Właściwość sądu w sprawach rozwodowych
Decyzja o rozwodzie to trudny czas. Wymaga podjęcia wielu kroków prawnych. Jednym z pierwszych jest złożenie pozwu. Musisz wiedzieć, gdzie go wysłać. Właściwość sądu w sprawie rozwodowej ma kluczowe znaczenie. Błędne skierowanie pozwu może wydłużyć procedurę. Wybór odpowiedniego sądu gwarantuje sprawniejsze postępowanie.
Jaki sąd rozpozna sprawę o rozwód?
Sprawy o rozwód należą do właściwości sądów okręgowych. To sądy okręgowe rozpoznają takie powództwa w I instancji. Inne sprawy z zakresu prawa rodzinnego często trafiają do sądów rejonowych. Właściwość rzeczowa sądu jest prosta. Sąd Okręgowy jest sądem rzeczowo właściwym. Pozew o rozwód powinien być wniesiony do sądu okręgowego. Złożenie pozwu w sądzie rejonowym lub apelacyjnym spowoduje jego przekazanie. Sąd prześle pozew do właściwego sądu okręgowego.
Właściwość sądu w sprawach o rozwód nie jest oczywista dla wielu osób. Pozew o rozwód powinien zawierać oznaczenie sądu. Właściwość rzeczowa sądu w sprawie o rozwód wynika z przepisów. Art. 17 pkt 1 Kodeksu postępowania cywilnego reguluje tę kwestię. Przepisy kodeksu postępowania cywilnego określają właściwość sądów okręgowych. Osoby chcące się rozwieść nie mają możliwości wyboru sądu rzeczowo właściwego. Jest nim zawsze sąd okręgowy.
Gdzie złożyć pozew o rozwód – właściwość miejscowa
Właściwość miejscowa określa konkretny sąd okręgowy w Polsce. Wskazuje, przed którym sądem należy zainicjować postępowanie. Pozew rozwodowy należy złożyć do sądu okręgowego. Musi to być sąd, w którego okręgu małżonkowie mieli ostatnie wspólne miejsce zamieszkania. Tak stanowi Art. 41 Kodeksu postępowania cywilnego. Ostatnie wspólne miejsce zamieszkania liczy się, jeśli jedno z nich tam nadal mieszka. Małżonek musi mieć tam miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu. To podstawowa zasada właściwości miejscowej.
Miejsce zamieszkania osoby fizycznej to miejscowość. Osoba ta przebywa tam z zamiarem stałego pobytu. Miejsce zwykłego pobytu oznacza przebywanie w danej miejscowości. Osoba nie ma tam zamiaru stałego pobytu. Może to być miejsce czasowego pobytu. Zazwyczaj jest to miejsce, gdzie osoba spędza większość czasu. Sąd bierze pod uwagę obie te definicje.
Co zrobić, gdy małżonkowie nie mieszkają w Polsce?
Problem właściwości miejscowej często pojawia się przy rozwodach międzynarodowych. Obywatele polscy mieszkający poza krajem mogą złożyć pozew o rozwód w Polsce. Polski Sąd jest właściwy, gdy obydwoje małżonków to obywatele polscy. Mogą oni wnieść pozew do sądu w kraju. Najczęściej Polacy wyjeżdżają za granicę w celach zarobkowych. Wybierają państwa UE, takie jak Wielka Brytania czy Niemcy. Małżeństwa zawarte za granicą przez Polaków są w Polsce ważne. Jurysdykcja krajowa wskazuje państwo, w którym postępowanie może się odbyć. Kwestie dotyczące jurysdykcji krajowej wymagają omówienia z prawnikiem. Rozporządzenie Rady (WE) nr 2201/2003 reguluje te sprawy. Znane jest jako Rozporządzenie Bruksela II bis.
