Wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego – kiedy i jak przestać płacić alimenty?

Obowiązek alimentacyjny nie zawsze trwa wiecznie. Może wygasnąć, gdy zmienią się okoliczności. Dowiedz się, kiedy i jak zakończyć płacenie alimentów zgodnie z prawem.

Czym jest obowiązek alimentacyjny?

Obowiązek alimentacyjny to wsparcie finansowe. Jego istotą jest zapewnienie środków utrzymania. Obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo. Najczęściej dotyczy rodziców i dzieci. Alimenty to regularne świadczenia pieniężne. Mają zaspokajać usprawiedliwione potrzeby uprawnionego.

Do kiedy trwa obowiązek alimentacyjny?

Obowiązek alimentacyjny nie kończy się automatycznie. Nie ustaje z chwilą osiągnięcia pełnoletności. Trwa tak długo, jak dziecko nie może utrzymać się samodzielnie. Dotyczy to również dorosłych dzieci. Obowiązek ustaje, gdy dziecko osiąga zdolność do samodzielnego utrzymania. Może trwać do zakończenia edukacji. Czasem trwa do 26 roku życia, jeśli dziecko kontynuuje naukę. Przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego regulują ten obowiązek.

Kiedy można uchylić obowiązek alimentacyjny?

Rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych. Przesłanki uchylenia są różne. Jedną z nich jest odpadnięcie potrzeby dostarczania środków utrzymania. Dziecko może stać się samodzielne finansowo. Inna przesłanka to nadmierny uszczerbek dla zobowiązanego. Świadczenie na rzecz pełnoletniego dziecka może być zbyt dużym obciążeniem. Obowiązek ustaje także, gdy dziecko nie stara się o samodzielność. Brak starań o uzyskanie możności samodzielnego utrzymania to ważny argument. Brak możliwości realizacji obowiązku przez zobowiązanego to kolejna przesłanka. Czasem żądanie alimentów jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Obowiązek ustaje, gdy dorosłe dziecko jest w stanie utrzymać się samodzielnie.

Złożenie fałszywego pozwu o uchylenie alimentów jest poważnym naruszeniem prawa.

Sąd ocenia sytuację finansową obu stron. Bierze pod uwagę możliwości zarobkowe rodziców. Analizuje też sytuację dziecka.

Rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie.

Jak zakończyć obowiązek płacenia alimentów?

Obowiązek alimentacyjny nie wygasa z mocy prawa. Zakończenie płacenia alimentów wymaga działania. Można to zrobić na kilka sposobów. Możliwe jest wygaśnięcie obowiązku w wyniku umowy między stronami. Najczęściej jednak konieczne jest postępowanie sądowe. Należy wszcząć postępowanie celem wygaśnięcia obowiązku. Sąd stwierdza wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego.

Postępowanie sądowe o uchylenie alimentów

Aby uchylić obowiązek alimentacyjny, złóż pozew. Pozew o uchylenie alimentów składa osoba zobowiązana. Należy złożyć go do wydziału rodzinnego sądu rejonowego. Właściwy jest sąd miejsca zamieszkania uprawnionego. Pozew musi spełniać formalne kryteria. Należy szczegółowo uzasadnić swoje żądanie. Opisz okoliczności, które uzasadniają uchylenie. Wskaż zmianę okoliczności wpływających na sytuację obu stron. Może to być poprawa sytuacji dziecka. Może to być pogorszenie sytuacji rodzica. Należy załączyć odpowiednie dowody.

• Warto skonsultować się z prawnikiem przed złożeniem pozwu.
• Zawsze przedstawiaj prawdziwe i wiarygodne informacje sądowi.
• Warto złożyć wniosek o udzielenie zabezpieczenia na czas trwania postępowania.

Czas rozpatrzenia pozwu wynosi od kilku tygodni do kilku miesięcy.

