Alimenty natychmiastowe w Polsce – planowane zmiany i ich cel

System alimentacyjny w Polsce czeka na reformę. Nowe przepisy mają przyspieszyć uzyskiwanie świadczeń dla dzieci. Planowane alimenty natychmiastowe to klucz do tych zmian. Wyjaśniamy, czym są i kiedy mogą wejść w życie.

Czym są alimenty natychmiastowe?

Alimenty natychmiastowe to projekt legislacyjny. Jego celem jest szybkie zabezpieczenie potrzeb dziecka. Ma on umożliwić uzyskanie świadczeń przed zakończeniem długotrwałego postępowania sądowego. Chroni to dziecko przed pogorszeniem warunków życia. Projekt nie wszedł jeszcze w życie.

Dlaczego wprowadzane są zmiany?

Obecna procedura uzyskania alimentów jest skomplikowana. Postępowania sądowe potrafią trwać wiele miesięcy. Dziecko bywa pozbawione pieniędzy na zaspokojenie potrzeb. Ustawodawca kieruje się przede wszystkim dobrem dziecka. Reforma ma poprawić sytuację dzieci. Nowelizacja Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego jest planowana. Ma ona uprościć i przyspieszyć proces.

Jak miałyby działać alimenty natychmiastowe?

Plan zakłada uproszczone postępowanie nakazowe. Wniosek o alimenty natychmiastowe ma być prosty. Będzie dostępny online. Do złożenia potrzebny jest odpis aktu urodzenia dziecka. Wnioskodawca nie musi podawać wartości przedmiotu sporu. Wniosek można wypełnić samodzielnie. Nie wymaga to udziału adwokata. Cała procedura ma trwać maksymalnie 14 dni. Pozew o alimenty natychmiastowe ma być rozpatrywany w tym terminie. Cyfryzacja procesu ma pomóc. Może być wykorzystana platforma e-Sąd.

Ile wyniosą alimenty natychmiastowe?

Wysokość alimentów natychmiastowych ma być standaryzowana. Będzie zależała od minimalnego wynagrodzenia. Ma też uwzględniać liczbę dzieci od tych samych rodziców. Procent minimalnej krajowej pensji będzie kluczowy. Na jedno dziecko przewidziano 21% minimalnej pensji. Na dwoje dzieci – 19% na każde. Na troje dzieci – 17% na każde. Na czworo dzieci – 15% na każde. Na pięć i więcej dzieci – 13% na każde.

Przykładowo, przy minimalnym wynagrodzeniu 3490 zł brutto (rok 2023), alimenty na jedno dziecko wyniosłyby 600-700 zł. Przy minimalnej pensji 4300 zł brutto (rok 2025), byłoby to około 903 zł na jedno dziecko. Na dwoje dzieci po około 817 zł. Tabela alimentacyjna ma standaryzować kwoty. Będzie pomocna dla sędziów. Sędzia nadal dostosuje wysokość do okoliczności sprawy.

Średnia wysokość alimentów na jedno dziecko w Polsce wynosi obecnie między 800 a 1500 zł. Instytucja Funduszu Alimentacyjnego wypłaca około 500 zł miesięcznie. Dzieje się tak w przypadku niewypłacalności zobowiązanego. Sugeruje się podniesienie tej kwoty do 700 zł.

Kiedy alimenty natychmiastowe wejdą w życie?

Alimenty natychmiastowe to projekt, który nie wszedł w życie. Reforma prawa rodzinnego z 2021 roku zakładała ich wprowadzenie. Ministerstwo Sprawiedliwości planuje ich wdrożenie w 2026 roku. Trwają prace nad tablicami alimentacyjnymi. 20 czerwca 2024 roku odbyło się seminarium eksperckie. Ministerstwo planuje wprowadzenie tablic w ciągu najbliższych tygodni. W Polsce obowiązuje zasada dyskontynuacji. Sejm nowej kadencji nie kontynuuje prac poprzedniego Sejmu. Oznacza to, że projekt musi być procedowany od nowa.

Rygor natychmiastowej wykonalności a alimenty natychmiastowe

W obecnym systemie sąd nadaje wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności. Dzieje się to z urzędu przy wydaniu wyroku. Rygor obowiązuje od chwili ogłoszenia wyroku. Może być nadany za okres nie dłuższy niż trzy miesiące. Wykonalne są co do zasady orzeczenia prawomocne. Rygor natychmiastowej wykonalności jest odstępstwem. Dotyczy to świadczeń na zabezpieczenie.

Terminy płatności alimentów

Terminy płatności alimentów są zazwyczaj określone w wyroku. Sąd wpisuje konkretną datę. Zazwyczaj jest to 10. lub 15. dzień każdego miesiąca. Alimenty zasądzone w wyroku rozwodowym są płatne od daty prawomocności. Prawomocność następuje po 21 dniach od ogłoszenia wyroku. Długi pieniężne są spełnione. Dzieje się to z chwilą uznania rachunku bankowego wierzyciela.

„W każdym bowiem wyroku sąd wpisuje konkretną datę, do którego dnia każdego miesiąca pozwany musi dokonać zapłaty.”

Alimenty zapłacono, gdy pieniądze są na koncie uprawnionego. Muszą tam być do dnia wskazanego w wyroku. Jeśli termin płatności to 10. dzień miesiąca, pieniądze muszą być na koncie do 10. Wpłata dokonana 10. dnia, która dojdzie 11. lub 12., jest po terminie.
Ustaw przelew na dzień przed terminem, aby uniknąć opóźnienia.

Zgodnie z Kodeksem cywilnym, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie. Dzieje się tak, gdy termin nie jest oznaczony. Alimenty mają zazwyczaj oznaczony termin. Rodzice są zobowiązani do świadczeń. Dotyczy to dziecka, które nie utrzyma się samodzielnie. Obowiązek wynika z Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (art. 133).

Podsumowanie i perspektywy

Projekt alimentów natychmiastowych ma uprościć życie rodziców. Ma zapewnić szybsze wsparcie dla dzieci. Planowane zmiany obejmują tabele alimentacyjne. Cyfryzacja ma ułatwić składanie wniosków. Ministerstwo Sprawiedliwości kontynuuje prace. Debaty i konsultacje trwają. Wprowadzenie zmian ma nastąpić w przyszłości. Nie jest to rewolucja, ale istotne usprawnienie.

Sugeruje się zaostrzenie rygoru egzekwowania należności. Dotyczy to obywateli w kraju i za granicą. W przypadku ciężkiej sytuacji finansowej można szukać pomocy. Punkty bezpłatnych porad prawnych oferują wsparcie. Tabele alimentacyjne sprawdziły się w innych krajach. W Czechach, Austrii i Niemczech skróciły czas rozstrzygania spraw o 40%. To pokazuje potencjalne korzyści. Nowe przepisy mają wzmocnić pozycję rodziny.