Gdy nie można ustalić sądu miejscowo właściwego
Zdarza się, że nie da się ustalić sądu właściwego. Może to wynikać z braku ostatniego wspólnego miejsca zamieszkania w Polsce. Może też być trudność w ustaleniu miejsca zamieszkania pozwanego. W takiej sytuacji właściwy sąd wyznacza Sąd Najwyższy. Dzieje się to na mocy jego postanowienia. Zgodnie z Art. 45 kpc, Sąd Najwyższy oznaczy sąd właściwy. Występuje o to sąd, przed którym złożono pozew. Sąd Najwyższy działa na posiedzeniu niejawnym. Dzieje się tak, jeżeli w myśl przepisów kodeksu nie można ustalić właściwości miejscowej. Należy pamiętać, że sąd występuje o to oznaczenie. Nie mogą tego zrobić strony postępowania. Możliwość wyznaczenia sądu przez SN ma miejsce tylko wtedy, gdy inaczej nie można ustalić właściwości.
Przykłady ustalania właściwości miejscowej
Oto kilka przykładów ilustrujących zasady właściwości miejscowej:
- Małżonkowie mieszkali wspólnie w Gliwicach. Po rozstaniu żona wyprowadziła się do Bytomia. Mąż dalej mieszka w Gliwicach. Pozew o rozwód należy wnieść do Sądu Okręgowego w Gliwicach.
- Po ślubie małżonkowie mieszkali w Katowicach. Po rozstaniu żona wynajęła mniejsze mieszkanie w Katowicach. Mąż przeniósł się do Dąbrowy Górniczej. Właściwym sądem będzie Sąd Okręgowy w Katowicach.
- Małżonkowie zamieszkiwali w Katowicach. Po rozstaniu żona przeprowadziła się do Sosnowca. Mąż wyjechał do Bielska-Białej. Pozew rozwodowy trzeba złożyć w Sądzie Okręgowym w Sosnowcu.
- Małżonkowie mieszkali razem w Katowicach. Po rozstaniu żona przeprowadziła się do Rybnika. Mąż wyjechał do Niemiec. Sądem właściwym do złożenia pozwu przez żonę będzie Sąd Okręgowy w Rybniku.
W przypadku wątpliwości zalecana jest konsultacja z prawnikiem. Prawnik specjalizujący się w prawie rodzinnym pomoże ustalić właściwy sąd.
Jaki sąd jest właściwy, gdy małżonkowie nigdy nie mieszkali razem?
Jeżeli małżonkowie nigdy nie mieszkali razem, właściwy jest sąd miejsca zamieszkania pozwanego. Jeśli pozwany nie ma miejsca zamieszkania w Polsce, powód może złożyć pozew do sądu właściwego dla swojego miejsca zamieszkania.
A jaka jest właściwość sądu, gdy nie można ustalić miejsca zamieszkania pozwanego?
W sprawach, gdzie ani powód, ani pozwany nie mają miejsca zamieszkania w Polsce, należy wystąpić do Sądu Najwyższego. Sąd Najwyższy wyznaczy sąd właściwy do rozpoznania sprawy.
Co zawiera wyrok rozwodowy?
Sąd w wyroku rozwodowym orzeka o całokształcie spraw. Dotyczą one funkcjonowania rodziny po rozwodzie. Orzeczenie o rozwiązaniu małżeństwa przez rozwód to trzon wyroku. Sąd orzeka rozwód, jeśli stwierdzi rozkład pożycia. Musi być on trwały i zupełny. Rozwód znosi majątkową wspólność małżeńską. Po rozwodzie byli małżonkowie zostają wykluczeni z kręgu spadkobierców ustawowych.
Sąd jest zobowiązany do ustalenia winy za rozkład pożycia. Może orzec o winie jednego lub obojga małżonków. Może też nie orzekać o winie. Dzieje się tak na zgodny wniosek stron. Takie rozwody są często szybsze i tańsze. W wyroku rozwodowym musi być orzeczenie o alimentach na rzecz małoletnich dzieci. Sąd ustala ich wysokość. Zależy ona od potrzeb dziecka i możliwości finansowych rodziców. Alimenty na drugiego małżonka orzeka się rzadziej. Dzieje się to, gdy jeden małżonek jest wyłącznie winny. Może też być orzeczone, gdy małżonek niewinny znalazł się w niedostatku.
