Jak ustalić adres pozwanego i czego potrzebujesz w sądzie?
W pozwie musisz podać adres pozwanego. Sąd potrzebuje go do skutecznego doręczania pism. Poznaj metody ustalania adresu i co zrobić, gdy go nie znasz.
Dlaczego adres pozwanego jest konieczny w pozwie?
Każde pismo procesowe wymaga oznaczenia stron. W pozwie musisz wskazać adres pozwanego. Adres ten umożliwia sądowi komunikację ze stronami. Jest to fundamentalne dla skutecznego doręczenia dokumentów procesowych. Bez adresu pozwanego sąd może mieć problem z nadaniem sprawie dalszego biegu.
Czy podanie adresu pozwanego w pozwie jest obowiązkowe?
Tak, podanie aktualnego adresu pozwanego to podstawowy obowiązek powoda. Wymaga tego Kodeks postępowania cywilnego (art. 126 kpc). Wskazanie miejsca zamieszkania stron umożliwia komunikację sądu ze stronami.
Co oznacza pojęcie „adres” w kontekście sądowym?
Adres strony w postępowaniu cywilnym to zazwyczaj adres zamieszkania. Miejsce zamieszkania to miejsce, gdzie osoba przebywa z zamiarem stałego pobytu. Nie jest tożsamy z adresem zameldowania. Wymagane elementy adresu to ulica, numer domu/mieszkania, kod pocztowy i miejscowość. Wskazanie adresu miejsca pracy pozwanego może być niewystarczające.
Co się dzieje, gdy nie znasz adresu pozwanego?
Sąd wzywa powoda do podania prawidłowego adresu. W przypadku niepodania adresu zamieszkania pozwanego, sąd wzywa do uzupełnienia braku. Na uzupełnienie braku sąd wyznacza termin. Zwykle jest to 7 dni. Nieuzupełnienie braku w terminie skutkuje zwrotem pozwu.
Czy sąd sam ustala adres pozwanego?
Sąd nie ma obowiązku samodzielnego ustalania adresu pozwanego. Wzywa powoda do podania prawidłowego adresu. Sąd może jednak korzystać z pewnych instrumentów, aby ustalić adres. Może to zrobić na podstawie numeru PESEL.
Sąd może zawiesić postępowanie z urzędu. Dzieje się tak, gdy na skutek braku adresu nie można nadać sprawie dalszego biegu. Niewskazanie adresu może prowadzić do zawieszenia postępowania.
Jakie są konsekwencje podania błędnego adresu?
Obowiązkiem powoda jest wskazanie w pozwie adresu pozwanego. Sąd podejmuje kontrolę poprawności adresu po przesłaniu pozwu. Operator doręczający korespondencję stwierdza, czy adres jest nieaktualny. W przypadku błędnego adresu sąd wzywa powoda do podania nowego adresu. Rygor wezwania obejmuje zwrot pozwu lub zawieszenie postępowania. Podanie błędnego adresu może mieć negatywne skutki. Dotyczy to zarówno powoda, jak i pozwanego.
| Skutek dla powoda | Skutek dla pozwanego |
|---|---|
| Zwrot pozwu | Może dowiedzieć się o sprawie na etapie egzekucji |
| Zawieszenie postępowania | Egzekucja na podstawie wyroku wydanego pod błędnym adresem |
| Konieczność ustalenia adresu | Brak możliwości obrony praw |
Jak ustalić adres pozwanego – dostępne metody
Istnieje kilka sposobów na ustalenie adresu pozwanego. Możesz zwrócić się do urzędu gminy. Organ gminy udostępnia dane ze zbiorów meldunkowych. Wojewoda udostępnia dane ze zbiorów w odniesieniu do województwa. Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji udostępnia dane z rejestrów centralnych (PESEL, OEWiUDO). Wójt prowadzi rejestr mieszkańców gminy. Możesz uzyskać adres z tego rejestru. Wnioskodawca musi wykazać interes prawny. Opłata za udostępnienie danych z rejestru mieszkańców wynosi 31 zł.
