Koszty sprawy karnej – kto płaci i ile wynoszą?
Sprawa karna wiąże się z wydatkami. Dowiedz się, kto ponosi koszty sądowe i jakie opłaty możesz napotkać w procesie karnym.
Czym są koszty sprawy karnej?
Koszty sprawy karnej to wydatki procesowe. Obciążają one uczestników postępowania. Głównie dotyczą oskarżonego. Koszty dzielą się na opłaty i wydatki.
Opłaty sądowe to stałe kwoty. Zależą od rodzaju orzeczenia. Wydatki to inne koszty procesu. Obejmują na przykład wynagrodzenia biegłych.
Podstawą prawną jest Kodeks Postępowania Karnego. Reguluje on kwestie kosztów. Ustawa o opłatach w sprawach karnych także jest ważna.
Kto ponosi koszty w procesie karnym?
Sąd określa, kto płaci za sprawę. Decyzja zapada w orzeczeniu kończącym postępowanie. Zazwyczaj ponosi je skazany. Skarb Państwa tymczasowo pokrywa wydatki.
Kto ponosi koszty sprawy karnej przy skazaniu?
Przy wyroku skazującym koszty ponosi skazany. Obejmują one opłaty i wydatki. Sąd zasądza je na rzecz Skarbu Państwa.
Koszty w sprawach z oskarżenia publicznego
W sprawach z oskarżenia publicznego koszty ponosi skazany. Zasądza się je na rzecz Skarbu Państwa. Wydatki na rzecz oskarżyciela posiłkowego także są zasądzane. Skarb Państwa pokrywa wydatki tymczasowo.
Koszty w sprawach z oskarżenia prywatnego
W sprawach z oskarżenia prywatnego zasada jest inna. Koszty procesu ponosi oskarżyciel prywatny. Dotyczy to przypadku uniewinnienia oskarżonego. Zgodnie z art. 632 Kodeksu postępowania karnego, oskarżyciel prywatny płaci koszty przy uniewinnieniu.
W wypadku uniewinnienia lub umorzenia Skarb Państwa ponosi koszty. Wyjątkiem są koszty obrony oskarżonego. Te mogą obciążyć oskarżonego nawet po uniewinnieniu w wyjątkowych sytuacjach.
Czy uniewinniony odzyska koszty?
Tak, osoba uniewinniona może odzyskać koszty. Obejmuje to koszty obrony. Sąd orzeka o tym w wyroku.
Ile wynoszą koszty sądowe?
Wysokość kosztów sądowych zależy od wielu czynników. Ważny jest rodzaj i wymiar orzeczonej kary. Opłaty są stałe dla poszczególnych typów orzeczeń.
Opłaty w zależności od orzeczonej kary
Opłaty sądowe zależą od kary. Wyrok skazujący generuje opłatę. Jej wysokość zależy od wymierzonej kary.
Przy grzywnie opłata wynosi 10% jej wysokości. Minimalna opłata to 30 zł. Przy karze pozbawienia wolności opłaty są różne.
| Kara pozbawienia wolności | Opłata sądowa |
|---|---|
| Do 3 miesięcy | 60 zł |
| 3-6 miesięcy | 120 zł |
| 6-12 miesięcy | 180 zł |
| 1-2 lata | 300 zł |
| 2-5 lat | 400 zł |
| 5-15 lat | 600 zł |
| Powyżej 15 lat | 1000 zł |
Opłata za odstąpienie od wymierzenia kary wynosi 30 zł.
Opłaty za inne czynności procesowe
Inne czynności także generują koszty. Wnioski o odroczenie kary kosztują 80 zł. Wniosek o przerwę w karze to 60 zł. Warunkowe zwolnienie kosztuje 45 zł.
Wniosek o warunkowe zawieszenie wykonania kary kosztuje 100 zł. Wznowienie postępowania wymaga opłaty 150 zł. Umorzenie postępowania to koszt 60 do 100 zł.
Wydatki w sprawie karnej
Wydatki to ważna część kosztów procesu. Skarb Państwa pokrywa je tymczasowo. Obejmują one różne pozycje.
Skarb Państwa ponosi koszty doręczeń. Płaci za przejazdy sędziów i prokuratorów. Pokrywa też inne wydatki postępowania.
Koszty biegłych, świadków i ekspertyz
Udział biegłych generuje wydatki. Koszt opinii biegłego waha się. Może wynosić od 300 zł do 2500 zł. Zależy od złożoności opinii.
Świadkowi przysługuje zwrot kosztów. Obejmuje to koszty podróży. Zwraca się także utracony dochód. Koszt przesłuchania świadka to 100 do 500 zł.
