesięczne lub w innych okresach. Ważne jest, aby termin płatności był jasno określony w umowie.

Przykładowo, umowa może wskazywać termin 5 dni po przyjęciu pracy i otrzymaniu rachunku. Zleceniodawca ma obowiązek terminowo wypłacać ustalone wynagrodzenie.

Problem niewypłacania wynagrodzenia – dlaczego do niego dochodzi?

Zleceniodawca często nie płaci za wykonane zlecenie. Często zdarza się, że nieodpłaca mimo wykonanej pracy. Ten problem dotyka wielu osób. Szczególnie często spotykają się z nim freelancerzy. Freelancerzy to osoby niezwiązane etatem z żadną firmą. Wykonują zlecenia dla wielu zamawiających.

Najczęstsze wymówki zleceniodawców to brak środków lub opóźnienia ze strony ich własnych klientów. Czasami powodem jest celowe działanie. Niewypłacenie pensji w terminie jest wykroczeniem.

Zleceniodawca nie płaci – co możesz zrobić krok po kroku?

Co zrobić, kiedy zleceniodawca nie płaci? Masz kilka możliwości działania. Możesz dochodzić swoich praw na drodze formalnej. Ważne jest, aby działać metodycznie.

Dokumentowanie ustaleń i pracy

Zawsze warto zachowywać wszystkie ustalenia. Dotyczy to maili, w których ustala się zakres obowiązków. Ważne jest też udokumentowanie ustaleń dotyczących zapłaty. Przechowuj korespondencję i potwierdzenia wykonania pracy. To dowody w przypadku sporu.

Wystawienie rachunku lub faktury

Po wykonaniu zlecenia wystaw rachunek lub fakturę. Dokument ten formalizuje należność. Określa kwotę i termin płatności. Wyślij go zleceniodawcy zgodnie z umową.

Wezwanie do zapłaty – pierwszy formalny krok

Jeżeli termin płatności minął, wyślij pisemne wezwanie do zapłaty. To formalne ponaglenie do zapłaty. Określ w nim kwotę zaległego wynagrodzenia. Wskaż termin, w którym zleceniodawca ma uregulować należność. Dokumentuj wszelkie próby kontaktu ze zleceniodawcą. Pismo ponaglające to ważny dowód.

Państwowa Inspekcja Pracy – kiedy może pomóc?

Zleceniobiorcy mają prawo składać skargi do Państwowej Inspekcji Pracy (PIP). Możesz zgłosić tam niewypłacenie wynagrodzenia. PIP może przeprowadzić kontrolę u zleceniodawcy. Sprawdzą, czy pracodawca przestrzega przepisów. Dotyczy to zwłaszcza minimalnej stawki godzinowej.
PIP może pomóc, jeśli charakter pracy wskazuje na stosunek pracy. Inspektorzy pracy mogą wytaczać powództwa. Mogą działać w imieniu osób wykonujących umowy-zlecenia.

Droga sądowa – pozew o zapłatę

Jeśli wezwanie do zapłaty nie poskutkuje, możesz złożyć pozew do sądu. Dochódź swoich należności na drodze powództwa cywilnego. Sąd cywilny rozpatrzy Twoją sprawę. Potrzebujesz dowodów na wykonanie zlecenia i brak zapłaty. Skorzystaj z usług profesjonalnego pełnomocnika lub adwokata.
„powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny.” – Kodeks postępowania cywilnego

Ustalenie istnienia stosunku pracy – czy to możliwe?

Umowa-zlecenie może w rzeczywistości być traktowana jako umowa o pracę. Dzieje się tak, gdy praca ma cechy stosunku pracy. Cechy te to: podporządkowanie, określone miejsce i czas pracy, wykonywanie pracy osobiście.
Jeśli praca spełnia te kryteria, możesz wystąpić do sądu pracy. Złóż pozew o ustalenie, że faktycznie wykonywałeś pracę na podstawie umowy o pracę. Sąd pracy może uznać, że łączyła Cię umowa o pracę.
„Umowa zlecenie jest umową starannego działania. Warto pamiętać, że jeśli w ramach umowy-zlecenia wykonywana jest przez zleceniobiorcę praca w rozumieniu kodeksu pracy, wówczas możliwe jest wniesienie do miejscowo właściwego sądu pozwu o ustalenie istnienia stosunku pracy.”

Ustalenie stosunku pracy ma poważne konsekwencje dla zleceniodawcy. Może być zobowiązany do wypłaty zaległego wynagrodzenia. Może też musieć wyrównać inne świadczenia. Dotyczy to np. urlopu czy wynagrodzenia chorobowego.
„Zgodnie z art. 22 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy, przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.”

Odsetki za opóźnienie – dodatkowe roszczenie

Osoby zatrudnione na umowę zlecenie mogą domagać się odsetek. Dotyczy to opóźnienia w wypłacie wynagrodzenia. Odsetki ustawowe wynoszą 11,5% w skali roku.
„Jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.” – art. 481 § 1 Kodeksu cywilnego
„Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe.” – art. 481 § 2 Kodeksu cywilnego

Jakie konsekwencje prawne czekają nieuczciwego zleceniodawcę?

Niezapłacenie wynagrodzenia zleceniobiorcom może prowadzić do poważnych konsekwencji. Zleceniodawca łamie prawo, jeśli nie wypłaca wynagrodzenia w terminie. Jest to wykroczenie przeciwko prawom osób wykonujących pracę zarobkową.
Jeśli sąd pracy ustali istnienie stosunku pracy, konsekwencje są jeszcze poważniejsze. Zleceniodawca może odpowiadać jak pracodawca.
„Kto, wykonując czynności w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, złośliwie lub uporczywie narusza prawa pracownika wynikające ze stosunku pracy lub ubezpieczenia społecznego, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.” – art. 218 Kodeksu karnego

Zleceniodawca musi zapewnić wynagrodzenie nie niższe niż minimalna stawka. Musi też określić sposób potwierdzania liczby godzin pracy. Brak tych działań to również naruszenie przepisów.

Jak uniknąć problemów z płatnościami w przyszłości?

Najlepszym sposobem jest prewencja. Upewnij się, że umowa zlecenia jest sporządzona na piśmie. Określ w niej jasno: zakres zlecenia, wysokość wynagrodzenia, termin i sposób płatności. Warto ustalić sposób ewidencjonowania czasu pracy.

Możesz negocjować warunki płatności. Ustalenie płatności częściowych lub zaliczek zmniejsza ryzyko. Zleceniobiorca może zawrzeć w umowie postanowienia. Mogą one dotyczyć osłon i praw zbliżonych do etatowców. Na przykład, można zawrzeć zapis o odpłatnej przerwie. Może to być namiastka urlopu.

Przed podjęciem współpracy sprawdź zleceniodawcę. Poszukaj opinii o nim w internecie. Czasami powstają grupy w mediach społecznościowych. Osoby dzielą się tam informacją o nierzetelnych płatnikach.

Pamiętaj, że za wykonywaną pracę należy Ci się wynagrodzenie. Jeśli ustalenia jasno wskazywały na zapłatę, warto walczyć o swoje prawa. Nie obawiaj się walki o swoje.

• Zawsze zawieraj umowę na piśmie.
• Jasno określ w umowie wynagrodzenie i termin płatności.
• Dokumentuj czas pracy i wykonane zadania.
• Zachowuj wszelką korespondencję ze zleceniodawcą.
• Przed rozpoczęciem współpracy sprawdź opinie o firmie.