- Złóż wniosek do urzędu gminy.
- Skontaktuj się z wydziałem spraw obywatelskich.
- Wykazać interes prawny we wniosku.
Ustalenie adresu przez komornika sądowego
Zmiany w Kodeksie postępowania cywilnego z listopada 2019 r. wprowadziły nowe możliwości. Komornik sądowy może ustalić adres pozwanego/dłużnika. Jest to opcja dostępna w postępowaniu egzekucyjnym. Opłata za ustalenie adresu przez komornika wynosi 40 zł. Komornik może też doręczyć pozew. Opłata za doręczenie przez komornika wynosi 60 zł.
Ustanowienie kuratora dla osoby nieznanej z miejsca pobytu
Gdy miejsce pobytu strony nie jest znane, sąd ustanowi kuratora. Wnioskodawca musi uprawdopodobnić, że miejsce pobytu jest nieznane. Ustanowienie kuratora wymaga ogłoszenia. Ogłoszenie umieszcza się w budynku sądowym i lokalu organu gminy. Kurator reprezentuje interesy osoby nieobecnej. Ustanowienie kuratora bez spełnienia przesłanek może pozbawić stronę możliwości obrony.
- Złóż wniosek do Sądu.
- Uprawdopodobnij nieznajomość miejsca pobytu.
- Pamiętaj o ogłoszeniu o ustanowieniu kuratora.
Inne źródła danych adresowych
Sąd może korzystać z różnych baz danych publicznych. Rejestr PESEL jest kluczowy w ustalaniu adresu. Krajowy Rejestr Sądowy (KRS) zawiera dane adresowe firm. Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej (CEIDG) również udostępnia adresy przedsiębiorców. Nowelizacja uzna adres z CEIDG za prawidłowy w postępowaniu sądowym. Sąd może zwracać się do innych instytucji państwowych. Należą do nich Urząd Skarbowy czy Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
- Sprawdź adres w KRS (dla firm).
- Wyszukaj dane w CEIDG (dla przedsiębiorców).
- Sąd może zapytać ZUS lub US.
Dane osobowe są udostępniane w wielu publicznie dostępnych rejestrach. Przykłady to rejestry zawodów prawniczych czy medycznych. Elektroniczne Księgi Wieczyste wymagają znajomości numeru księgi. Dane osobowe w rejestrach zawierają imię, nazwisko, dane adresowe. Zawierają też PESEL i prawo wykonywania zawodu.
Co, jeśli adres pozwanego jest nieaktualny?
Wskazanie nieaktualnego adresu pozwanego ma podobne skutki jak niewskazanie adresu. Sąd wzywa powoda do podania aktualnego adresu. Sąd wyznacza 7-dniowy termin na uzupełnienie braku. Nieuzupełnienie skutkuje zwrotem pozwu lub zawieszeniem postępowania. Zawieszenie postępowania może nastąpić z urzędu. Dzieje się tak wskutek wskazania nieaktualnego adresu pozwanego.
| Termin | Czynność | Skutek braku |
|---|---|---|
| 7 dni | Uzupełnienie adresu | Zwrot pozwu / Zawieszenie |
| 14 dni | Doręczenie przez komornika (cel) | Niepowodzenie doręczenia |
| 2 miesiące | Termin na doręczenie pisma (przed sądem) | Możliwe zawieszenie |
| 3 miesiące | Termin na wznowienie postępowania po zawieszeniu | Umorzenie postępowania |
Wznowienie postępowania po ustaleniu adresu
Zawieszone postępowanie można podjąć. Dzieje się to wskutek ustanowienia kuratora. Można też podjąć postępowanie po ustaleniu nowego adresu. Termin na wznowienie postępowania po zawieszeniu wynosi 3 miesiące. Po tym terminie sąd może umorzyć postępowanie.