W przypadku dzieci, sąd rozstrzyga o władzy rodzicielskiej. Orzeka także o kontaktach z dziećmi. Sąd w wyroku rozwodowym ma obowiązek orzeczenia o kontaktach rodziców z dzieckiem. Reguluje kwestie dalszych relacji między rodzicami a dziećmi. Rodzice mogą zawrzeć porozumienie rodzicielskie (wychowawcze). Sąd uwzględni je, jeśli jest zgodne z dobrem dziecka. Sąd może orzec o sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania. Może też orzec o eksmisji jednego małżonka. Może też podzielić wspólne mieszkanie.
Podział majątku wspólnego orzekany jest zazwyczaj w odrębnych postępowaniach. Sąd może orzec o podziale majątku na wniosek jednego z małżonków. Dzieje się to w sprawie rozwodowej. Jest to możliwe, jeśli nie spowoduje nadmiernej zwłoki.
Skutki uprawomocnienia wyroku rozwodowego
Prawomocny wyrok rozwodowy kończy małżeństwo. W polskim prawie obowiązuje zasada powagi rzeczy osądzonej. Prawomocny wyrok nie może być zmieniony zwykłymi środkami zaskarżenia. Wyrok rozwodowy wpływa na sytuację prawną i faktyczną rodziny.
Jednak wyrok w przedmiocie władzy rodzicielskiej nie korzysta z tej zasady. Można go zmienić, gdy zmienią się okoliczności. Dotyczy to także kontaktów z dziećmi i alimentów. Zmiana wysokości świadczeń alimentacyjnych nie następuje dowolnie. Wymaga to zmiany okoliczności. Modyfikacja następuje na drodze sądowej. Dochodzić zmiany sposobu uregulowania władzy lub kontaktów wymaga zmiany okoliczności. Podział majątku orzekany jest w odrębnych postępowaniach. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy sąd podzielił majątek w wyroku rozwodowym.
Koszty postępowania rozwodowego
Opłata sądowa za pozew o rozwód wynosi 600 zł. To stała opłata. Należy ją uiścić przy składaniu pozwu. Można to zrobić na konto sądu. Dostępne są też Sądowe ePłatności online. Koszty postępowania obejmują też inne wydatki. Są to na przykład koszty opinii biegłych. Mogą to być też koszty zastępstwa procesowego. Zależą one od specyfiki sprawy. Sprawy z orzekaniem o winie są zazwyczaj droższe. Wymagają więcej dowodów i posiedzeń. Sprawy bez orzekania o winie są szybsze i tańsze.
Wsparcie adwokata w sprawie rozwodowej
Skierowanie sprawy do niewłaściwego sądu może opóźnić proces. Może to trwać wiele miesięcy. Właściwe przygotowanie pozwu jest kluczowe. Wymaga to znajomości przepisów. Dotyczą one właściwości sądu. Właściwość rzeczowa i miejscowa są ważne. Pomoc adwokata jest często nieoceniona. Adwokat pomoże ustalić właściwy sąd. Sporządzi pozew zgodnie z wymogami. Prawnik specjalizujący się w prawie rodzinnym może przeprowadzić Cię przez proces. Z właściwym wsparciem przejdziesz przez to z większą pewnością. Unikniesz błędów formalnych. Kancelaria Adwokacka Michał Gajda zajmuje się sprawami rozwodowymi. Obejmują one sprawy międzynarodowe. Adwokat może reprezentować Cię w sądzie.
Z mojego doświadczenia adwokata prowadzącego kancelarię adwokacką od ponad 10 lat, mogę powiedzieć, że w praktyce najczęściej mam do czynienia z tym ostatnim przypadkiem — czyli kiedy na wspólny wniosek stron sąd nie orzeka o winie. Takie rozwody są znacznie szybsze i tańsze.
