Koszty Sądowe w Księgowości: Jak Prawidłowo Zaksięgować?

Prowadzenie firmy generuje różnorodne wydatki. Wśród nich pojawiają się koszty sądowe. Artykuł wyjaśnia, jak je poprawnie zaksięgować. Dowiesz się też o ich wpływie na podatek.

Czym są koszty sądowe w działalności gospodarczej?

Działalność gospodarcza często wiąże się z kosztami sądowymi. Mogą one wynikać z różnych sytuacji. Firmy ponoszą je dochodząc należności. Udział w postępowaniach sądowych także generuje wydatki. Koszty egzekucyjne również do nich należą.

Oto przykłady kosztów związanych z sądem:

• Opłaty sądowe są standardowym wydatkiem.
• Opłaty skarbowe także się pojawiają.
• Wynagrodzenie adwokata lub radcy prawnego to duży koszt.
• Koszty opinii biegłych bywają konieczne.
• Podróże świadków i stron generują koszty.
• Koszty egzekucyjne dotyczą odzyskiwania długów.

Gdzie zaksięgować koszty sądowe?

Koszty sądowe zazwyczaj trafiają do jednej kategorii. Są to pozostałe koszty operacyjne. Taką klasyfikację stosuje większość firm. Dotyczy to wydatków niezwiązanych wprost z podstawową działalnością. Koszty procesu sądowego mają taki charakter.

Koszty egzekucji komorniczej księgujemy podobnie. Zalicza się je do kosztów operacyjnych. Każda jednostka może ponosić te koszty. Można być wierzycielem lub dłużnikiem.

Konto księgowe dla kosztów sądowych

Do ewidencji kosztów sądowych służy specjalne konto. Jest to konto 76-1. Nosi nazwę „Pozostałe koszty operacyjne”. Na tym koncie ujmujemy poniesione wydatki. Dotyczy to na przykład opłat sądowych. Księgujemy tu też wynagrodzenie prawnika. Jest to konto kosztowe.

Zapis na koncie 76-1 zwiększa koszty firmy. Zmniejsza tym samym jej wynik finansowy.

Księgowanie kosztów sądowych – typowe zapisy

Poniesienie kosztów sądowych wymaga zapisu księgowego. Typowy zapis wygląda tak:

• Wn 76-1 (Pozostałe koszty operacyjne)
• Ma 22 (Rozrachunki z dostawcami) lub 13-0 (Rachunek bankowy) lub 10 (Kasa)

Na przykład, opłata sądowa zapłacona przelewem: Wn 76-1, Ma 13-0. Faktura od prawnika za usługi: Wn 76-1, Ma 22. Zapłata tej faktury: Wn 22, Ma 13-0 lub 10.

Pamiętaj o poprawnym udokumentowaniu wydatku. Podstawą księgowania jest faktura lub dowód wpłaty.

Należności dochodzone na drodze sądowej – specyfika księgowania

Należności dochodzone sądowo to specyficzna kategoria. Są to roszczenia sporne lub wątpliwe. Powstają, gdy kontrahent nie płaci w terminie. Skierowanie sprawy do sądu bywa jedynym wyjściem.

Do ewidencji tych należności służy konto 24-6. Nazywa się „Należności dochodzone na drodze sądowej”. Na tym koncie ujmujemy kwoty roszczeń. Wpisujemy je w wysokości z pozwu.

Ustawa o rachunkowości nakłada obowiązek. Na należności obarczone ryzykiem niespłacalności tworzy się odpisy. Służy do tego konto 290. Nosi nazwę „Odpisy aktualizujące rozrachunki”.

Przeksięgowanie należności na konto 24-6 wygląda tak:

• Wn 24-6 (Należności dochodzone na drodze sądowej)
• Ma 201 (Rozrachunki z odbiorcami)

Jeśli naliczono odsetki za zwłokę, księguje się je oddzielnie. Służy do tego konto 750 „Przychody finansowe”. Zapis: Wn 201/24-6, Ma 750.

Koszty sądowe a koszty procesu – wyjaśnienie pojęć

Pojęcia „koszty sądowe” i „koszty procesu” są powiązane. Koszty sądowe to część kosztów procesu. Koszty procesu obejmują wszystkie wydatki. Są to opłaty sądowe i wynagrodzenie prawnika. Kodeks postępowania cywilnego reguluje zwrot kosztów. Strona przegrywająca zwraca koszty przeciwnikowi. Muszą to być koszty niezbędne do dochodzenia praw.

„W myśl art. 98 ust. 1 kodeksu postępowania cywilnego strona przegrywająca proces jest zobowiązana – na żądanie przeciwnika – zwrócić mu koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony.”

Koszty procesu mogą być kosztem lub przychodem firmy. Zależy to od wyniku sprawy. Jeśli firma wygra, przeciwnik zwraca jej koszty. Jeśli przegra, ponosi własne koszty i zwraca koszty przeciwnika.

Czy koszty sądowe stanowią koszt uzyskania przychodu?

To kluczowe pytanie dla podatników. Czy wydatki na sąd można odliczyć od przychodu? Koszty związane z działalnością mogą być kosztem uzyskania przychodu. Wydatki na odzyskanie długu często spełniają ten warunek.

Jednak interpretacje podatkowe bywają różne. Istnieją dwa odmienne podejścia. Jedna interpretacja mówi, że koszty są KUP. Dotyczy to nawet przegranego procesu. Numer tej interpretacji to 0114-KDIP2-2.4010.231.2023.1. SP.

Druga interpretacja prezentuje inne stanowisko. Koszty procesu nie są KUP. Dzieje się tak, gdy przegrana wynika z winy podatnika. Numer tej interpretacji to 0112-KDIL2-2.4011.461.2023.1. KP.

Wnioski z interpretacji są ważne. Kluczowa może być wina podatnika. Jeśli przegrałeś przez własny błąd, fiskus może odmówić odliczenia. Jeśli przegrana nie była twoją winą, szanse na KUP rosną.

Zaleca się przemyślane podejście do klasyfikacji kosztów. Warto zasięgnąć indywidualnej interpretacji podatkowej. Konsultacja z doradcą podatkowym jest dobrą praktyką.

Zwrot kosztów sądowych – jak zaksięgować?

Gdy wygrasz sprawę, otrzymasz zwrot kosztów. Dłużnik, który przegrywa, musi zwrócić koszty. Zwrot kosztów sądowych to dla firmy przychód. Klasyfikuje się go jako pozostałe przychody operacyjne.

Do księgowania zwrotu służy konto 76-0. Nazywa się „Pozostałe przychody operacyjne”. Zapis księgowy wygląda tak:

• Wn 13-0 (Rachunek bankowy)
• Ma 76-0 (Pozostałe przychody operacyjne)

Wierzycielowi przysługuje też rekompensata. Wynosi ona równowartość 40 euro. Dotyczy kosztów odzyskiwania należności. Reguluje to Ustawa o terminach zapłaty. Tę rekompensatę księgujemy podobnie. Jest to także pozostały przychód operacyjny.

„Art. 10 Ustawa o terminach zapłaty w transakcjach handlowych 1. Wierzycielowi, od dnia nabycia uprawnienia do odsetek, przysługuje od dłużnika z tytułu rekompensaty za koszty odzyskiwania należności równowartość kwoty 40 euro.”

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)