Ekspertyzy specjalistyczne są droższe. Ich koszt to od 500 zł do kilku tysięcy. Zależą od dziedziny i zakresu badań.
Koszty obrony i zastępstwa procesowego
Wynajęcie adwokata to znaczący koszt. Koszty zastępstwa procesowego to opłata za usługi prawnicze. Klient płaci za pracę radcy prawnego lub adwokata.
Wysokość honorarium ustala umowa z klientem. Stawki minimalne są określone rozporządzeniem. Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. podaje te stawki.
| Etap/Rodzaj sprawy | Minimalna stawka adwokata |
|---|---|
| Postępowanie przygotowawcze (śledztwo) | 600 zł |
| Sąd Rejonowy (postępowanie zwyczajne) | 840 zł |
| Sąd Rejonowy (postępowanie szczególne) | 720 zł |
| Sąd Rejonowy (sprawy o wykroczenia) | 360 zł |
| Sąd Okręgowy (I instancja) | 1200 zł |
| Sąd Okręgowy (II instancja) | 840 zł |
| Sąd Najwyższy (kasacja) | 1200 zł |
Sąd orzeka o kosztach zastępstwa. Następuje to w wyroku lub postanowieniu. Klient może odzyskać koszty, jeśli wygra sprawę. W sprawach z oskarżenia prywatnego koszty obrony uniewinnionego ponosi oskarżyciel prywatny.
Zwolnienie z kosztów sądowych i obrona z urzędu
Możesz ubiegać się o zwolnienie z kosztów. Sąd może zwolnić z całości lub części kosztów. Decyduje o tym sytuacja majątkowa osoby.
Zwolnienie dotyczy kosztów sądowych. Nie obejmuje zazwyczaj kosztów obrony z wyboru. W trudnej sytuacji majątkowej można wnioskować o obrońcę z urzędu.
Zwolnienie z kosztów sądowych nie oznacza automatycznie zwolnienia z opłat za adwokata z wyboru.
Koszty postępowania odwoławczego i kasacyjnego
Koszty postępowania rosną na dalszych etapach. Decyzja o apelacji lub kasacji generuje dodatkowe opłaty. Koszty za postępowanie odwoławcze ponosi strona przegrywająca.
Opłata za nieuwzględnioną apelację zależy od jej zakresu. Jeśli dotyczyła winy lub kary, opłata jest jak w pierwszej instancji. Gdy nie dotyczyła winy lub kary, opłata wynosi 30 zł.
Kasacja w sprawie karnej także ma swoją opłatę. Przed sądem rejonowym to 450 zł. Przed sądem okręgowym to 750 zł.
Ile kosztuje apelacja w sprawie karnej?
Koszt apelacji zależy od orzeczonej kary. Przy skazaniu na pozbawienie wolności opłata wynosi od 60 do 600 zł. Inne elementy apelacji kosztują 30 zł.
Jak zminimalizować koszty sprawy karnej?
Planowanie budżetu jest kluczowe. Obejmuje koszty podstawowe i wynagrodzenie adwokata. Warto uwzględnić koszty apelacji i biegłych.
- Planuj budżet procesu.
- Rozważ zwolnienie z kosztów sądowych.
- Złóż wniosek o obrońcę z urzędu.
- Rozważ alternatywne metody rozwiązywania sporów.
- Unikaj zbędnych sporów i długich procesów.
- Zgłoś roszczenie o zwrot kosztów przed zamknięciem rozprawy.
- Złóż wniosek o uzupełnienie wyroku, gdy sąd nie rozpatrzył wszystkich kosztów.
Alternatywne metody, jak mediacja, mogą być tańsze. Dobierz odpowiednią formę pomocy prawnej. Monitoruj strategię i dostosowuj ją.
Najbezpieczniej jest zgłosić roszczenie o zwrot kosztów przed zamknięciem rozprawy.
Podstawa prawna kosztów procesu karnego
Koszty procesu regulują przepisy. Głównym aktem jest Ustawa Kodeks Postępowania Karnego z 1997 roku. Rozdział 68 tej ustawy omawia koszty.
Ważna jest też Ustawa o opłatach w sprawach karnych z 1973 roku. Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości określają stawki. Dotyczą one na przykład kosztów zastępstwa procesowego.
Wyrok skazujący pociąga za sobą obowiązek uiszczenia przez skazanego opłaty sądowej w zależności od wysokości wymierzonej kary.
Przepisy te określają, co wchodzi w skład kosztów. Wskazują, kto ponosi wydatki. Regulują też kwestie zwolnień i zasądzania kosztów.