Skorzystanie z pomocy prawnika jest sugestią. Może być bardzo przydatne. Dotyczy to zwłaszcza skomplikowanych przypadków. Przykładem jest rozwód z cudzoziemcem. Inny przykład to sytuacja, gdy małżonkowie mieszkają za granicą. Skorzystaj z pomocy prawnej, aby uniknąć błędów. Zwiększy to Twoje szanse na sprawny proces.
Najczęściej zadawane pytania
Czy w sprawie rozwodowej może mnie reprezentować dwóch adwokatów?
Tak, możesz być reprezentowany przez pełnomocnika. Może nim być adwokat lub radca prawny. Prawo nie ogranicza liczby pełnomocników. Zazwyczaj wystarcza jeden pełnomocnik.
Czy już w sprawie o rozwód możliwy jest podział majątku dorobkowego przez małżonków?
Tak, podział majątku wspólnego jest możliwy w sprawie o rozwód. Sąd dokona podziału na wniosek jednego z małżonków. Jest to możliwe, jeśli podział nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu rozwodowym.
Czy jedna ze stron może ubiegać się o podział majątku przed uzyskaniem rozwodu?
Nie, podział majątku wspólnego następuje po ustaniu wspólności majątkowej. Wspólność ustaje z chwilą uprawomocnienia się wyroku rozwodowego. Można też wcześniej zawrzeć umowę majątkową małżeńską (intercyzę). Wtedy wspólność ustaje od daty zawarcia umowy. Bez intercyzy podział majątku przed rozwodem nie jest możliwy.
Czy mogę się rozwieść gdy mieszkamy razem?
Tak, rozwód jest możliwy, nawet gdy małżonkowie mieszkają razem. Kluczowe jest ustalenie trwałego i zupełnego rozkładu pożycia. Wspólne zamieszkanie nie wyklucza rozwodu. Sąd oceni, czy ustały więzi: fizyczna, psychiczna i gospodarcza.
Sądy Okręgowe w województwie śląskim
Województwo śląskie ma 6 sądów okręgowych. Są to sądy właściwe do spraw rozwodowych. Ich adresy są następujące:
| Nazwa Sądu | Adres |
|---|---|
| Sąd Okręgowy w Katowicach | ul. Francuska 38 |
| Sąd Okręgowy w Sosnowcu | ul. Teatralna 9 |
| Sąd Okręgowy w Gliwicach | ul. Kościuszki 15 |
| Sąd Okręgowy w Rybniku | ul. Józefa Piłsudskiego 33 |
| Sąd Okręgowy w Częstochowie | ul. Dąbrowskiego 23/35 |
| Sąd Okręgowy w Bielsku-Białej | ul. Cieszyńska 10 |
Rozwodami zajmują się wydziały cywilne tych sądów. Niektóre sądy mają wyspecjalizowane wydziały cywilne – rodzinne. Najlepiej sprawdzić to na stronie internetowej sądu. Można też zadzwonić do sądu. Zapytaj o wydział zajmujący się rozwodami.
Podsumowanie
Wniesienie pozwu o rozwód to ważny krok prawny. Musisz ustalić właściwy sąd. Właściwość rzeczowa to Sąd Okręgowy. Właściwość miejscowa zależy od ostatniego wspólnego miejsca zamieszkania. Gdy to niemożliwe, stosuje się inne kryteria. W skrajnych przypadkach sąd wyznacza Sąd Najwyższy. Błędny wybór sądu opóźni sprawę. Wyrok rozwodowy reguluje wiele kwestii. Dotyczą one dzieci, alimentów i majątku. Niektóre rozstrzygnięcia można zmienić po uprawomocnieniu. Koszt pozwu to 600 zł. Skorzystanie z pomocy prawnika jest zalecane. Prawnik pomoże przejść przez proces. Zapewni prawidłowe wypełnienie formalności.