Ustalanie adresu w postępowaniu nieprocesowym
Obowiązek wskazania adresu dotyczy również uczestników postępowania nieprocesowego. Niewskazanie adresu uczestnika postępowania nieprocesowego ma podobne konsekwencje. Sąd może zawiesić postępowanie. W postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku musisz wskazać adresy spadkobierców. Jeśli adres spadkobiercy jest nieznany, sąd może ustanowić kuratora.
Adres pozwanego w Elektronicznym Postępowaniu Upominawczym (EPU)
W Elektronicznym Postępowaniu Upominawczym (EPU) również musisz podać adres pozwanego. Niewłaściwy adres pozwanego w EPU może prowadzić do problemów. Jeśli adresat nie mieszka pod adresem zameldowania, sąd może uznać nakaz za niedoręczony. Pozwany może dowiedzieć się o sprawie na etapie egzekucji. Pozwany nie musi składać wniosku o przywrócenie terminu do złożenia sprzeciwu w przypadku błędnego adresu.
„Podanie błędnego adresu pozwanego może zatem mieć daleko idące niekorzystane skutki zarówno do powoda, który nie będzie mógł kontynuować złożonej do sądu sprawy, jak również dla pozwanego w sytuacji nieprawidłowej weryfikacji adresu przez operatora pocztowego.”
Prawo do sądu a wymóg wskazania adresu
Obowiązek wskazania adresu pozwanego budzi czasem wątpliwości prawne. Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 23 października 2006 r. stwierdził, że wymaganie wskazania adresu zamieszkania pozwanego może ograniczyć jego prawo do sądu. Prawo europejskie również porusza kwestię doręczeń. Dane adresowe właściwej agendy Komisji Europejskiej są istotne przy realizacji niektórych obowiązków prawnych.
Wykorzystywanie danych osobowych z rejestrów publicznych a RODO
RODO zakazuje udostępniania danych osobowych na potrzeby procesowe bez podstawy prawnej. Udostępnianie danych z rejestrów publicznych podlega zasadom RODO. Rejestry takie jak CEIDG czy KRS są dostępne publicznie. Dane w nich zawarte to dane osobowe. Administrator danych powinien określić cel przetwarzania danych. Należy zweryfikować, czy cel przetwarzania jest prawnie uzasadniony. Wykorzystywanie danych z rejestrów publicznych musi być zgodne z prawem.
„Przewidziane w art. 14 ust. 5 RODO zwolnienie stanowi wyjątek od kardynalnej dla RODO zasady transparentności korzystania i przetwarzania danych osobowych.”
Koszt realizacji obowiązku informacyjnego wynikającego z RODO nie może być podstawą do niepoinformowania o przetwarzaniu danych. Decyzja Prezesa UODO z 15.03.2019 r. dotyczyła tej kwestii. Wyrok NSA z 19.09.2023 r. również odnosił się do wykorzystania danych z rejestrów publicznych.
Podsumowanie
Wskazanie prawidłowego adresu pozwanego jest kluczowe w postępowaniu sądowym. Bez adresu sąd nie rozpozna sprawy. Może dojść do zwrotu pozwu lub zawieszenia postępowania. Istnieją metody na ustalenie adresu. Możesz skorzystać z rejestrów publicznych. Możesz też zlecić doręczenie przez komornika. W przypadku nieznajomości miejsca pobytu można wnioskować o kuratora. Pamiętaj o terminach sądowych.
- Dbaj o prawidłowe adresy stron w pozwie.
- W razie problemów z adresem, działaj szybko.
- Skorzystaj z dostępnych metod ustalenia adresu.
- Zastanów się nad ustanowieniem kuratora.
- Niezwłocznie zgłoś się do prawnika w celu podjęcia działań zaradczych.
- Najlepiej powierzyć ustalenie adresu adwokatowi lub radcy prawnemu.
Niniejszy artykuł nie stanowi porady prawnej w indywidualnej sprawie.
