Koszty mediacji – kto płaci i ile to kosztuje?

Mediacja to polubowna metoda rozwiązywania sporów. Jest alternatywą dla długotrwałego postępowania sądowego. Wiele osób zastanawia się, kto ponosi jej koszty. Wyjaśniamy zasady płatności i ile kosztuje mediacja w Polsce.

Czym jest mediacja i jakie są jej zalety?

Mediacja to dobrowolny sposób rozwiązania konfliktu. Strony sporu szukają satysfakcjonującego porozumienia. Pomaga im w tym bezstronna i neutralna osoba trzecia – mediator. Mediacja odbywa się w poufnych rozmowach. Proces jest mniej formalny niż sądowy. Mediacja bywa szybsza od procesu sądowego. Może też przerwać bieg terminu przedawnienia roszczenia. Koszty mediacji są często niższe niż wydatki w sądzie. W mediacji strony nie przegrywają. Wygrywają, gdy osiągną ugodę.

Podstawa prawna kosztów mediacji w Polsce

Koszty mediacji reguluje polskie prawo. Głównym aktem jest Kodeks postępowania cywilnego. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 roku zawiera przepisy o mediacji. Ustawa z 10 września 2015 roku wspiera polubowne metody. Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 20 czerwca 2016 roku określa wysokość wynagrodzenia mediatora. To rozporządzenie dotyczy mediacji sądowych. W polskim systemie prawnym brak jest jednak jednolitych, kompleksowych regulacji. Decyzja sądu o kosztach zależy od okoliczności sprawy.

Koszty mediacji ze skierowania sądu

Koszty mediacji sądowej są z góry określone. Reguluje je Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości. Na koszty składa się wynagrodzenie mediatora. Dochodzą do tego wydatki związane z mediacją. Opłaty należy uregulować przed rozpoczęciem spotkań. Mediator pobiera należności bezpośrednio od stron. Może być inaczej, gdy jedna strona jest zwolniona z kosztów.

Ile wynosi wynagrodzenie mediatora w mediacji sądowej?

Wynagrodzenie mediatora zależy od rodzaju sprawy. Sprawy o prawa majątkowe mają inną stawkę. Sprawy o prawa niemajątkowe mają stałe wynagrodzenie.

W sprawach majątkowych wynagrodzenie to 1% wartości sporu. Nie może być niższe niż 150 zł. Nie może przekroczyć 2000 zł.

W sprawach niemajątkowych stawki są stałe:

• Pierwsze posiedzenie kosztuje 150 zł.
• Każde kolejne posiedzenie kosztuje 100 zł.
• Maksymalny koszt za całość mediacji to 450 zł.

Powyższe kwoty to wartości netto. Należy doliczyć podatek VAT (23%).

Jakie wydatki mediatora są zwracane?

Mediatorowi przysługuje zwrot poniesionych wydatków. Dotyczy to kosztów niezbędnych do przeprowadzenia mediacji. Mediator może zwrócić wydatki na:

• Przejazdy – według stawek urzędowych.
• Wynajem pomieszczenia – do 70 zł za posiedzenie (86,10 zł brutto).
• Korespondencję – do 30 zł (36,90 zł brutto).

Te wydatki również są regulowane rozporządzeniem.

Koszty mediacji prywatnych (pozasądowych)

Mediacja pozasądowa nie jest tak ściśle regulowana. Koszty ustalają strony z mediatorem. Dzieje się to przed przystąpieniem do mediacji. Mediacje pozasądowe bywają bardziej elastyczne. Cenniki mogą być różne. Niektórzy mediatorzy oferują stawki godzinowe. Inni wyceniają mediację według wartości sporu. Spotkanie informacyjne może być płatne. Przykładem są cenniki kancelarii mediacyjnych. Oferty i ceny bywają dostępne online.

Wartość przedmiotu sporu	Przykładowy koszt (prywatna mediacja)
do 10.000 PLN	wg stawki godzinowej (np. 200 PLN/godz.)
10.000 PLN – 20.000 PLN	500 PLN
20.000 PLN – 50.000 PLN	1000 PLN
50.000 PLN – 100.000 PLN	1500 PLN
100.000 PLN – 200.000 PLN	2000 PLN
Powyżej 200.000 PLN	Wyższe kwoty, do indywidualnego uzgodnienia

Przykładowe koszty mediacji prywatnej na podstawie danych z Kancelarii Mediacyjnej Anny Zabrzuch.

Kto ponosi koszty mediacji?

Zasadą jest, że koszty mediacji ponoszą obie strony. Dzielą się nimi po połowie. Strony mogą ustalić inny sposób rozliczeń. Mogą umówić się, że płaci tylko jedna strona. Umowa mediacyjna jest tutaj kluczowa. Postanowienia umowy są istotne dla sądu.

Kiedy koszty mediacji ponosi Skarb Państwa?

Skarb Państwa ponosi koszty mediacji w konkretnych sprawach. Dotyczy to mediacji w sprawach karnych. Obejmuje też sprawy z nieletnim sprawcą czynu karalnego. W tych przypadkach strony nie płacą za mediację.

Wpływ decyzji sądu na koszty

Decyzja sądu kończy postępowanie mediacyjne. Sąd może zdecydować o kosztach. Zależy to od indywidualnych okoliczności sprawy. Sąd nie zawsze nakłada koszty na strony. Postanowienia umowy mediacyjnej są brane pod uwagę. Sąd może nałożyć obowiązek zwrotu kosztów. Dzieje się tak przy nieuzasadnionej odmowie mediacji. Mówi o tym art. 103 KPC.

Korzyści finansowe z zawarcia ugody mediacyjnej

Ugoda zawarta przed mediatorem ma duże znaczenie. Może przynieść stronom korzyści finansowe. Dotyczy to zwłaszcza mediacji sądowej. Sąd może zwrócić uiszczoną opłatę sądową.

Zwrot opłaty sądowej po ugodzie

Jeśli zawrzesz ugodę przed mediatorem, przysługuje ci zwrot opłaty sądowej. Wysokość zwrotu zależy od momentu zawarcia ugody.

• Ugoda zawarta przed pierwszą rozprawą – zwrot 100% opłaty.
• Ugoda zawarta w toku postępowania sądowego (po rozpoczęciu rozprawy) – zwrot 75% opłaty.

Reguluje to art. 79 ust. 1 pkt 2 lit. a) ustawy z 28 lipca 2005 roku. To znacząca korzyść. Motywuje strony do szukania porozumienia.

Jak uniknąć dodatkowych kosztów mediacji?

Świadome podejście do mediacji jest ważne. Jeśli sąd skieruje cię na mediację, rozważ udział. Możesz też zgłosić mediatorowi brak woli uczestniczenia. Zrób to formalnie. Unikniesz wtedy dodatkowych kosztów. Starannie analizuj umowę mediacyjną. Negocjuj jej warunki. Warto porozmawiać z prawnikiem o kosztach mediacji. Prawnik wyjaśni możliwe scenariusze.

Najczęściej zadawane pytania dotyczące kosztów mediacji

Podsumowanie

Koszty mediacji są uregulowane, zwłaszcza w przypadku skierowania przez sąd. Znajomość przepisów pozwala przewidzieć wydatki. Mediacja prywatna daje większą swobodę w negocjowaniu kosztów. Zawsze warto rozważyć mediację. Może przynieść oszczędności. Możesz też szybciej rozwiązać spór. Pamiętaj o możliwości zwrotu opłaty sądowej. To duża zachęta do zawarcia ugody.