Dowody w sprawie o uchylenie alimentów

W postępowaniu sądowym najważniejsze są dowody. Musisz wykazać zmianę sytuacji. Udowodnij, że dziecko jest w stanie utrzymać się samodzielnie. Możesz przedstawić stan zdrowia dziecka. Wykaż jego umiejętności i predyspozycje do podjęcia pracy. W pozwie możesz wnieść o zobowiązanie sądu do przedłożenia dokumentów. Dotyczą one kontynuacji nauki, stanu zdrowia, sytuacji życiowej. Warto złożyć stosowne wnioski do ZUS. Informacje z Urzędu Skarbowego są pomocne. Dokumenty ze szkół potwierdzą status studenta. Należy załączyć dowody ukazujące trudną sytuację materialną zobowiązanego. W uzasadnieniu wskaż, że sytuacja materialna drugiej strony jest lepsza. Przedstaw dowody na zmniejszenie możliwości zarobkowych.

Nie należą bowiem do rzadkości sytuacje, kiedy to osoby legitymujące się wysokimi kwalifikacjami zawodowymi nie mają możliwości samodzielnego utrzymania się. – Sąd Najwyższy

Dziecko, które osiągnęło nie tylko pełnoletność, ale zdobyło także wykształcenie umożliwiające podjęcie pracy zawodowej, pozwalającej na samodzielne utrzymanie, nie traci uprawnień do alimentów, jeżeli np. chce kontynuować naukę i zamiar ten znajduje uzasadnienie w dotychczas osiąganych wynikach. – Sąd Najwyższy

Koszty sądowe

Złożenie pozwu o uchylenie alimentów wiąże się z kosztami. Koszty mogą się różnić w zależności od wartości przedmiotu sporu. Obowiązuje opłata sądowa. Jej wysokość zależy od kwoty alimentów za jeden rok. Oto przykładowe opłaty:

Uchylenie obowiązku alimentacyjnego z datą wsteczną

Możliwe jest uchylenie obowiązku alimentacyjnego z datą wsteczną. Sąd może orzec, że obowiązek ustał wcześniej. Dotyczy to sytuacji, gdy przesłanki ustały przed złożeniem pozwu. Fakt uchylenia obowiązku może zostać stwierdzony tylko wyrokiem. Uchylenie z datą wsteczną jest wyjątkiem. Wymaga szczególnego uzasadnienia. Sąd bada, kiedy dokładnie ustała podstawa do alimentów.

Czy można odzyskać zapłacone alimenty?

Odzyskanie środków uiszczonych tytułem niesłusznie płaconych alimentów jest trudne. Jest to możliwe w teorii, ale w praktyce napotyka przeszkody. Podstawą prawną jest bezpodstawne wzbogacenie. Zgodnie z kodeksem cywilnym, obowiązek zwrotu wygasa. Dzieje się tak, gdy ten, kto korzyść uzyskał, zużył ją. Zużycie lub utrata korzyści uniemożliwia zwrot. Alimenty zazwyczaj są przeznaczane na bieżące potrzeby. Rzadko są odkładane. Dlatego odzyskanie tych środków jest mało prawdopodobne.

Obowiązek wydania bezpodstawnie uzyskanej korzyści lub zwrotu jej wartości wygasa, jeżeli ten, kto korzyść uzyskał, zużył ją lub utracił w taki sposób, że nie jest już wzbogacony.

Podsumowanie

Obowiązek alimentacyjny trwa do momentu uzyskania przez dorosłe dziecko możliwości samodzielnego utrzymania się. Nie wygasa automatycznie z pełnoletnością czy zakończeniem nauki. Można go uchylić w drodze postępowania sądowego. Wymaga to złożenia pozwu i przedstawienia dowodów. Kluczowe są zmienione okoliczności. Możliwe jest uchylenie z datą wsteczną. Odzyskanie zapłaconych środków jest jednak trudne. W celu skutecznego przeprowadzenia postępowania warto skorzystać z pomocy profesjonalisty.

• Zasięgnięcie porady adwokata przed podjęciem kroków prawnych jest wskazane.